Avrupa Birliği Türkiye'ye Yönelik Katılım Öncesi Mali Yardım Programı

6.1.Genel

İşsizlerin %31’i, yeni işe girenlerin ise %29’u iş arama süreçlerinde İŞKUR’a başvurmuşlardır. İŞKUR’un hedef grubundan ise sadece 2 kişi İŞKUR’a başvurmuştur.

TABLO 6.1 İş arayanların istihdam durumu ve işe kayıtlılık durumuna göre İŞKUR’un iş arayanlar arasında pazar payı

Kayıtlılık durumu	Yeni istihdam edilen		İşsiz		Toplam
İŞKUR’a kayıtlı	34	%29	57	%31	91	%30
Normal	33	%28	56	%30	89	%29
Dezavantajlı	1	%1	1	%1	2	%1
İŞKUR’a kayıtlı olmayan	82	%71	129	%69	211	%70
Örneklemdeki iş arayanların sayısı	116	%100	186	%100	302	%100

6.2.İŞKUR Müşterileri

Bu bölümde İŞKUR’a başvuranlara kuruma neden başvurdukları, kendilerine sunulan hizmetlerin neler olduğu, sunulan hizmetlerden memnun olup olmadıkları ve sunulan hizmetlerin iyileştirilmesinde önerileri sorulmuştur.

1. Nedenler

İşsizlerin ve yeni işe girenlerin İŞKUR’a başvuru nedenlerinin birincisi, özel sektörde iş bulmak istemelerdir (%86). Kamudaki açık işlere doğrudan erişim sağlamak için başvuranların oranı ise %69’dur. İşsizlik sigortasından faydalanmak için başvuranların oranı %41’dir.

İş arayan işsizlerin İŞKUR’a başvurma sebebi ise %93 ile özel sektörde iş bulmak ve %96 ile kamudaki açık işlere doğrudan erişim sağlamak istemeleridir. Malatya ilindeki işsizlerin yarısı İŞKUR’a kayıtlıdır ve başvuranların neredeyse tamamı işe yerleştirme beklentisi ile kuruma başvurmuştur. Buradaki mesaj çok nettir: iş arayan işsizlerin İŞKUR’a güvenmekte ve İŞKUR’dan kendilerini işe yerleştirmelerini beklemektedir.

İŞKUR’un işverenden aldığı açık iş sayısı göz önüne tutulduğunda bu beklenti İŞKUR‘a başvuran iş arayanlarda, kuruma karşı güvensizlik ve hayal kırıklığı yaşatmaktadır.

TABLO 6.2 İstihdam durumu ve iş arama konusunda İŞKUR’dan yararlanma nedenine göre iş arayanlar¹²

İş arama konusunda İŞKUR’dan yararlanma nedenleri	Yeni istihdam edilen	İşsiz	Nedenlere göre yüzde
İşsizlik ödeneği alabilmek için zorunlu	%85	%16	%41
Kontenjan işleri alabilmek için	%94	%19	%47
Kamu açık işlerine doğrudan erişim	%21	%96	%69
Özel sektörde bir iş bulabilmek için	%73	%93	%86
Başvurulan kurumun talebi nedeniyle	%97	%4	%38
İşgücü yetiştirme eğitim programlarına erişim	%0	%23	%14
Mesleki rehberlik ve danışmanlık hizmetlerine erişim sağlayabilmek için	%0	%9	%6
Diğer	%0	%2	%1
İŞKUR’dan yararlanan iş arayanların sayısı	33	57	90
Bilinmeyen			1

Kamudaki bütün açık işler İŞKUR’a verilmesine rağmen özel sektör İŞKUR’a çok az sayıda açık iş ilanı vermektedir.

İŞKUR özel sektördeki açık işleri kendine çekmek için tedbirler almalıdır. Bunun için işverenle ilişkilerini artırmalı, işe yerleştirme ücretini ve bürokratik yapısını bırakmalı, işverene self-servis hizmeti sunmalıdır. Kısacası İŞKUR işvereni kontrol eden kurum yapısını işverene hizmet sunan kuruma dönüştürmelidir.

6.2.1Hizmetler

Aşağıdaki tabloda göstermektedir ki İŞKUR kendilerine kayıtlı iş arayanlara gereken hizmeti sağlayamamaktadır. İŞKUR kendisine başvuranların %11’ine işsizlik ödeneği, %3’üne normal işe yerleştirme, %2’sine mesleki rehberlik ve danışmanlık ve %1’ne işgücü yetiştirme eğitim programı hizmeti sunabilmiştir.

TABLO 6.3 İŞKUR tarafından iş arayanlara sunulan hizmet türü ve istihdam durumuna göre iş arayanlar¹³

İŞKUR tarafından iş arayanlara sunulan hizmetler	Yeni istihdam edilen	İşsiz	Cevap sayısına göre yüzde
İşsizlik ödeneği	%15	%2	%11
Normal işe yerleştirme	%6	%9	%3
Mesleki rehberlik ve danışmanlık	%6	%0	%2
İşgücü yetiştirme eğitim programı	%0	%2	%1
Kontenjan işi	%3	%2	%2
Diğer	%0	%0	%0
İŞKUR’dan yararlanan iş arayan kişi sayısı	33	57	90
Bilinmeyen			1

Yukarıdaki tablo göstermektedir ki İŞKUR kendilerine başvuranlara hizmet sunmaktan çok iş arayanların kuruma kaydını yapmakla uğraşmaktadır. Bu iş arayanların İŞKUR’a başvurmasına ve güven duymasında çok büyük bir engel olacaktır.

6.2.2Memnuniyet

İŞKUR’a başvuranların kendilerine sunulan hizmetlerden memnun olmadıkları görülmektedir .

TABLO 6.4 İŞKUR hizmetleri ve memnuniyet derecesine göre işsiz İŞKUR müşterileri

İŞKUR hizmet tipi	Çok memnun	Memnun	Memnun değil	Uygun değil	Memnuniyet derecesine göre yüzde	İŞKUR müşterilerinin sayısı
İşsizlik ödeneği	%7	%7	%33	%53	%100	57
İşe yerleştirme	%11	%19	%58	%12	%100	57
Mesleki Rehberlik ve danışmanlık Hizmeti	%7	%16	%53	%24	%100	57
İşgücü yetiştirme Eğitim programları	%5	%43	%38	%14	%100	56
Açık Kontenjanlara Yerleştirme (engelliler, eski hükümlü, terör mağduru)	%11	%25	%50	%14	%100	56
Kurum personelinin bilgi, beceri ve halkla iletişimi	%23	%40	%26	%11	%100	57
Diğer	%25	%0	%25	%50	%100	4

Örneklemde bulunan kişilerin %86’sı Malatya İŞKUR İl Müdürlüğünün işsizlik ödeneği, %77’si mesleki rehberlik ve danışmanlık, %70’i işe yerleştirme, %64’ü kurum personelinin bilgi, beceri ve halkla iletişimi konusunda ve %52’si açık kontenjanlara yerleştirme hizmetlerinden memnun değildir.

Kurum personelinin bilgi, beceri ve halkla iletişimi konusunda memnun ve çok memnun olanlar işsiz kayıtlıların %63’dür .

Memnuniyetin en yüksek olduğu hizmetler işgücü yetiştirme eğitim programları ve açık kontenjanlara yerleştirme hizmetleri görünmesine rağmen bu hizmetlerden faydalananların yarıya yakını bu hizmetler hakkında olumlu düşünmemektedir.

Bu tablo, Malatya İŞKUR il Müdürlüğünün hangi alanlarda iyileştirme gidebileceğini dair ipuçları vermektedir. Buna göre, kurum personelinin iş arayanlarla iletişimini güçlendirmesi, işe yerleştirme hizmetinin daha etkin verilmesi, kayıt almak dışında iş bulmaya çalışması, mesleki rehberlik ve danışmanlık hizmetini güçlendirmesi, kurum personelinin bilgi ve becerisini arttıracak eğitimlerin düzenlemesi, işsizlik ödeneği konusundaki bürokratik işlemlerin azaltılması ve kolaylaştırılması gerekmektedir.

6.3.İŞKUR Müşterisi olmayanlar

Yeni işe girenlerden ve işsiz kişiler içerisinden İŞKUR’a kayıt olmayan kişilere Malatya İŞKUR İl Müdürlüğü hizmetlerinden neden yararlanmadıkları ve onların İŞKUR’a kayıt olmalarını sağlayacak iyileştirilmeler konusunda önerileri olup olmadıkları sorulmuştur.

1. Nedenler

İŞKUR’a kayıtlı olmayanların %85’i iş arama sürecinde ya İŞKUR’u tanımıyor ya da İŞKUR’un kendilerine yardım edebileceğine inanmamaktadır.

TABLO 6.5 İŞKUR’dan yararlanmama nedeni ve istihdam durumuna göre İŞKUR müşterisi olmayanların eğilimleri

İŞKUR müşterisi olmayanların nedenleri	Çalışan	İşsiz	Nedenlere göre yüzde
İŞKUR’u tanımıyor	%35	%37	%36
İŞKUR'un yardım edebileceğini düşünmüyor	%39	%55	%49
İŞKUR’a sigortalı işsiz olarak kayıt olmaya uygun değil	%0	%0	%0
Özel istihdam büroları ile çalışmayı tercih ediyor	%0	%3	%2
İŞKUR veri tabanında kendisine uygun bir iş yok	%6	%4	%5
İşverenler İŞKUR aracılığıyla eleman almayı tercih etmiyorlar	%1	%0	%0
İŞKUR niteliksiz işler teklif ediyor	%0	%0	%0
İş bana teklif edilmişti iş aramıyordum	%12	%0	%5
Diğer	%6	%1	%3
İŞKUR müşterisi olmayan işyeri sayısı	82	128	210
Bilinmeyen		1	1

İŞKUR kendini işgücü piyasasına tanıtacak bilgilendirme kampanyaları, fuarlar ve seminerler düzenlemelidir. İŞKUR hedef ve stratejilerini gözden geçirmeli ve hedeflerini yerine getirecek girişimlerde bulunmalıdır. Aksi takdirde, işgücü piyasasının belirli bir grubuna hizmet veren kurum olmaktan öteye gidemez. Malatya İŞKUR İl Müdürlüğü ilin işgücü piyasasını yönlendiren İnsan Kaynakları Gelişimi konusunda stratejiler belirleyen bir kurum olmalıdır.