B. A. Nazarbayeva
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.6. Issiqlik uzatilishi
| 4.6. Issiqlik uzatilishi
Issiqlikning ularni bilish zarur bo‘lgan ikkita fundamental hususiyati mavjud: 196 1. Issiqlikda hech qanday spetsifik tavsiflar yo‘q: bu shuni bildiradiki, u turlicha fizikaviy tabiatga ega bo‘lishi mumkin, uni o‘lchash mumkin, biroq bunda uni ajratib bo‘lmaydi. 2. Issiqlikni chegaralab bo‘lmaydi: bu shuni bildiradiki, u tizimning issiq qismlarilan sovuq qismlariga erkin uzatiladi. Issiqlik energiyasi bir obyektdan boshqa obyektga uchta usul bilan uzatilishi mumkin: issiqlik o‘tkazuvchanlik, konveksiya va nurlanish. Obyektlardan biri, issiqlikni olgan yoki bergan obyekt issiqlik detektori bo‘lishi mumkin. Uning funksiyasi obyekt to‘g‘risida ma’lum bir ma’lumot olish uchun obyekt ajratadagan yoki obyekt tomonidan yutiladigan issiqlik miqdorini o‘lchashdan iborat bo‘ladi. Bunday ma’lumot obyektning harorati, kimyoviy reaksiyalarning issiqligi, obyektning joylashuvi yoki ko‘chishi va hokazolar bo‘lishi mumkin. Sendvich ko‘rinishidagi ko‘p qatlamli strukturani ko‘rib chiqamiz, bu erda har bir qatlam boshqa-boshqa materialdan tayyorlangan. Qatlamlar orqali issiqlik o‘tganda strukturaning harorat profili har bir qatlamning qalinligi va issiqlik o‘tkazuvchanligi bilan belgilanadi. 4.24-rasmda uch qatlamli struktura ko‘rsatilgan, unda birinchi qatlam issiqlik manbai bilan (cheksiz issiqlik sig‘imi va yuqori issiqlik o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lgan qurilma bilan) kontaktda bo‘ladi. O‘zini xuddi “cheksiz” issiqlik manbai kabi tutadigan eng qo‘l keladigan qattiq obyektlardan biri nazorat qilinadigan haroratga ega bo‘lgan katta hajmli mis jism bo‘lib hisoblanadi. Issiqlik manbaining ichidagi harorat qatlamli struktura bilan yonma-yon joylashgan juda tor zonadan tashqari hamma joyda doimiy va yuqori bo‘ladi. Issiqlik bir materialdan ikkinchi materialga issiqlik uzatilish mexanizmi orqali uzatiladi. Har bir qatlamning ichida haroratning tushish tezligi materialning issiqlik hususiyatlari bilan belgilanadi. Oxirgi qatlam issiqlikni konveksiya mexanizmi orqali havoga va infraqizil nurlanish yordamida yon-atrofdagi obyektlarga beradi. Shunday qilib, 4.24-rasm issiqlikning bir obyektdan boshqasiga uzatilishining mumkin bo‘lgan uchta usulini xam namoyish qiladi. Yüklə 3,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|