##book id=175//book name= Defektologiya və Loqopediyanın əsasları

##num=12// level= 1// sumtest=26 // name= Səs tələffüzü qüsurları: Dislaliyanın təsnifatı və korreksiya metodları //

1. Dislaliyanın formalarını seçin:

1 - Açıq dislaliya.

2 - Artikulyar dislaliya.

3 - Funksional dislaliya.

4 - Semantik dislaliya.

5 - Akustik dislaliya.

6 - Mexaniki dislaliya.

A) 4, 2.

B) 1, 5.

C) 6, 4.

D) 3, 2.

E) 6, 3.

2. Dislaliyanın hansı nitq qüsurları qrupuna aid olduğunu seçin.

1 - Səs pozulmaları.

2 - Nitqin sürət və tempinin pozulmaları.

3 - Səs tələffüzü qüsurları.

4 - Nitqin tempo - ritmik təşkilinin pozulmaları.

5 - Tənəffüs pozulmaları.

A) 3.

B) 1.

C) 4.

D) 2.

E) 5.

3. Dislaliyanın formaları və mexanizmləri arasında uyğunluğu müəyyən edin.

I – Mexaniki dislaliya.

II – Funksional dislaliya.

1 - Psixi inkişafın ləngiməsi ilə bağlı nitqin inkişafsızlığı.

2 - Ön dişlərin olmaması və ya anomaliyası.

3 - Fonematik qavramanın inkişafdan qalması.

4 - Sümümk - əzələ quruluşunun anatomik qüsurları.

5 - Eşitmənin zəif olması.

6 - Dişləm qüsurları.

A) I - 2, 4, 6; II - 1, 3, 5.

B) I - 5, 2, 1; II – 4, 6, 5.

C) I - 3, 6, 5; II - 1, 4, 2.

D) I - 4, 5, 2; II - 3, 6, 1.

E) I - 6, 3, 2; II – 5, 2, 4.

4. Progeniya termininin izahını seçin.

1 - Ön açıq dişləm.

2 - Üst çənənin irəli çixması.

3 - Alt çənənin irəli çixması.

4 - Yan açıq dişləm.

5 - İkitərəfli açıq dişləm.

A) 5.

B) 1.

C) 3.

D) 2.

E) 4.

5. Proqnatiya termininin izahını seçin.

1 - Çənəliri qapanması zamanı ön dislərin aralı qalması.

2 - Üst çənənin irəli çixması.

3 - Alt çənənin irəli çixması.

4 - Yan açıq dişləm.

5 - İkitərəfli açıq dişləm.

A) 5.

B) 1.

C) 2.

D) 3.

E) 4.

6. Açıq dişləm termininin izahını seçin.

1 - İkitərəfli açıq dişləm.

2 - Üst çənənin irəli çixması.

3 - Alt çənənin irəli çixması.

4 - Yan açıq dişləm.

5 - Çənəliri qapanması zamanı ön dislərin aralı qalması.

A) 2.

B) 1.

C) 5.

D) 3.

E) 4.

7. Dislaliyanın növlərinin və qüsurların arasında uyğunluğu müəyyən edin.

I – Siqmatizm.

II – Rotasizm.

III – Lamdasizm.

IV – Yotasizm.

V – Kappasizm.

VI – Xitizm.

VII – Qammasizm.

1 - X səsinin qüsurlu tələffüzü.

2 - K səsinin qüsurlu tələffüzü.

3 - L və L” səslərinin qüsurlu tələffüzü.

4 - Y səsinin qüsurlu tələffüzü.

5 - Fitli və fışıltılı səslərin qüsurlu tələffüzü.

6 - Q səsinin qüsurlu tələffüzü.

7 - R və R” səslərinin qüsurlu tələffüzü.

A) I - 5; II - 7; III - 3; IV - 4; V - 2; VI - 1; VII - 6.

B) I - 6; II - 1; III - 2; IV - 3; V - 4; VI - 7; VII - 5.

C) I - 1; II - 2; III - 4; IV - 3; V - 7; VI - 5; VII - 6.

D) I - 7; II - 5; III - 2; IV - 1; V - 4; VI - 6; VII - 7.

E) I - 3; II - 7; III - 4; IV - 5; V - 6; VI - 2; VII - 1.

8. Dislaliya hansı qüsurlara aiddir.

A) Səs qüsurlarına.

B) Nitqin sürət və tempinin pozulması qüsurlarına.

C) Səs tələffüzü qüsurlarına.

D) Eşitmə qüsurlarına.

E) Nitq aparatının anatomik - fizioloji qüsurlarına.

9. Dislaliyanın əsas formaları hansılardır.

A) Sensor və motor.

B) Mexaniki və funksional.

C) Optik dislaliya.

D) Açıq dislaliya.

E) Qapalı dislaliya.

10. Funksional dislaliya hansı səbəb nəticəsində yaranır.

A) Diqqətin yayınması nəticəsində.

B) Artikulyasiya aparatının üzvlərinin hərəkətliyinin catışmazlığı nəticəsində.

C) Ətrafların hərəkətsizliyi nəticəsində.

D) Eşitmənin pozulması nəticəsində.

E) Görmənin pozulması nəticəsində.

11. Dislaliyanın hansı forması zamanı üzvü pozulmalar müşahidə olunur?

A) Açıq dislaliya.

B) Funksional dislaliya.

C) Mexaniki dislaliya.

D) Qapalı dislaliya.

E) Artikulyar dislaliya.

12. Dislaliya zamanı loqopedik təsirin əsas metodikasının məqsədi nədir?

A) Səslərin differensiasiyası.

B) Nitq səslərinin düzgün mənimsənilməsi ücün bilik və bacarıqlarınformalaşdırılması.

C) Artikulyasiya apratının üzvlərinin hərəkətliyinin inkişafı.

D) Ritmik - intonasion təşkilin formalaşması.

E) Düzgün tələffüzün möhkəmlənməsi və səslərin differensiasiyası.

13. Dislaliya zamanı loqopedik təsir neçə mərhələdən ibarətdir?

A) Beş mərhələdən.

B) Bir mərhələdən.

C) Üç mərhələdən.

D) İki mərhələdən.

E) Dörd mərhələdən.

14. Dislaliyanın korreksiyası zamanı hazırlıq mərhələsinin əsas məqsədi hansıdır?

A) İlkin tələffüz bacarığını formalaşdırmaq.

B) Uşağı məqsədəyönlü loqopedik prosesə cəlb etmək.

C) Uşaqda səsin səhvsiz istifadəsi zamanı bilik və bacarıqların formalaşdırılması.

D) Düzgün tələffüzün möhkəmlənməsi və səslərin differensiasiyası.

E) Artikulyasiya apratının üzvlərinin hərəkətliyinin inkişafı.

15. Dislaliyanın korreksiyası zamanı II mərhələnin əsas məqsədi hansıdır?

A) Artikulyasiya apratının üzvlərinin hərəkətliyinin inkişafı.

B) Uşağı məqsədəyönlü loqopedik prosesə cəlb etmək.

C) İlkin tələffüz bacarığını formalaşdırmaq.

D) Düzgün tələffüzün möhkəmlənməsi və səslərin differensiasiyası.

E) Uşaqda səsin səhvsiz istifadəsi zamanı bilik və bacarıqların formalaşdırılması.

16. Dislaliyanın korreksiyası zamanı III mərhələnin əsas məqsədi hansıdır?

A) İlkin tələffüz bacarığını formalaşdırmaq.

B) Uşaqda hər hansı bir situasiya zamanı səsin səhvsiz istifadəsinin bilik və bacarıqlarının formalaşdırılması.

C) Artikulyasiya apratının üzvlərinin hərəkətliyinin inkişafı.

D) Düzgün tələffüzün möhkəmlənməsi və səslərin differensiasiyası.

E) Uşağı məqsədəyönlü loqopedik prosesə cəlb etmək.

17. Mexaniki dislaliya zamanı düzgün səs tələffüzünün formalaşmasının birinci üsülu nəyə əsaslanır?

A) Taktil vibrasiyaya.

B) Mexaniki təsirə.

C) Cümlələrin tərtibinə.

D) Təqlidə.

E) Səslərin differensasiyasına.

18. Mexaniki dislaliya zamanı düzgün səs tələffüzünün formalaşmasının ikinci üsülu nəyə əsaslanır?

A) Taktil vibrasiyaya.

B) Cümlələrin tərtibinə.

C) Mexaniki təsirə.

D) Səslərin differensasiyasına.

E) Təqlidə.

19. Mexaniki dislaliya zamanı düzgün səs tələffüzünün formalaşmasının üçüncü üsülu nəyə əsaslanır?

A) Mexaniki təsirə.

B) Təqlid və mexaniki təsirin qarışmasına.

C) Taktil vibrasiyaya.

D) Səslərin differensasiyasına.

E) Təqlidə.

20. Tələffüz qüsurunun aradan qaldırılması müddəti hansı amildən asılıdır.

A) Taktil vibrasiyadan.

B) Üzvü zədələnmədən.

C) Medikamentoz müalicədən.

D) Uşağın fərdi və yaş xüsusiyyətindən.

E) Mexaniki təsirdən.

21. Yamsılama üsulu dislaiyanın aradan qaldırılmasının hansı mərhələsinə aiddir?

A) Səsin bərpası.

B) Səsin avtomatlaşdırılması.

C) Səsin differensiasiyası.

D) Səsin yaranması.

E) Səsin qoyuluşu.

22. “Y” səsinin qüsurlu tələffüzü necə adlanır.

A) Xitizm.

B) Rotasizm.

C) Yotasizm.

D) Siqmatizm.

E) Lambdasizm.

23. Rotasizm nə deməkdir.

A) “Ş” səisnin qüsurlu tələffüzü.

B) “S” səisnin qüsurlu tələffüzü.

C) “R” səisnin qüsurlu tələffüzü.

D) “L” səisnin qüsurlu tələffüzü.

E) “X” səisnin qüsurlu tələffüzü

24. Siqmatizmin hansı növündə s, z, ş səsləri “v” və “f” kimi tələffüz edilir?

A) Diş siqmatizmi.

B) Dişarası siqmatizm.

C) Fışıldayan siqmatizm.

D) Burun siqmatizmi.

E) Diş – dil siqmatizmi.

25. Progeniya nədir?

A) Yan açıq dişləm.

B) Üst çənəni irəli çıxması.

C) Alt çənənin irəli çıxması.

D) Açıq dişləm.

E) Dişlərin olmaması.

26. Proqnatiya nədir?

A) Açıq dişləm.

B) Alt çənənin irəli çıxması.

C) Dişlərin olmaması.

D) Üst çənəni irəli çıxması.

E) Yan açıq dişləm.