Ələmut qalasının tatar qoşunları tərəfindən mühasirəyə alınması (Tarix-i Cahangüşa)
6. Hülakünün vəzifələrə qoyduğu adamlar içərisində xristianlara üstünlük berməsi. Məsələn, 1259-cu ildə erməni yepiskopu Sergiusa Ərzincanın idarəsinin verilməsi (Bertold Spuler 2011, s. 235).
Maraqlıdır ki, Bar Hebraeus “Chronicon Syriacum”da tatarlardan öz adları ilə deyil, “hun” adı ilə bəhs etməkdədir. Əsərlərində tatarları “moğol” adlandıran Tolğa Ersoy bu barədə yazır: “Aynı durum muhtelif antik kroniklerde de Hunların İskit olarak temsil edilmesi şeklinde görülmektedir. Bu isim seçiminin kaynağı nedir? Bar Hebraeus bizzat Moğol hükümdârları ile görüşme şansına sahip olmuş, yapıtında Moğolların menşeine kadar malûmat vermiştir. Dolayısıyla burada ikincil kaynak kullanımından kaynaklanan bir hata düşünülemez. Keza Chronicon Syriacum’da, Hunlara “Roma İmparatorları” bölümünde oldukça sınırlı bir yer verilmiştir. Hiçbir şekilde iki kavim arasındaki akrabalık ihtimâline dair bir iddia ileri sürülmemiştir. O halde Bar Hebraeus’un Moğolları, Hun olarak temsil etmesindeki maksadı ne olabilir?” (Tolga Ersoy, 2013, s. 370).
Alim bu suala belə cavab verir: “Bar Hebraeus’un Chronicon Syriacum’da Moğolları “Hun” olarak adlandırması yapıtlarındaki Moğolların temsilinin genel karakteristikleri, yazmış olduğu kilise tarihi olan Chronicon Ecclesiasticum’un kaynakları ve özellikle Geç Antik kilise tarihçisi Socrates Scholasticus gibi kaynakları kullandığını bilmemiz göz önüne alındığında, yapıtlarındaki Moğol temsilinin Geç Antik tarihçilerin metinlerindeki Avrupa Hunları temsilinin bir anlamda yeniden üretimi olduğunu düşünmemiz olanaklıdır. Zira Geç Antik kilise tarihçileri ve bu kaynakları kullanan Hıristiyan kronik yazarları, Hunların kendilerine günâhları için verilmiş ilahî bir ceza olduğu şeklinde kültürel tema yaratmışlardır. Bu anlayış daha sonraki dönemlerde “flagellum dei” (Tanrı’nın kırbacı) şeklinde bir sıfatın Avrupa Hunları için kullanılmasına yol açmıştır (Tolga Ersoy, 2013, s. 371-372).
Dostları ilə paylaş: |
