CAD tekniklerinin artık gündelik çizim ve
tasarım araçları durumuna gelmesiyle
mühendisliğin yaşadığı bu altın çağda,
siz de bu araçların kullanılmasını
öğrenerek, niteliğinizi ve üretkenliğinizi
arttırmak istemez misiniz?
MMO, mühendisler, tasarımcılar ve tek-
nik elemanlar için sürekli bilgisayar
başında uygulamalı olarak, nitelikli
eğitmenler ile AutoCAD kursları
düzenlemektedir.
Çizim uygulamalarına ayrılan zamanı
azaltmak,
Etkin verimliliği ve üretimi arttırmak,
Tasarımın yaratım aşamasına daha fazla
zaman ayırmak,
Programlanabilir yapısıyla kendi tasarım
programınızı üretmek.
AutoCAD kapasitesindeki bir programı kullanmak, kuşkusuz bir eğitim gerektirmektedir.
MMO gündüz ve akşamlan her düzeyde AutoCAD eğitimi vermektedir.
The plantation of Yatağan thermal povver plant environment
Turan USLU
Yüksek güçlü motorlar için piston geliştirilmesiv28
Piston development for high povver motors
Mümtaz S.ERDEM
Rulmanların atmosfersiz ortamda ve yüksek sıcaklıkta yağlanması30
The iubrication of bearings in vacuum and high temperature conditions
Cahit KURBANOĞLU
Tasarım ve Teknik/Design and Technology36
iş Güvenliği / Safety of Work38
Odadan / From The Chamber4 4
Ibone Koşulları: Makina Mühendisleri Odasfmn Türkiye'deki üyelerine parasız gönderilir. Ayda bir çıkar. Sayısı 7.500.-TL; Yıllık abone
2.000.-TL; 6 aylık abone 40.000.-TL; Mühendislik eğitimi yapan öğrencilere % 50 indirim yapılır. Yurt dışı abone 40 ABD Doları.
azım Koşulları: Yazılar daktilo ile yazılmış iki kopya olarak, yazının 100 sözcükten oluşan Türkçe ve ingilizce özeti, yazarın kısa özgeçmişi
jreslerı ve telefon numaraları ile birlikte gönderilmelidir. Fotoğraflar net ve temiz olmalı, mümkünse negatifi gönderilmeli, şekiller basım için
'dınger ya da beyaz kağıda çini mürekkebi ile çizilmelidir. SI birimleri kullanılmalıdır. Özgün ve Derleme yazılardaki görüşler yazarına,
îvirilerden doğacak sorumluluk ise çevirene aittir. Gönderilen yazılar başka bir yayın organında yayımlanmamış olmalıdır. Yayın Kurulu
ınderilen yazılar üzerinde gerekli gördüğü düzeltmeyi yapmaya yetkilidir. Dergide yayımlanan yazılara bir dergi sayfası için Özgün ve derleme
zılarda 25.000.,TL; Çeviri yazılarda 15.000.-TL net ödeme yapılır. Dergideki yazılar kaynak gösterilmek koşuluyla başka yayın organlarında
yımlanabilir.
"Bugün Türkiye Sanayii, giderek ana tercihlerini yapmadığı, bilimsel ve teknolojik gelişmesini
de uluslararası tekellerin dünya çapındaki hesaplarının bir türevi anlamına gelen düzeyin
ötesine götüremediği bir konuma sürükleniyor görünümündedir."
Yukarıdaki görüş bu sayımızda yer alan "1991 Sanayi Kongresi Çerçeve taslağı"nda yer aldı.
Değişen dünyada Türkiye sanayiinin ana tercihlerini yapması giderek bir zorunluluk olarak
dayatıyor. Bu nedenle odamız 1991 Sanayi Kongresi'ne "ekonomilerin uluslararasılaşması
döneminde Türkiye Sanayii'nin konumu" çerçevesinde yaklaşılması önerisiyle karşı
karşıyadır. Böyle bir önerinin Sanayi Kongresi'nde yaşama geçmesi hiç kuşkusuz
ülkemizdeki sektörlerin somut durumlarının ortaya konmasından geçmektedir. Bu ise doğal
olarak ülkemiz sanayi kesiminin doğrudan katkısına üniversitelerin, odamızın ve diğer ilgili
çevrelerin katılımıyla gerçekleşebilecektir. Odamız Sanayi Kongresi'ni düzenleyici kurum
olarak çalışmalarına şimdiden başlamıştır.
1990-1991 Çalışma Dönemi'nin ilk Genel Yayın Planlama ve Eşgüdüm Komisyonu toplantısı
geçtiğimiz Haziran ayında Ankara'da yapıldı. Merkez, Şube ve Temsilcilik yayınlarının genel
değerlendirmesinin yapıldığı toplantıda ileriye dönük öneri niteliğinde kararlar alındı. Bu
öneri kararlar "MMO Çerçeve Yayın Planı" olarak Oda Merkez Yönetimi'ne sunulacaktır.
Mühendis ve Makina ile ilgili olarak üyelerimizin şimdiden bilmesini istediğimiz,
önümüzdeki yayın döneminde Tesisat, Kaynak, KalitD Kontrol, Teknoloji Transferi
konularında özel sayılar yayımlanmasıyla ilgili önerilerin gelmiş olduğudur. Sözü edilen
konularda birikim sahibi üyelerimizin birikimlerini dergimize ulaştırmalarını diliyoruz.
Tatil dönemine girilen bu günlerde üyelerimizin okumaya, yazmaya ve düşünce üretmeye ara
vermemelerini diliyoruz. Bir sonraki sayımızda buluşmak üzere.
it*»1 • KATILIMIN
MEKANİZMALARI
Haziran Toplantıları
Haziran ayı içerisinde, aşağıda belirtilen amaçları he-
defleyen, tabanımızdaki üyelerimiz, meslek-
taşlarımız, uzmanlar ile bir dizi toplantı düzenlendi.
Amaç;
Tanımlanmış, ulusal kurumsallaşma mekanizmaları
içinde Odamız ve ilişkili kurumların doğru işlevlerini
yerine getirmelerinin sağlanması,
Odanın temsil ettiği kitlenin karar mekanizmalarına
en geniş ve yetkin katılımı ile ortak ve doğru kararların
oluşturularak yaşama geçirilmesi,
- Odanın üyelerinin, meslektaşların, uzmanların bilgi
ve deney birikimlerinin bir araya getirilerek, odanın
sunduğu hizmetler ve önerdiği çözümleri gelişti-
rebilmesi ve zenginleştirebilmesi.
Oda çalışma programlarının en geniş katılımla ve ilgili
arafların gereksinim ve istemlerini yansıtacak bi-
;imde yenilenmesi, zenginleştirilmesi ve gerçek-
eştirecek kadroların oluşturulmasıydı.
Ik toplantı, iki yıllık yayın politikalarını ve programı
ıluşturmak üzere "Genel Yayın Planlama ve
Eşgüdüm Komisyonu" toplantısıydı. Şube, Bölge
emsilcilikleri ve Oda yayın kurullarının katılımı ile
erçekleştirildi. Önümüzdeki sayıda toplantı tutanak-
ırım ve oluşturulan "Çerçeve Yayın Planı'nı
ayınlayacağız.
nkara'daki, üniversite çevresinden meslek-
ışlarımız, sanayide çalışan uzman üye ve meslek-
şlarımızla yapılan söyleşinin gündemini;
Türkiye'nin gerek duyduğu mühendislik hizmetleri,
ınulan hizmetlerin niteliği,
Dünyada değişen mühendislik kavramı, Türkiye sa-
ıyinin gerek duyduğu mühendisin nitelikleri,
istanbul'da yapılan toplantıda 1989 Sanayi Kongresi
değerlendirildi1991 Sanayi Kongresi üzerine görüş
oluşturuldu Bu sayıda toplantıya sunulan,
iyileştirilmiş çerçeve metin yeralmıştır.
"Sanayi Kongresi 1991'in" konusu üzerine öneri al-
maya, Ankara'da, tüm Oda başkanlarının çağrıldığı bir
toplantı ile devam edildi.
Haziran Söyleşilerinin son toplantısı, Oda üyeleri
yanısıra, Oda ile geçmişte çalışma alışkanlıkları olan
ekonomistlerin ve bilim adamlarının katıldığı,
"Demokratik mekanizmalar içinde toplumda baskı
grubu oluşturabilmek, bunun programlan" konulu
çalışmaydı. Çalışmaya sunulan çerçeve metni ilerki
sayılarımızda yayınlayacağız.
Toplantılara canlı katılımı sağlayabilmek amacıyla de-
nenen,
Yöntem;
- Toplantıların 20-30 kişilik gruplardan oluşturulması,
- Çağrılıların ortak bir tartışma düzenlemi
oluşturabilme özelliklerinin gözönüne alınması,
- Çoksesliliğin sağlanabilmesi,
- Tartışmaların disipline edilmesi ve sonuç
alınabilmesi için belirlenen gündem doğrultusunda
katılanlardan iki veya üç kişinin birlikte bir sunuş metni
hazırlaması,
- Toplantının sonuçlan ve bağlı çalışmalar hakkında
katılımcılara bilgi verilmesi ve sürekli bir iletişim or-
tamının oluşturulmasıydı.
Seçilen yöntemin diğer bir yanı da, üye tabanımızın
en geniş katılımını sağlayabilmek, için toplantıya
katılanların zircirleme bir dizi toplantıyı başlatmakla
yükümlü kılınmasıydı.
Böylece çok sayıda üyenin, genel olarak çağrılı
olduğu, toplantıya katıldığı durumda da suskun
kaldığı çalışmalar yerine 20,30 kişilik tartışma gru-
plarının yaygınlaştırılması yeğlenmişti.
Sonuç olarak, Haziran toplantıları seçilen yöntemle,
önümüzdeki dönem.tüm birimlerde de zincileme
toplantıların habercisiydi.
hendis ve Makina Cılt:31 Sayı:366 Temmuz 1990
1991
sanayi kongresi
çerçeve taslağı
Hazırlayanlar
Aykut GÖKER • Kaya GÜVENÇ «Yusuf IŞIK
(16 Haziran 1990'da, istanbul'da yapılan toplantıda ortaya
çıkan görüşler çerçevesinde yeniden düzenlenmiştir.)
1987 yılında gerçekleştirilen Sanayi Kongresi'nde, Türkiye'de
1980 sonrasında uygulanan ekonomi politikalarının öngördüğü
kaynak dağılımının özellikle imalat sanayiini göreli bir gerilemeye
ittiği ortaya konmuş ve öncelikle böyle bir ortamda Türkiye
Sanayii'nin Avrupa Topluluğu karşısındaki konumu üzerinde
durulmuştu. Aynı kongrede 1980'lerdeki nitelikli insan gücü
erozyonunun sanayi üzerindeki olumsuz etkileri de vurgulanmıştı.
1989 Sanayi Kongresi'nde ise, genel olarak, bilim ve
teknolojideki olağanüstü gelişmelerin ve bu gelişmelerin ışığı
altında sanayiinin kazandığı yeni boyutlar ve kısmen de, bunun
giderek artan siyasal ve toplumsal etkileri üzerinde durulmuş;
bilimsel ve teknolojik devrimin, ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin
ve uluslararası işbölümündeki yerlerinin belirlenmesinde kilit bir
rol oynar hale geldiği bir kez daha saptanmıştır.
Dünya genelinde durum bu iken, Türkiye'de, sanayileşme
hareketinin 1980'li yıllarda neredeyse bütünüyle durduğu, bilim
ve teknoloji alanında hemen hemen hiçbir üretimde bulunulmadığı
- ve esasen üretecek durumda da olunmadığı - belirlenmiştir.
1989 Sanayi Kongresi'nde, bu durumun ortaya çıkış nedenleri ve
çözüm yollarına ilişkin görüşler konusundaysa farklı düşünceler
savunuldu. Genelde 1980 sonrası uygulanan ve kökenleri IMF gibi
Uluslararası Finans Kuruluşlarına dayanan politikaları bir bütün
olarak benimseyenler, ekonomi politikalarında temel değişik-
liklere gereksfnme bulunmaksızın, araştırma ve geliştirmeyi piy-
asa mekanizması çerçevesinde teşvik ederek, belirli sektörlere
özel destek sağlayarak sonuca ulaşılabileceği görüşünde idi.
Buna karşılık genelde sanayileşmenin, 1980 sonrası politikalar
nedeniyle durduğunu, uluslararası finans kuruluşlarına dayalı
ekonomi politikalarının oluşturduğu çerçeveden çıkılması
gerektiğini savunanlar, bilimsel ve teknolojik gerilemenin de köklü
ekonomi politikası değişiklikleri gerçekleştirmeden, alternatif
ekonomi politikaları oluşturmadan aşılamayacağı ve bunun siyasi
tercihlere dayalı bir konu olduğu üzerinde durdular. Alternatif
politikaların nitelikleri ve bunların sanayide ne gibi yeni
tercihlerle, uygulamalarla bütünleştirilmesi gerektiği konusu ise
göreli olarak eksik kaldı.
1989 Sanayi Kongresi'nden bu yana, 7 yıl önce oluşturulan Bilim
ve Teknoloji Yüksek istişare Kurulu'nun ilk kez toplanması, bilim
ve teknoloji şurasının yapılması, büyük elektronik ve ihracatçı
tekstil şirketlerinin araştırma ve geliştirme için yeni
düzenlemelere gitmeleri, bilim ve teknoloji alanındaki geriliğin bu
boyutlara ulaşmasından belirli sanayi kesimlerinde de rahatsızlık
duyulduğunun bir göstergesi sayılabilir. Diğer taraftan bu
gelişmelerin bilimsel ve teknolojik gelişmenin öneminin yeterince
ve bir bütün olarak kavrandığı anlamına gelmediği ve bu tür kısmi
girişimlerin kapsamlı bir çözüm sağlayamayacağı açıktır. Daha
da önemlisi, Türkiye'nin sanayileşmesinin önünde olarak
kavrandığı anlamına gelmediği ve bu tür kısmi girişimlerin
kapsamlı bir çözüm sağlayamayacağı açıktır. Daha da önemlisi, ".
Türkiye'nin sanayileşmesinin önünde duran temel engelin
Eylül'le birlikte uluslararası sermaye tarafından Türkiye'ye
uygun görülen ve bu dönemin iktidarları tarafından benimseneı
işlevin niteliğinden kaynaklandığı da gözardı edilmemelidir.
Geçtiğimiz birkaç yıl içinde dünya ekonomisinde bilimsel
teknolojik devrimle birlikte, ekonomilerin uluslararasılaşmasj
süreci de gelişmeye yön veren faktörlerden biri durumun,
gelmiştir. Ekonomilerin uluslararasılaşması, salt sermay
hareketlerinin ya da dış ticaretin genişlemesi ile sınırlı olmayı
uluslararası üretim bantlarının oluşmasını da içeren bir süreçtiı
Bir yandan Avrupa Topluluğunun Tek Pazar örneğinde olduğ
gibi ileri bütünleşme süreçleri yaşanırken, diğer taraftan d
değişik kıtalarda, değişik yapı ve sistemlerdeki ülkeler arasındj
ticaretin yanısıra yatırımı da kapsayan yeni karşılıklı ekonom
ilişkiler kurulmaktadır.
Hiçbir ülkenin ekonomisi, sanayii nesnel olarak bu sürecin et]
alanı dışında (olamamaktadır.
#»••
Ama, sorun bu etkinin nasıl şekilleneceğidir. Türkiye ekonomisi
sanayii açısından da kritik sorun bu noktada yoğunlaşmaktadı
Bugün Türkiye Sanayii, giderek ana tercihlerini yapamadı
bilimsel ve teknolojik gelişmesini de uluslararası tekellerin dün;
çapındaki hesaplarının bir türevi anlamına gelen düzeyin ötesiı
götüremediği bir konuma sürükleniyor görünümündedir.
Bu nedenlerler, 1991 Sanayi Kongresi'ne, "ekonomileJ
uluslararasılaşması döneminde Türkiye Sanayii'nin konur%«,* -
çerçevesinde yaklaşılmasını önermekleyiz.