Bendî mustafa baba

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

3. 1. Bendî Mustafa Baba Dîvânı’nın İnceleme Metni

3. 1. 1. Metin tespitiyle ilgili hususlar

3. 1. 1. 1. Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Ktp. Numara: 445

İstanbul Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi’nin 445 numaralı, “Bendî Mustafa Baba Dîvânı” ismiyle kayıtlı olan eserin tek nüsha olduğu tespit edildi. Bendî Mustafa Baba’nın hayatı ve sanatı hakkında yaptığımız incelemede elimizde bulunan bu eser, tek kaynak kitaptır.

Dîvân 216x155 ebatında, ciltsizdir. Dîvân’ın yaprak sayısı 50 olup 42a- 48b boştur. Şirazesi dağınık olan eserin sayfaları tarafımızdan yeniden sıralanmıştır. Krem Avrupa kâğıda, talik yazıyla, her satırda bir beyit olmak üzere bir varakta 24 satır halinde yazılmıştır. Başlıklar harekesiz, çerçevesiz, siyahtır. Son varak resimlidir. Müstensihi ve istinsah tarihi belli değildir. Telif tarihi olarak yazma eserler tespit fişinde 1242/1826 tarihi yazılı olmakla birlikte bu tarihin dîvândan edindiğimiz bilgilerden hareketle doğru olmadığı tespit edilmiştir.

Dîvânda 14 Kaside, 165 Gazel, 2 Mesnevî, 2 Tahmis, 16 Şarkı, 1 Muhammes, 3 Müseddes, 7 Müstezâd, 2 Nazm bulunmaktadır.
Baş: Ḥamd [ü] senâ Mevlâya ‘ale’l mûcîb

Ṣalvele āleyna resûle muḥîb 2 b

حمد ثنا موﻻيا على الموجيب

حلوهله الىنا رسوله محيب

Son: Nice dem ‘aşḳıle Ya‘kub gibi ben eyledim giryân

Oturdum üç sene Yûsuf gibi zindânda nâ-çârdan 40 b

نيجه دم عشقيله يعقوب كبى بن ايلدم كريان

اوتوردم اوج سنه يوسف كبى زندانده ناچاردان

3.1.2. Teknik özellikler

1. Bendî Mustafa Baba Dîvânı’nın inceleme metni oluşturulurken dîvânın var olan tek nüshası değerlendirilmiştir.

2. Metni kurarken XIX. yüzyılın dil ve imlâ özellikleri dikkate alınmıştır.

3. Şiirlerin üstünde orta kısımda şiir numaraları, oluşturulan metnin sol tarafına şiirlerin yazmadaki yerini ifade etmek üzere varak numaraları, şiirlerin her beytine veya bendine de ayrı ayrı numara verilmiştir.

4. Eserin transkripsiyonunda metne sadık kalınmıştır. Ancak noktalı harflerin unutulmuş ya da ihmal edilmiş noktaları tarafımızdan konularak ifadeler okunmuş, ancak transkripsiyonda metindeki halleri gösterilmiştir.

5. Birleşik isim ve sıfatları birbirine bağlarken -dilimizde tek kelime ile ifade edilenlerin dışında- kısa çizgi (-) işareti kullanılmıştır.

6. Şiirlerde geçen Rabb, Hatt, sırr, Hakk gibi ikiz ünsüzle biten kelimeler tek ünsüzle gösterilmiştir.

7. Telaffuz veya vezin gereği bitişik yazılan Türkçe kelimeler kesme işereti ile yazılmıştır. N’ettin, n’ola

8. Metinde iyelik birinci ve ikinci iyelik teklik ekleriyle çokluk ekleri genellikle ünlü gösterilmeden yazıldığı ve ünlünün yazıldığı yerlerde düzlük-yuvarlaklık uyumu korunduğu için bu ekler düzlük-yuvarlaklık uyumuna göre okunmuştur.

9. Metinde ve dipnotlarda kullanılan işaretlerden bazıları şunlardır:

[ ] Metinde olmadığı halde, tarafımızdan ilave edilen ifadeler bu işaret içine alınmıştır.

( ? ) Doğruluğundan şüphe edilen ifadelerin yanına bu işaret konmuştur.

(………) Metinde silinen ifadelerin yerine bu işaret konulmuştur.

10. Yazmalarda okunamayan ifadeler olduğu gibi kopyalanıp (resmi alınıp) dipnotta okunamadığı belirtilmiştir.

11.Metinde geçen âyet, hadis ve vecizelerin tam metinleri çalışmanın sonuna konan ekler bölümünde verilmiştir. Böylece söz konusu ibareler ikinci kez kullanıldıklarında bu bölüme gönderme yapılmıştır.

12.Çalışmamızın sonuna konan ekler bölümünde Ek-2 başlığı altında Dîvânın orijinal metni verilmiştir.

13. Metnin kuruluşunda, ilmi eserlerde kullanılagelen aşağıdaki transkripsiyon sistemi uygulanmıştır.

3. 1. 3. Transkripsiyon sistemi

آ	Ā	ā
ا	A, E, İ, U, Ü	a, e, i, u, ü
ث	S	s
ح	Ḥ	ḥ
خ	Ḫ	ḫ
ص	Ṣ	ṣ
ض	Ḍ Ż	ḍ ż
ط	Ṭ	ṭ
ظ	Ẓ	ẓ
غ	Ġ	ġ
ق	Ḳ	ḳ
ك	Ñ	ñ
و	V, Û	v, û
ي	Î	î
Hemze	ʼ
ع	‘