Başlanğıc toy – kosmosun strukturu;
Süjet – kosmosun dağılması, xaosa keçid və kosmosla xaos arasında mübarizə;
Sonluq toy – kosmosun bərpa olunmasıdır.
Beləliklə, kosmoloji sxemə görə, süjet toyla bitməli, Kərəmlə Əsli mütləq evlənməlidir. Lakin süjetdən göründüyü kimi, onlar evlənmək əvəzinə ölürlər. Zahirən kosmoloji məntiq pozulur. Əslində isə hər bir şey kosmoloji məntiqə uyğundur. Kərəmlə Əsli bir-birinə qovuşmaq – evlənmək üçün hökmən ölməlidirlər. Ölməsələr, qovuşa bilməzlər.
Məsələ burasındadır ki, süjetüstünə görə qəriblikdə (Hələbdə) olan Kərəmlə Əsli kosmoloji sxemə görə Xaosda – ölülər dünyasındadır. Onlar Kosmosa qayıtmaq üçün hökmən ölüb-dirilmə ritualından keçməlidirlər. Çünki Xaosdan Kosmosa və əksinə keçid yalnız ölüb-dirilmə ritualı vasitəsi ilə reallaşa bilər. Final süjetindəki bütün epizod və elementlər bu ölüb-dirilmə ritualının süjetüstündəki metaforasıdır.
Final süjetinin yuxarıda müəyyənləşdirdiyimiz sintaqm-formullarını ardıcıllıqla nəzərdən keçirək. Beləliklə:
1. Hələb paşasının təyin etdiyi (qurdurduğu) toy məclisi Kərəmlə Əslinin Xaosdan Kosmosa keçid ritualıdır.
2. Keşişin Əsli üçün hazırladığı qırmızı xaradan don keçid mexanizmidir. Əvvəldə dəfələrlə gördüyümüz kimi, Don/Köynək – bütün mətnlərdə keçid mexanizmi, qırmızı – keçid sahəsidir. Mifik dünya modelində:
Dostları ilə paylaş: |
