Avrupa Birliği Türkiye'ye Yönelik Katılım Öncesi Mali Yardım Programı

4.5.6Pazar Payı

İŞKUR’ a başvuru oranı son iki yıl içersinde yeni işe girenler arasında %26’dır. Ancak bunlar içerisinde İŞKUR tarafından işe yerleştirilenler %3’dür.

Tablo 4.20 göstermektedir ki yeni işe girenlerin %71’i işe girmede İŞKUR’u tercih etmemiştir. Ancak İŞKUR iş arayanlar arasında bir seçenek olarak görülmesine rağmen (%26) işveren tarafından (%3) bir seçenek olarak görülmektedir.

Malatya ilinde İŞKUR’a başvuru yüzdesiyle (%26) İŞKUR’un kendilerine başvuran iş arayanları işe yerleştirme yüzdeleri (%3) göstermektedir ki İŞKUR açık iş ilanı bulmada sıkıntı çekmektedir. Malatya İŞKUR İl Müdürlüğü, işverenin eleman temininde özellikle kalifiye eleman temininde kendilerinin de işveren için cazip bir seçenek olabileceklerine dair ikna etmelidir.

TABLO 4.20 Meslek grubu ve işe eleman alma kanalına göre İŞKUR aracılıyla daha önce iş müracaatı yapmış olan iş arayan elemanların işe alınma durumu

Meslek grubu	Eleman alma kanalı	İŞKUR tarafından işe yerleştirilen	Başvuran ancak yerleştirilmeyen	Diğer kanalları kullananlar	İşe alınan eleman sayısı	Meslek grubuna göre yüzde
Silahlı kuvvetler		%0	%0	%0	0	%0
Kanun Yapıcılar, Üst Düzey Yöneticiler Ve Müdürler		%0	%3	%11	14	%12
Profesyonel Meslek Mensupları		%0	%3	%5	8	%7
Yardımcı Profesyonel Meslek Mensupları		%1	%6	%8	15	%13
Büro Ve Müşteri Hizmetlerinde Çalışan Elemanlar		%0	%1	%4	5	%4
Hizmet Ve Satış Elemanları		%1	%3	%23	27	%24
Nitelikli Tarım, Hayvancılık, Avcılık, Ormancılık Ve Su Ürünleri Çalışanları		%0	%0	%1	1	%1
Sanatkârlar Ve İlgili İşlerde Çalışanlar		%1	%5	%11	17	%15
Tesis Ve Makine Operatörleri Ve Montajcıları		%0	%3	%7	10	%9
Nitelik Gerektirmeyen İşlerde Çalışanlar		%0	%6	%12	18	%16
Eleman alma kanalına göre yüzde		%3	%26	%71		%100
İşe alınan eleman sayısı		3	30	82	115
Bilinmeyen					1

İŞKUR işgücü piyasasında, iş arayanlar tarafından, iş bulmaktan çok işsizlik sigortası ve kamu ilanlarına ulaşmak için kullanılmaktadır. İŞKUR işe yerleştirmede piyasada bir an önce harekete geçmelidir.

4.6.İstihdam Edilmiş İş arayanlar

Son iki yılda işe giren çalışanlardan 56’sı yani yeni işe girenlerin %48’i yeni bir iş veya ek iş aramaktadırlar.

1. İstihdam

Son iki yıl içerisinde istihdam edilen çalışanların %48’i girdikleri işten memnun olmamaları nedeniyle (özellikle düzenli çalışanlar) yeniden iş aramaları bu kişilerin doğru istihdam edilmediklerini göstermektedir. İŞKUR bu konuda iş arayanlara yardımcı olabilir. İş arayan için bürokratik olmayan hizmetler, İnternet tabanlı CV ve iş bankaları oluşturma, self servis gibi hizmetler sunarak bu kişileri hem kendine çekebilir hem de bu kişilerin doğru istihdam edilmelerine yardımcı olabilir.
TABLO 4.21 Yeni istihdam edilmişken halen iş arayan kişilerin istihdam edilmek istedikleri yeni işin niteliğine ve mevcut istihdam durumlarına göre elemanların yüzde dağılımı

Mevcut istihdam durumu	Bir başka iş arama tipi	Yeni iş arayanlar	Ek iş Arayanlar	Her ikisi	Mevcut istihdam duruma göre yüzde	Yeni istihdam edilmiş eleman sayısı
Düzenli işçiler		%87	%8	%5	%69	38
Yevmiyeli işçiler		%100	%0	%0	%16	9
İşverenler		%0	%0	%0	%0	0
Serbest çalışanlar		%86	%14	%0	%13	7
Ücretsiz aile işçileri		%100	%0	%0	%2	1
Bir başka iş arama tipine göre yüzde		%89	%7	%4	%100
Yeni istihdam edilmiş eleman sayısı		49	4	2		55
Bilinmeyen						1

4.6.1İş Arama Nedenleri

İşe girenlerin yeniden iş arama sebepleri başında %50 ile yetersiz gelir gelmektedir.

İkinci göze çarpan neden ise %30 ile çalışma koşullarından memnun olmamasıdır.

TABLO 4.22 Bir başka iş arama nedeni ve bir başka iş arama tipine göre yeni iş arayanlar

Bir başka iş arama nedenleri	Bir başka iş arama tipi	Yeni iş arayanlar	Ek iş arayanlar	Her ikisi	İş arama sebebine göre yüzde
Yetersiz gelir		%47	%100	%50	%50
Çalışma koşullarından memnun olunmaması		%31	%0	%50	%30
Kendi mesleğinde çalışmıyor olması		%8	%0	%0	%7
İşyerinin çok uzak olması		%0	%0	%0	%0
İşi kaybetme veya işin sona ermesi riski ya da kesin olması		%0	%0	%0	%0
İşin geçici/mevsimlik olması		%12	%0	%0	%11
Daha fazla süre çalışmak istemesi		%2	%0	%0	%2
Daha az süre çalışmak istemesi		%0	%0	%0	%0
Diğer		%0	%0	%0	%0
Bir başka iş arama tipine göre yüzde		%91	%6	%0
Yeni istihdam edilmiş eleman sayısı		49	3	2	54
Bilinmeyen					2

4.6.2İş Tipleri

Yeniden iş arayan çalışanların %75’i tam zamanlı iş aramaktadırlar. Yarı zamanlı iş arayanlar ise %2’sidir.

TABLO 4.23 Cinsiyet ve İş arama tipine göre yeni istihdam edilenler

İş arama tipleri	Erkek	Kadın	İş arama tipine göre yüzde
Kendi işini kurmak isteyenler	%15	%6	%13
Tam zamanlı iş arayanlar	%73	%81	%75
Tam zamanlı iş arayan, böyle bir işin bulunamaması halinde yarı zamanlı işi kabul edecek olanlar	%10	%6	%9
Yarı zamanlı iş arayanlar	%0	%0	%0
Yarı zamanlı iş arayan, böyle bir işin bulunamaması halinde tam zamanlı işi kabul edecek olanlar	%0	%6	%2
Yarı zamanlı veya tam zamanlı işi kabul edecek olanlar	%3	%0	%2
Cinsiyete göre yüzde^11	%100	%100	%100
Yeni istihdam edilen eleman sayısı	40	16	56

Kendi işini kurmak isteyenler ise %13’dür. Bu kişiler potansiyel girişimcilerdir. Bu kişilerin kendi işlerini kurabilmeleri için:

• 
  Sanayi ve Ticaret bakanlıklarına bağlı iş geliştirme merkezlerinden faydalanabilir.
  
• 
  İŞKUR kendi hesabına çalışabilecek girişimciler için mesleki eğitim kursları açabilir.
  
• 
  İŞKUR kendi işini kurmak isteyenlere iş planlarının oluşturulmasında yardım gibi hizmetler sağlayabilir..
  

5.işsizlik

5.1.İşsizlik oranı

Uluslararası işsizlik tanımına göre işsiz kişi çalışma çağında olan:

• 
  çalışmayan;
  
• 
  aktif şekilde iş arayan;
  
• 
  ve çalışmaya hazır kişilerdir.
  

Malatya ilinde yaptığımız örneklemde 186 işsiz kişi ve DİE 2000 Nüfus Sayımı temel alınarak yapılan tahminde Ekim 2004 yılında Malatya ilinde 213,920 işsiz vardır.

Aynı ayda Malatya İŞKUR İl Müdürlüğüne 710 iş arayan başvurmuştur, uluslararası tanıma göre toplam işsizlerin %0,3 Malatya İŞKUR İl Müdürlüğüne başvurmuştur.

5.2.İşsizlik Oranı

İşsizlik oranı, işsiz kişilerin işgücünde bulunanlara bölünmesiyle elde edilir. Örnekleme göre Ekim 2004’te Malatya ilindeki işsizlik oranı %22’dir.

1. Yaş

Malatya ilinde yaş gruplarına göre işsizlik oranı en yüksek oran %36 ile 15-24 yaş grubundaki gençlerdir. Erkeklerde bu yaş grubunda işsizlik oranı %35 kadınlarda ise %37’dir.

Kadınların işgücüne katılım oranı erkeklerin 6 da biri olmasına rağmen kadınların %35 işsizlik oranı erkeklerin işsizlik oranından yüksektir. 15-49 yaş grubundaki işsiz kadınlar iş ararken 50 ve üstü yaş grubundaki kadınlar çalışmak için iş aramamaktadırlar.

TABLO 5.1 Cinsiyet ve yaş grubuna göre işsizlik oranları

Yaş grubu	Erkek	Kadın	Ortalama işsizlik oranı
15 – 24	%35	%37	%36
25 – 49	%18	%39	%20
50-66	%2	%0	%2
67 ve üstü	%17	%0	%11
Ortalama işsizlik oranı	%20	%35	%22
İşsiz kişi sayısı	142	44	186
İstihdam edilen kişi sayısı	581	80	661

Genç işsizliğin yüksek olması gençlerin eğitim hayatından iş hayatına geçişlerinde acil tedbirlerin alınması gerektirmektedir.