Birinci fəsil: İslam, İslam inqilabı, İslam Respublikası quruluşu

Sual: Yeniyetmənin bu ölkənin indiki durumu, mədəniyyəti, iqtisadiyyatı və siyasəti üçün hansı addımı atmasını gözləyirsiniz?

Cavab: Mən qeyd etdiyim kimi, yeniyetmələrin gələcəkdən çox indiki vəziyyətlə maraqlanmasını gözləyirəm. Siz indi ömrün qızıl çağını yaşayırsınız. Bu dövr – yəni 10-11 yaşlardan 22-23 yaşlara qədər həqiqətən qızıl dövrdür; öyrənmək, beyni və düşüncəni gələcəyə hazırlamaq dövrüdür; xüsusən də ölkəmizdə günün imkanlarının mövcud olduğu bir gündə.

Mən qorxuram ki, uşaqlar sabah nəçi olmaları haqda çox fikirləşib artıq, qeyri-real və daha çox mövhumatçılıq və xəyalpərəstlik gətirən təxəyyüllərə qapılsınlar, nəticədə indiki vəziyyətlərindən də olsunlar.

Mənim tövsiyəm budur ki, uşaqlar öz istedadlarından və zamanlarından istifadə etsinlər, yaxşı dərs oxusunlar. Bizə bu gün lazım olan ən böyük iş uşaqların ciddi dərs oxumasıdır.

Bizim orta məktəblərimizin proqramları çox da ağır deyil. Amma bəzi gənclərimiz çox vaxt gileylənirlər ki, dərs bizi yorur və dərs oxuya bilmirik. Məndə olan məlumatlara görə bu gün elm, sənaye və texnologiya baxımından bizdən irəlidə olan bir çox ölkələrdə orta məktəb dərsləri bizim məktəblərimizin dərslərindən olduqca çoxdur; həm həcmi çoxdur, həm də çətindir.

Gəncin beyni güclü, məlumat yükünü çəkmək bacarığı olduqca çoxdur. Onlara çoxlu mətnlər əzbərlətdirirlər. Bizim dərslərimiz isə həcm və məzmun baxımından çox da ağır olmasa da, bəzi gənclərimiz əlavə mütaliələr etməyə vaxt ayırmırlar. Halbuki məncə gənc həm dərs oxuya, həm də mütaliə və idman edə bilər.

Vaxtınızı ciddi işlərə sərf edin. Bunların hamısı ciddidir; idman və oyun da ciddidir. Gənc üçün belədir. Düzdür, bəzi işlər ciddi deyil. Bəzən insan ümumilikdə saatlarla oturub televiziya reklamlarına tamaşa edir. Misal üçün, bir filmdən qabaq iyirmi dəqiqə reklam verirlər. Bu iyirmi dəqiqələr yığışıb çox olur.

Mən vaxtı belə keçirməklə razı deyiləm. Bunlar ümumilikdə bizdən saatlarla vaxt ala bilər. Bəzi işlər artıq işlərdir. Dərs oxumaq, mütaliə və idman etmək isə lazımlı işlərdir. Gənclər bu yaşlarda bunların hamısından istifadə edib özlərini gələcəyə hazırlaya bilərlər.

Siz görün sizdə hansı istedad özünü göstərir. Bəzi şəxslər oturub insanların istedadlarını kəşf etməlidirlər. Həqiqət budur ki, gəncin və yeniyetmənin daxilində olan istedad hər hansı bir formada özünü göstərir. İstedadlı bir insanın 18, 19 və 20 yaşlarına qədər hansı işə və hansı sahəyə daha həvəsli, meylli və bacarıqlı olduğunu hiss etməməsi bəlkə də imkansızdır. İstedadınızın hansı sahədə uğurlu olduğunu anladıqda - ya özünüz kəşf etdiyinizdə, ya da müəllim, yaxud ata-ana dedikdə nə olursa-olsun, həmin sahəyə üz tutun; deməyin ki, kiçik, yaxud azdır.

Bizim ölkəmizin hər şeyə ehtiyacı var. Ölkənin prezidentə, sənətkara, nazirə, həkimə ehtiyacı var. Hər bir ölkənin hər cür insana ehityacı var. Biz bir peşəyə yiyələndikdə həyatımızın yaxşı olacağını və sonra həyatın məqsədlərinə daha asanlıqla çatacağımızı düşünə bilmərik. Xeyr! Belə deyil. Bəzən insanın həyatı düşünmədiyi yerdə həm daha yaxşı keçir, həm də həyatın Allahın razılığını qazanmaqdan ibarət olan uca məqsədlərinə yaxınlaşır və öz həyatından daha düzgün bəhrə götürə bilir.

Deyilənlərə əsasən, mənim əziz gənc və yeniyetmələrə tövsiyəm budur ki, vaxtdan və indiki zamandan maksimum istifadə edin. Bu da proqramsız mümkün deyil. Gərək oturub öz beyinləri ilə proqram hazırlasınlar. Proqramın ümumi bir forması yoxdur ki, mən deyim hamı belə proqram hazırlamalıdır. Xeyr! Hər kəs öz yaşına, ailə vəziyyətinə, imkanlarına, yaşadığı şəhərin və ailənin vəziyyətinə görə bir cür proqram hazırlaya və bir cür imkana malik ola bilər. Hamı proqramla öz zamanından maksimum istifadə etsin.¹
Sual: Bu günlərdə təxminən bütün qrup və şəxsiyyətlər gənc nəslə müraciətlər edirlər. Bu müraciətlərdə məqsəd gənclərin maraq və xoşbəxtliyindən daha çox bəlkə də qrup maraqlarıdır. Siz gənclərlə səmimi, xeyirxah və yönəldici əlaqəsi olan bir insan kimi gənclərdən nə gözləyirsiniz?

Cavab: İndi həmin qanlı günlərdən on bir il ötür. İran xalqının gənc nəslinin özündən qabaqkı qara günləri unutmağa haqqı yoxdur. İran xalqının möhtəşəm hərəkətində gənc nəsil öncül olmalıdır. Gənc nəsil, xüsusən də gənc tələbə nəsli üçün laqeydlik və soyuqqanlılıq yolverilməzdir. Ölkənin taleyini düşünməyən, dünyada ölkəsi əleyhinə koordinasiya edilən hadisə və düşmənlikləri görməyən, onlara qarşı etiraz fəryadını ucaltmayan bir gənc özünə inqilabçı bir xalqın gənc vətəndaşı adını qoymağa layiq deyil. Gəncin ruhu çətin dönəmlərdə ölkənin və xalqın dadına çatan, onları xilas edən aktiv ruhdur.

Bugünkü nəslin gənci Rza xanın və Məhəmmədrza şahın repressiv dövründə yaşamadığı üçün bəxtəvərdir. Ozamankı gənclərin çəkdiyi çətinliklər heç zaman bugünkü gənclərin yadından çıxmamalıdır. Əlbəttə, bu fədakarlıq təkcə bizim millətə məxsus deyil. Digər xalqların gənc və yeniyetmələri də ölkələrinin işğalı, yaxud xalqlarına hakim olan qapalı və qorxunc dövrdə fədakarlıq etmişlər.

Bu gün siz gənclərin vəzifəsi budur ki, inqilabı bütün vücudunuza, ruhunuzun dərinliklərinə apara, inqilab anlayışını və onun düşüncə təməllərini dərindən dərk edə, bu xalqın ehtiyaclı olduğu və iki cəbhədə mübarizə apardığı vaxt üçün özünüzdə saxlayasınız. Birinci cəbhə inqilabı iqtisadi, hərbi və ya siyasi baxımdan təhdid edən cəbhədir. Siz o ehtiyatı inqilabı və ölkəmizi zamanın tələblərinə uyğun şəkildə qorumaq üçün işlətməlisiniz. İkinci cəbhə quruculuq cəbhəsidir. Ən yaxşı qurucular inqilabçı quruculardır. İnqilab bağının ən yaxşı bağbanları inqilabdan baş qaldıran və ruhlarına inqilabın hopduğu şəxslərdir. Siz gənclər özünüzü hər an bu iki cəbhəyə hazırlamalısınız.

Mən bütün qrupları tanıyan, pərdə arxasında cərəyan edən beynəlxalq proseslərdən, düşmən hiylələrindən xəbərdar olan və inqilabın əvvəlindən onlarla işləyən bir insan kimi deyirəm: Əziz gənclər! Düşmən sizin üzərinizdə böyük sərmayə qoymuşdur. Diqqətinizi toplayın. Onlar bir qrupu laqeydliyə çağırır, bir qrupu ümidsiz və məyus edirlər. Ümidsizlik gəncin ən böyük bəlasıdır. Gənclər məyusluğun gənc ruhuna təəssüf ki, daha tez yol tapdığını bilsinlər. Ümid də belədir. Düşmənin gənclərə təlqin etmək və sırımaq istədiyi ümidsizlik qarşısında özünüzdə müqavimət yaradın.

Düşmən paklıq və səmimiyyət tərənnümü olan gənci fəsada, müxtəlif natəmizliklərə və napaklıqlara çəkmək, eləcə də yanlış siyasi təfəkkürlər aşılamaqla onların bir qismini doğru yoldan yayındırmaq istəyir. İnqilabın əvvəllərində bu ölkədə bir qrup gənc əllərinə silah götürüb Şərqin və Qərbin mübarizə apardığı inqilabçı dövlətlə vuruşmağa başladılar. Düşmən bu yazıq uşaqların beyninə yanlış siyasi fikir yeritmişdi. 1979-1980-ci illərdə tələbələr Tehran Universitetində barrikada qurub, silah götürüb inqilabçı dövlətə və xalqa atəş açırdı. Bu iş hansı meyarla başadüşülən və inanılasıdır?! İnqilabın düşmənləri qarşısında sinəsini sipər etməli və həyatı bahasına olsa belə, bu inqilabı qorumalı olan bir tələbənin özü inqilabın bəlasına çevrildi. Bu əsla inanılası deyil, lakin baş verdi.

İnqilab ona qarşı çıxmaq istəyən heç bir amilə dözməyən coşqun dalğadır. İnqilab onları və onlardan böyüyünü də yuyub apardı. Bəzi qüvvələr inqilabla razılaşıb birtəhər özlərini qurtara bildilər, bəzi qüvvələr isə bu təlatümlü okeanda batıb məhv oldular. Və heç şübhəsiz, mənəvi məhvləri fiziki məhvlərindən daha təhlükəlidir.

Bu gün gənci inqilabın məsul şəxslərindən, öncüllərindən və ölkənin rəhbərlərindən ayrı olduğunu duymağa sövq edən hər bir fikir düşünülmüş şəkildə təlqin edilən yanlış siyasi təfəkkürlərdəndir. Bu gün xalq və iqtidar əl-ələ verib bir-birinin yanında dayanmalı, bütün gücləri ilə müstəmləkəçiliyin və hegemonluğun bütün tilsimlərini qırmağa və məhv etməyə çalışmalıdırlar. Bu çox əhəmiyyətli və həssas bir məsələdir. Sizi hidayət edəcək və etməli olan təfəkkür İslam təfəkkürüdür. Siz universitetlərdə İslam təfəkkürlərinə və İslam işinə çox əhəmiyyətli yanaşmalısınız.¹