Avrupa Birliği Türkiye'ye Yönelik Katılım Öncesi Mali Yardım Programı

5.2.2Medeni Durumu

Malatya işgücü piyasasında bekarlardaki işsizlik oranı evli olanlara oranla daha yüksektir Bekarların işsizlik oranı %38 iken evlilerde bu oran % 13’ e düşmektedir. Bu oran bekar kadınların işsizlik oranı bekar erkeklerden daha yüksektir.

TABLO 5.3 Cinsiyet ve medeni duruma göre işsizlik oranları

Medeni durum	Erkek	Kadın	Ortalama işsizlik oranı	Medeni duruma göre işsiz kişi sayısı
Evli	%13	%16	%13	73
Bekar	%35	%44	%38	113
Ortalama işsizlik oranı	%20	%35	%22
Cinsiyete göre işsiz kişi sayısı	142	44		186

5.3.Bileşim

İŞKUR’un en önemli sorunlarından biri kurum olarak hem iş arayanlar hem de iş ilanları yönünden piyasasındaki pazar payının düşük olmasıdır.

1. Hedef Gruplar

Ekim 2004 tarihinde Malatya ilinde 186 iş arayanın %31’i İŞKUR’a kayıtlı işsizlerdir. İş arayan 186 kişiden sadece 2 kişi engelli, eski hükümlü ve terörden etkilenenler için kullandığı açık kontenjanda bulunan hedef gruptandır.

Malatya ilindeki işgücü piyasasında iş arayanların %69’u İŞKUR’ a kayıtlı olmayan işsizlerdir.

TABLO 5.4 Hedef grubu ve İŞKUR’a kayıtlılık durumuna göre işsiz kişi sayısı

Hedef gruplar	İş kayıtlılık durumu	İŞKUR’a kayıtlı olan		İŞKUR’a kayıtlı olmayan		Örneklemdeki İşsiz kişi sayısı
		kişi sayısı	%	kişi sayısı	%
Normal iş arayan		57	%31	127	%69	184
Kontenjan kapsamında iş arayanlar		1	%50	1	%50	2
Engelli		0	%0	1	%100	1
Eski hükümlü		1	%100	0	%0	1
Terör mağduru		0	%0	0	%0	0
Örneklemdeki İşsiz kişi sayısı		58	%31	128	%69	186

İŞKUR iş arayan işsizlerin kurumlarına kayıt olmalarını sağlamak için bu kişileri cazip olanaklar sunmalıdır. Bu bağlamda, self-servis hizmetlerin geliştirilmesi ve aktif istihdam tedbirlerinin alınması düşünülebilir.

5.3.1Eğitim Durumu

Malatya ilinde işsizlerin %81’i örgün eğitimde olan mesleki eğitim vermeyen okullardan mezun olmuşlardır. %14’ü yüksekokul veya üniversite mezunu, %6’si ise meslek liselerinden mezun olmuşlardır.

Meslek liselerinden mezun işsizlerin %73’ü erkeklerken, yüksek dereceli eğitimden mezun (fakülte veya yüksekokullar) işsizlerin %56’sı kadınlardır.

Kadın istihdamını engelleyen bir takım engeller söz konusudur bu eğitim düzeyi yüksek olması sorunu çözmediğini göstermektedir. İşgücü piyasasında kadın ve erkeklere eşit istihdam imkanı verilmelidir.

TABLO 5.5 Cinsiyete ve eğitim düzeyine göre işsiz kişi sayısı

Eğitim düzeyi	Erkek	Kadın	Eğitim düzeyine göre yüzde	Örneklemdeki İşsiz kişi sayısı
Mesleki olmayan eğitim	%82	%18	%81	149
Meslek lisesi	%73	%27	%6	11
Yüksekokul veya üniversite	%44	%56	%14	25
Cinsiyete göre yüzde	%31	%69	%100
Örneklemdeki İşsiz kişi sayısı	57	128		185
Bilinmeyen				1

Yüksek eğitime sahip kadınların istihdamını engelleyen piyasadaki katı sebeplerin ortadan kaldırılması gerekmektedir. İlk kez işe girenlere maaş desteği, kalifiye eleman istihdamında cinsiyetin önemli bir etken olmadığına, önemli olanın işi yapabilecek yeterliliğe sahip olmak olduğu konusunda işvereni ikna edecek kampanyalar düzenlenebilir.

5.3.2Medeni Durum

Malatya ilinde işsizlerin %76’sı erkektir. Bekar işsizlerin yüzdesi 61’dir. Özetle Malatya ilinde tipik bir işsizin profili şöyledir: bekar, erkek, 15-24 yaş aralığında, örgün eğitimde mesleki eğitim almamış bir kişi.

TABLO 5.6 Cinsiyet ve medeni duruma göre işsizlik yüzdeleri

Medeni durum	Erkek	Kadın	Medeni duruma göre yüzde	Örneklemdeki İşsiz kişi sayısı
Bekar	%92	%8	%39	73
Evli	%66	%34	%61	113
Cinsiyete göre yüzde	%76	%24	%100
Örneklemdeki İşsiz kişi sayısı	142	44		186

5.3.3Nedenler

Malatya ilinde işsiz kalmanın en büyük nedeni %22 ile geçici iş yapanların işlerinin bitmesi, ikinci olarak %19 ile askerden dönmek ve üçüncü en sık rastlanan sebep %18 ile yeni mezun olanlardır. .

İŞKUR’un en büyük iş arayan grubundan olan askerden yeni gelen veya okuldan yeni mezun gençler ile yevmiyeli veya geçici çalışan kişiler üzerinde odaklanmalı onlara gerekli hizmetleri bir an önce sunmalıdır. Yeni mezunlara ve gençlere ilk kez işe girişte maaş desteği sağlanabilir (işsizlik sigortası fonundan karşılanabilir). Askerden dönenlere mesleki becerilerini geliştirecek mesleki eğitimler verilebilir. Geçici işçi acentelerinin kurulması veya özel istihdam büroları ile bu konularda işbirliği yapılabilir.

TABLO 5.7 İşsizliğin sebeblerine göre işsiz kişilerin yüzde dağlımı

İşsizlik öncesi istihdam durumu	İŞKUR’a kayıtlı	Diğer	İstihdam durumuna göre yüzde
Geçici bir işte çalışıyordu, iş sona erdi	%16	%25	%22
İşten çıkartıldı	%7	%6	%7
İşten kendi isteğiyle ayrıldı	%7	%3	54
İşyerini kapattı veya iflas etti	%2	%1	%1
Ücretsiz aile işçisi olarak çalışıyordu	%11	%7	%8
Emekliydi	%0	%0	%0
Öğrenimine devam ediyordu	%4	%10	%8
Henüz mezun olmuştu	%11	%21	%18
Askerden yeni gelmişti	%30	%14	%19
Ev işleriyle meşguldü (ev hanımı)	%11	%10	%10
Diğer	%4	%2	%2
İstihdam durumuna göre yüzde	%100	%100	%100
Kayıtlılık durumuna göre yüzde	%31	%69
Örneklemdeki işsiz kişi sayısı	57	126	183
Bilinmeyen			3

5.3.4Meslekler

İş arayan işsizler arasında en çok görülen meslekler arasında ilk sırada %25 ile hizmet ve satış, ikinci sırada %19 ile sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar ve üçüncü sırada %17 ile yardımcı profesyonel meslek mensupları gelmektedir. Bu en sık rastlanan ilk üç meslek grubu İŞKUR’a kayıtlı işsizler ve kayıtlı olmayanlar arasında da ilk üç sıradadır.

TABLO 5.8 Aranan meslek grubu ve kayıtlılık durumuna göre işsiz kişi sayısı

Ana meslek grupları	İŞKUR a kayıtlı	Diğer	Meslek gruplarına göre yüzde
Silahlı kuvvetler	%0	%2	%1
Kanun Yapıcılar, Üst Düzey Yöneticiler Ve Müdürler	%10	%7	%8
Profesyonel Meslek Mensupları	%4	%7	%6
Yardımcı Profesyonel Meslek Mensupları	%21	%15	%17
Büro Ve Müşteri Hizmetlerinde Çalışan Elemanlar	%6	%9	%8
Hizmet Ve Satış Elemanları	%19	%27	%25
Nitelikli Tarım, Hayvancılık, Avcılık, Ormancılık Ve Su Ürünleri Çalışanları	%0	%1	%1
Sanatkârlar Ve İlgili İşlerde Çalışanlar	%25	%16	%19
Tesis Ve Makine Operatörleri Ve Montajcıları	%6	%8	%7
Nitelik Gerektirmeyen İşlerde Çalışanlar	%10	%8	%9
Meslek grubuna göre yüzde	%100	%100	%100
Kayıtlılık durumuna göre yüzde	%29	%71	%100
Örneklemdeki işsiz sayısı	52	125	177
Bilinmeyen	5	4	9

Hizmet ve satış elemanları ile ilgili işler, meslek grupları içerisinde geleneksel olarak en hızlı büyüyen grubu oluşturur. İŞKUR kendine kayıtlı iş arayanlarının bir kısmını bu meslek grubuna veya sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar ve ilgili işleri meslek grubuna yönlendirebilir bunun için mesleki eğitimler düzenlemelidir.