Yaxşıdır
Bahar çağı gül mevsimi gələndə
Süsənlər, sünbüllər, güllər yaxşıdır.
Tavus tamaşalı, tərlan cilvəli
Xoş danışan tuti dillər yaxşıdır.
Arif məclisində divan etməyə,
Dərdlilər dərdinə dərman etməyə
Pərişan olanda yüz qan etməyə
Ucu tər çığalı təllər yaxşıdır.
Bənəfşə əndamlı, nərgiz cəmallı
Şamama pustanlı xırdaca xallı
Dəstində dəstə gül yaşıllı-allı
Gəzəllər məkanı ellər yaxşıdır.
Yanıl yanaqları lalə gözəldə
Can alan gözdəri şəhla gözəldə
Müxtəsər cəmalı əla gözəldə
Qucmaq üçün incə bellər yaxşıdır.
Səvgi səvgisini salanda yada
Gönüldən gönülə işlədər cada
Şəhbazı qız talış oğlan arada
İşlətdiyi fitnə tellər yaxşıdır.
Bir xəlvət otaqda birdəmli gündə
Bir xublar xasının qolun boynunda
Gecələr sübhədək yarın qoynunda
Turunc oynatmağa əllər yaxşıdır.
Aşıq məşuqinə naz satsa əgər
Qaşların oynadıb göz atsa əgər
Yar mərhəmət edib oynatsa əgər
“Ülkər”in bağrında millər yaxşıdır.
Aşıq Mirzə uca gur səsilə gözəlləməsini bitirər-bitirməz şair Vəli ortaya atıldı.
Şair Vəli batıq gözlü, solğun çöhrəli, çıxıq kəmikli, ortaboy bir adam idi. Cəmaət: – şair Vəli, bir dağlar sözünü oxu – dedi.
Şair Vəli cəmaətin arzusu ilə dağları belə nəzmə çəkdi.
Dağlar
Bir ay yarım nobahardan keçəndə
Göksündən atlanır sellərin dağlar.
Çalxanar dəryalar çığırışar qazlar
Zəmzəm zümzüməli gölləri dağlar.
Sarı yoldan top tüfənglər atılar
Qarğı qulaq qoç kəllədə çatlar.
Hər əmliyin bir tümənə satılar
Xəzəl oldu pulların dağlar.
Mən halıyam ilin hər birisindən
Gecə gündüz yatmaz bir-birinin bəhsindən
Giyit nərəsindən, güllə səsindən
Dəyməmi türklər kalların dağlar.
“Xaç Bulaq” yurdunda yaylalar, ellər
Yaşılbaş sonalar, cığalı tellər
Mələklər dəstəsi, kürfə gözəllər
Sancaq ağ burda güllərin dağlar.
“Kəpəz” Muroyda bir neçə dağ var
Üstünə od düşsün ay dəli qoçlar
Yayın ortasında yağdırırsan qar
Səf çəkmir üstündən sərdərin dağlar.
Şair Vəli dağlar məzuməsini qurtarandan sonra başqa aşıqlar də birər-birər çıxıb oxudular. Hamısının oxuduğu gözəlləmədən, gəraylıdan başqa bir şey deyildi.
Məclis əhlinin arzusuna görə indi də Aşıq Hüseyn oxumalı idi. Hamı müntəzir ikən birdən o, saz əlində ortaya çıxdı. Cəmaət hər nə dedisə də, birər xamdan oxudu və sonra oturmaq istərkən dedim:
– Hüseyn yoldaş! Bənim də bir ricam var, olarmı ərz edim?
– Olar, olar, de görüm nədir.
Hərgah, mümkün olsa Şuralar höküməti haqqında bir söz oxu.
Cavabında şən çöhrəsi gülümsəyərək, baş üstə, komsomol yoldaş – dedi.
Aşıq Hüseyn heç düşünmədən, fikirləşmədən sədəfli sazı sinəsinə basıb şuralar haqqında oxumağa başladı:
Şuralar
Şuraların səyi budur:
Dünyada bir ad eyləsin
Hər yandakı xərabə var
Şənləsin abad eyləsin.
Cəhd eyləyər oxutmağa
Fələ-kəndli oyatmağa
Təyyarələr uçurtmağa
Elimini icad eyləsin.
Əzəldən budur iqrarı
Səvməz xain hiləgarı
Zilət çəkən məzlumları
Zülmüdən azad eyləsin.
Var bir neçə kapitalistlər
Şura əleyhinə işlər
Tez qurulsun “sosyalistlər”
“Söynü” də bir yad eyləsin.
Aşıq Hüseyn sözünü qurtarar-qurtarmaz məclis tərəfindən gurultulu alqışlarla qarşılandı. Hürmətli olunuz, deyə-deyə keçib yerində oturdu.
O biri gün el ədəbiyyatını toplamağım xüsusunda söhbət açdım.
“Doğrusu bən 20-yə qadar nağıl və dastan bilirəm, söyləyim, xoşuna gələni yaz götür” dedi.
Aşıq Hüseynin dediklərini dinləyərək yazdım. Sonra yoldaşlarının sözlərini qələmə aldım.
Onlar ilə xudahafizləşib qəsd etdiyim Göyçəli mahalına aşdım. Buranın mühiti və şəraiti bambaşqa idi. 50-60 kəndə malik olan bu mahal Göyçəli gölünün başından, yəni Qaraqoyunlu elinin Çantepə adından yaylağından başlamış ta Qarabağ dağlarınadək uzanmışdı. Burası bənim üçün daha xoş, əlverişli idi. Çünki Göyçəli elləri aşiqlərin çox bol olan bir yeri idi. Buraya gəlməkdə ümdə məqsədin gözəl yerimi lirik parçaları ilə bütün Göyçəlidə və Azərbaycanda məşhur olan Aşıq Ələsgərin mahnılarını toplamaq idi.
Çox zəhmətlə çölləri, qırları dolaşa-dolaşa gəlib yaşadığı Ağ kilsəyə çıxdım. Kənd şurası Əli Paşa yoldaş bəni hürmətlə qarşıladı. Kəndli idarəsinə apardı. Nə üçün gəldiyimi ona bildirdim. Bütün kənd əhlini buraya topladım. Tanıdığım məşhur simalardan şair İmanı və aşıq İbrahimi xəbər aldım. Cəvabımda:
– Yoldaş, sən nə qadar söz istəyirsən yaz. Aşiq nəyinə lazımdır. Onsuz da bizim hər birimiz bir aşığıq – dedilər.
Doğrudan da belə imiş. Hərənin bir sazı var idi. İstədiyin qadar nağıl və söz bilirdilər.
Bir neçə gün haman kənddə qalıb material topladım. Hansı birini dindirəndə söylüyüm-söylüyüm üstündən yağdırırdılar. Ağ kilsədən sonra Dəli dağda aşıq Məhəmməd, Yar Ağbulaqda şair Qasım, Toaşanda Mirzə Səmədlə görüşdüm. Bu surətdə hər binədə, hər obada aşıqlardan, dünya görmüş babalardan və günü keçmiş qoca nənələrdən bir çox parçalar alıb yazdım. Qəzalara ilk səfərim böylə keçdi; yay qurtardı, köçəri ilə geri döndüm.
Dostları ilə paylaş: |