Bu kitab kimin üçün nəzərdə tutulub
Yüklə 1,1 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maneələri aşmaq: kimə müraciət etməli
- Məktub göndərərkən vəzifə deyil, şəxs adından istifadə etməli
- Təşəbbüs müraciətini necə etməli
- Köməkçilərlə dostluq edin
- Şəxsi və özəl Lexon Şirkətinin Pərakəndə Əməliyyatlar Şöbəsinin müdiri cənab Con Lidiata Hörmətli cənab Lidiat
- Şəkil 12.1 Təşəbbüs məktubunun nümunəsi Nəticələr
- III HİSSƏ SIX ƏLAQƏDƏN MÜQAVİLƏNİN İMZALANMASINADƏK Fəsil 13. Müsahibə keçmək təcrübəsi
- Müsahibə götürənin ümidləri
- Namizədə özünü “satmaq” vacibdir
- Namizədlər fikir bildirməlidirlər
- Namizədlər müsahibə götürənlə qarşılıqlı anlaşmaya görə məsuliyyət daşıyırlar
- Müsahbə keçmə bacarıqlarını təkmilləşdirmək üçün master-klas
- Rəqiblər və bazarın vəziyyəti
- Şirkətin perspektivləri və ya biznesin genişləndirilməsi
İdeyaların nizamlanması Əgər təşəbbüs müraciətinizin uğurlu olmasını istəyirsinizsə məqsədlərinizi tam olaraq başa düşməlisiniz. Təşəbbüs müraciətində (məktub şəklində olması yaxşı olardı) əsas məqsəd müsahibəyə dəvət almaqdır. Bu müsahibədə isə təşkilata necə faydalı olacağınızdan bəhs etməlisiniz. Müsahibəyə düşmək üçün sizin müraciətinizdə aşağıdakılar açıq şəkildə ifadə olunmalıdır:
Ümumiyyətlə böyük ehtimalla sizin bacarıqlarınız şirkətə uyğun gələcəkdir. Əgər biliklərinizi dərinliklərinə qədər nümayiş etdirsəniz sizin cazibəliyiniz də artacaqdır. Lakin hər nə qədər məqsədlərinizdən kənarlaşmış olsanız şirkətdə sizin faydanız haqqında şübhə oyanacaqdır. Əgər siz Soho şəhərində (Londonun fransız və italyan restoran və gecə klublarının yerləşdiyi rayon) kiçik reklam agentliyində işləyərək iri beynəlxalq korporasiyaya müraciət etmiş olsanız müsbət cavab almayacaqsınız. 
Bunun ən yaxşı üsulu şirkətin strateji inkişafının qanuna uyğunluğunu müəyyən etməkdir. Effektiv tədqiqat uyğun bir təşkilatın seçilməsinə gətirib çıxaracaqdır. Ümumilikdə tədqiqat aşağıdakı mənbələri əhatə etməlidir:
Nələrə fikir verməli? Təcrübənizdən asılı olaraq aşağıdakı hadisələrə xüsusi ilə fikir verməlisiniz:
Proqnozlaşdırılan genişləndirmə o zaman uyğun olar ki, əgər siz:
Şirkətlərin birləşməsi o zaman uyğun olar ki, əgər siz:
Planlaşdırılan yenidən təşkilatlanma o zaman uyğun olar ki, əgər siz:
Yeni satış kanallarının inkişafı o zaman uyğun olar ki, əgər siz:
Xarici bazarlara çıxış o zaman uyğun olar ki, əgər siz:
Dövlət investisiyaları o zaman uyğun olar ki, əgər siz:
İnformasiya texnologiyaları sisteminin inkişafı o zaman uyğun olar ki, əgər siz:
Bunlar yalnız təşəbbüs müraciətində istifadə olunacaq “ilişmə nöqtələri”nin yalnız bir hissəsidir. Siz hər nə qədər bu aspektlərə diqqət yetirmiş olsanız sizin iş axtarışlarınız daha effektiv olacaqdır. Maneələri aşmaq: kimə müraciət etməli Əsas qayda belədir: əgər siz insan resursları departamentində işləməyəcəksinizsə oraya müraciət etməyin. Niyə görə? Bizim araşdırmalarımız göstərir ki, bu şöbənin əməkdaşları hər gün təşəbbüs müraciətləri qəbul etməklə məşğuldurlar. Bəs elə isə bu səbəb onlara müraciət etməyə əsas verirmi? Bu belə deyil. İnsan resursları şöbəəlrinin çoxlu məktub almaları o deməkdir ki, sizin məktubunuz daxil olan məktublar qutusunun dolmasına səbəb olacaqdır. Əlbəttə ki, sizin məktubunuz oxunacaq və hətta ola bilər ki, sizə cavab da yazsınlar. Lakin bu arzu etdiyiniz işi əldə etmək olmayacaqdır. 
Belə olduğu təqdirdə təşkilatda yüksək vəzifə tutan şəxslərə müraciət etməyə dəyərmi? Qətiyyən olmaz. Şirkət rəhbərləri adətən onlarda hansı vakansiyaların olduğu haqqında məlumatlı olmurlar. Təşəbbüs müraciəti edərkən bu işin qızıl qaydası isə budur:
O sizi dəyərləndirərək bilik və bacarıqlarınızdan necə istifadə ediləcəyinə baxacaq və sizin təcrübənizin analoquna uyğun işlərin aparılıb-aparılmadığına (açıq vakansiyalardan fərqli olaraq) diqqət yetirəcəkdir. Bu şəxs sizin təcrübənizin təşkilatda necə tətbiq ediləcəyini də yaxşı biləcəkdir. O fikirlərini “Məndə belə vakansiya varmı?” sualına cavab axtarmaqdansa “Mən ondan necə istifadə edə bilərəm?” sualı üzərində baş sındıracaqdır. Daha sonra isə o sizi şöbəsinə işə götürmək yollarını axtardığı zaman insan resursları şöbəsi də öz növbəsində sizdən necə qurtulma yollarını axtaracaqdır. Kiminlə əlaqə qurmağınızdan asılı olmayaraq konkret olmalı, o şəxslərin maraqlarını necə güdəcəyinizi də açıq şəkildə ortaya qoymalısınız.
Əgər ictimaiyyətə yaxşı məlum olan şirkətə müraciət edirsinizsə onun adını illik hesabatlarda, maliyyə sənədlərində və ya şirkətin veb-səhifəsində tapa bilərsiniz. Əgər siz hesabat və maliyyə sənədlərindən mənbə olaraq istifadə edirsinizsə o zaman şirkətə zəng vuraraq bu şəxsin hələ də vəzifədə olub-olmadığını öyrənmək lazımdır. Köməkçi və ya telefon operatoru Co Braunun kommersiya direktoru olub-olmadığını sizə söyləyəcəkdir. Əgər direktor vəzifəsindən aşağı olacaq şəxsə müraciət edirsinizsə o zaman siz o şəxsin adını öyrənmək üçün xeyli vaxt sərf edəcəksiniz. Siz yenə də şirkətə zəng vurmalı və maliyyə planlaşdırması şöbəsinin rəhbərinin adını öyrənməlisiniz. Sizdən zənginizin məqsədini soruşa bilərlər və siz işədüzəltmə məsələsi ilə müraciət etmək istəyən şəxs olduğunuzu söyləyə bilərisiniz. Lakin əmin olmaq lazımdır ki, sizin zənginizi insan resursları departamentinə yönəltməsinlər.
Ola bilər ki, sizi həmin şəxsin köməkçisi və ya katibəsi ilə birləşdirsinlər və bu halda onların köməyi ilə bu məlumatı yoxlaya bilərsiniz. Məlumatı əldə etdikdən sonra siz əmin ola bilərsiniz ki, məktubunuz şirkətdə lazım olacaq şəxsə çatacaqdır. Məktubunuzun tam şəkildə şansını yüksəltmək üçün zərfin üzərində “özəl və şəxsi” yerinə “özəl və gizli” sözünün yazılmasının mənası vardır. Seçdiyiniz insanın vəzifəsi nə qədər yüksək olaccaqsa sizin məktubunuzun onun köməkçisi və katibəsi tərəfindən açılması ehtimalı vardır. Əgər bu baş verərsə məktubunuz insan resursları departamentinə yönələ bilər. Lakin bunu şəxsi yazışma olduğunu qeyd etsəniz məktubunuz ünvanına çatacaqdır. Yadda saxlayın ki, cəhdlərinizi məntiqi olaraq yönləndirməyiniz məsləhətdir. Təsadüfi olaraq seçilmiş 200 şirkətin naməlum direktorlarına və insan resursları departamentinə məktub yazmağın bir mənası yoxdur. Bu vaxtı 20 aparıcı şirkətin əlaqədar şəxsinə məktubun göndərilməsinə sərf etmək daha məqsədəuyğundur. Əgər bu vaxt ərzində siz şirkətə verəcəyiniz faydanı izah edə bilməsəniz sizə iş təklif etməyə bir səbəb olmayacaqdır.
Elektron məktubun göndərilməsi bəzi hallarda uyğun ola bilər. Lakin bu halda siz risk etmiş olursunuz. Çünki, məktubunuz internet reklamı olaraq qəbul edilə bilər və diqqətdən kənarda qalar. Bundan başqa bəzi məşğul vəzifəli şəxslər öz köməkçilərinə öz elektron poçtunu yoxlamağa və onunla əlaqədar qərar verməyə səlahiyyət verirlər. Beləcə məktubunuz başqasının əlinə keçmiş olacaqdır. Elektron məktubların mənfi tərəflərindən biri də kompyuter ekranlarından itən kimi unudulur və o digər məktublar arasında “dəfn” olunur. Ənənəvi məktub çap edildiyi üçün ona qarşı əhəmiyyət verməmək mümkün deyil. Köməkçilərlə dostluq edin Nəzərə alın ki, köməkçilər təşəbbüs müraciətinizi qəbul edərkən sizə kömək edə bilər və ya əngəl törədə bilər. Onlar həm informasiya mənbəyi kimi çıxış edə bilər və ya müraciətinizi naməlum istiqamətlərə göndərə bilər. Onların verdikləri informasiyaya aşağıdakılar daxil ola bilər:
Sizin dəqiqləşdirmək istədiyiniz informasiya həmin şəxsin nə dərəcədə məşğul olmağından, danışmağa meylli olmağından, şirkətin korporativ mədəniyyətindən (qeyri-adi suallara ehtiyatla yanaşmalarından) və şirkətdə işlədiyi müddətdən asılıdır. Köməkçilərə qarşı nəzakətli və anlayışlı olmaq lazımdır. Ola bilər ki, onlar bəzi detalları müzakirə etmək istəməsinlər. Onları özünüzə qarşı kökləməyin. Əks təqdirdə bir neçə gündən sonra daxil olacaq məktubunuzun istiqaməti naməlum qalacaqdır. Lakin onları öz “oyununuza” daxil edə bilsəniz onlar sizə kömək edə bilərlər. Çünki, köməkçilər öz rəhbərlərinə təsir edə bilirlər. Əgər onlar sizin məktubunuzu rəhbərin diqqətinə çatdıra bilsələr o zaman sizin şansınız yüksələcəkdir.
Dərin ehtiramla, Mark Lonq Şəkil 12.1 Təşəbbüs məktubunun nümunəsi Nəticələr
III HİSSƏ SIX ƏLAQƏDƏN MÜQAVİLƏNİN İMZALANMASINADƏK Fəsil 13. Müsahibə keçmək təcrübəsi Müsahibə iş axtaranları qorxudur və bu başa düşüləndir. Siz tanımadığınız məkanda, tanımadığınız insanların bir sıra suallarına cavab verməlisiniz. Müsahibə götürən sizin zəif tərəflərinizi və xarakterinizdəki çatışmamazlıqları müəyyən etməyə çalışacaq. Əlbəttə ki, bu işin yalnız bir tərəfədir. Digər tərəfdən müsahibə sizin bacarıqlarınızı, şəxsi keyfiyyətlərinizi və təklif edilən işə uyğunluğunuzu nümayiş etdirmək imkanıdır. Sizin tərcümeyi-halınız, anketiniz və təşəbbüs müraciətiniz sizə şans təmin etmiş olur. Müsahibə sizə ünsiyyət zamanı “bazar” səviyyənizi müəyyən edir. Müsahibə mərhələsindəki nailiyyətiniz “ideal” işə doğru əhəmiyyətli addımdır. Müsahibə götürənin ümidləri Müsahibədən əvvəl müsahibə götürənin sizdən gözlədikləri haqqında düşünün. O zaman görüşünüzün nəticəsi olacaqdır.
Müsahibə götürənin çəkindiyi şey sizin susmağınızdır. Namizəddən sözləri kəlbətinlə çıxarmaq müsahibə götürən üçün qorxunc yuxuya bənzəyir. Çünki susan adamı necə qiymətləndirmək olar? Digər tərəfdən daim danışaraq bunu ifrat səviyyəsinə çatdırmaq da lazım deyil. Bacardığınız qədər mövzudan kənarlaşmadan suala aid olan məlumat xarakterli cavablar verməyə çalışın. Müsahibə götürən lazım olduğu təqdirdə sizdən daha çox informasiya tələb edəcəkdir. Nəzəri olaraq müsahibə götürən görüşə nəzarət edən şəxsdir və sizə bu nəzarəti aradan qaldırmağa ehtiyac yoxdur.
Heç də hər kəs özünü tərifləməyi bacarmır. Bununla belə müsahibə zamanı bunu etmək vacibdir. Siz müsahibə götürən şəxsdə lazım olan namizəd təsüratı buraxmalısınız. Bunu etmək üçün siz öz keyfiyyətlərinizi “satmaq” lazım gələcəkdir. İnformasiyanı nümunələr gətirərək çatdırmaq lazımdır. Bununla əvvəlki iş yerində hansı faydaları verdiyinizi nümayiş etdirmiş olacaqsınız. Yekun attestasiya və tövsiyyə məktublarına istinad edin.
Test şəklində olan müsahibəni təsəvvür etmək çox asandır. Lakin bu yazılı deyil, şifahi test sayılır. Bu isə fikirlərin doğru cavabın üzərində cəmləşdirilməsi deməkdir. Lakin müsahibə götürənə əsasən sizin texniki bilikləriniz haqqındakı fikirləriniz daha maraqlıdır. Siz yönələn suallara rahatlıqla cavab və niyə belə düşündüyünüzü izah etməlsiniz. Həqiqətdə isə doğru və ya doğru olmayan cavablar mövcud olmaya bilər və bununla belə siz fikirlərinizi müdafiə etməli və izah etməlisiniz.
Bu sizin üçün yenilik ola bilər. Lakin müsahibə götürənlər heç də sizdə ruh yüksəkliyi yaratmağa və ya qarşılıqlı anlaşmaya görə məsuliyyət daşıdıqlarını düşünmürlər. 
İlkin görüləcək işlər Zənn etməyin ki, sizdən müsahibə götürən özündən əmin və fikirlərini ifadə edən şəxs olacaqdır. O əsəbi, ləng və susmaqdan qorxan bir şəxs ola bilər. İnsan resursları üzrə mütəxəssislər peşəkar müsahibə götürənlərdir. Lakin bir çox təşkilatların orta səviyyəli menecerləri müsahibəni necə aparılması haqqında bacarıqları yoxdur. Siz müsahibə götürənə özünü sərbəst hiss etməsi üçün köməklik edə bilərsiniz. Bu sizə öz həyəcanınızı dəf etməyə və müsahibəni sakit tərzdə başlamasına imkan vercəkdir. Ünsiyyətinn qurulması Dərhal ünsiyyətin qurulması müsahibə zamanı müsbət atmosferin yaranması üçün vacibdir. Əgər ilk dəqiqələrin sizin xeyrinə işləməsinə nail olsanız bu müsbət impuls prosesin sonuna qədər davam edəcəkdir. Hindilərdə qarşılıqlı anlaşmanı göstərən bir kobud məsəl var: “Sən mənim mokasinimi1 geyinə bilərsən?”. Siz bunu bacardığınızı göstərməlisiniz. İlk təəssürat Faktlar göstərir ki, ilk təəssürat həqiqətən də müsahibənin nəticəsinə təsir göstərir. İnstinktiv və ya dərk etmiş olaraq o əlinizi sıxdığı andan sizin haqqınızda mühakimə yürüdəcəkdir. Müsahibə götürənlər ilk təəssürat altında eşitdiklərindən nə isə tutmağa çalışırlar. Sizin geyiminiz, ümumi xarici görüşünüz, əl sıxmağınız, gülüşünüz, gözlə müşahidələriniz, söhbəti aparmağınız, bir sözlə hər şeyiniz təhlil olunur. Əgər ilk saniyələrdən müsbət təəssürat oyatdınızsa, müsahibə götürən bu qiymətləndirməni necə təsdiq edəcəyinizi gözləyəcək və cavablarınız müsbət aspektlərini diqqətlə dinləyəcəkdir. Digər tərəfdən siz əvvəldən mənfi təsir bağışladınızsa müsahibə götürən ilk təəssürata bağlı olaraq işə uyğun olmadığınıza dair sübutlar axtarmağa çalışacaqdır. Söhbət aparmaq bacarığı Bir çox namizədlər müsahibənin başlanğıcında səyahət və hava kimi mövzularan danışırlar. Bu müzakirə üçün təhlükəsiz mövzu olsa da sizə müsahibə götürənin diqqətini cəlb etmək və seçilməyinizə kömək etməyəcəkdir. Əgər siz küçədəki tıxaclardan bəhs edən beşinci namizəd olsanız o zaman müsahibə götürənin əsnəməsi sizi təəcübləndirməsin. İlkin söhbətə əhər xəbərlərindən və ya hansısa idman nəticələrindən başlamaq maraqlı olardı. Sizə polemika yaratmaq lazım deyil. Sadəcə olaraq ümumi maraqları əhatə edəcək informasiya mübadiləsi etmək lazımdır. 
Əgər şirkətin xidmətindən istifadə etmirsinizsə o zaman müsahibə götürənin köməkçisinə zəng etməli olacaqsınız. Bu təşkilat haqqında əlavə məlumatın alınması və ya yerinin öyrənilməsi kimi bəhanələrin vasitəsi ilə ola bilər. Əgər köməkçi dostcasına münasibət bəsləyəcəksə söhbət əsnasında bunları deyə bilərsiniz: “Mən Con Robertslə (müsahibə götürən) əvvələr görüşməmişəm. Onun haqqında mənə məlumat verə bilərsinizm? O təşkilatınızda artıq neçə ildir ki, işləyir?”. Suallarınızı sadə və bezikdirici olmayan şəkildə versəniz ola bilər ki, köməkçi öz rəhbərinin xasiyyəti haqqında kifayət qədər məlumat verə bilər. Məsələn köməkçi sizə cənab Robertsin bu yaxınlarda ata olduğuna dair bir məlumat vermiş olsa bu məlumatdan müsahibənin başlanğıcında buzları əritmək üçün istifadə edə bilərsiniz. Belə söhbət tipindən səmərəli şəkildə istifadə etmək olar. Məsələn, müsahibə götürən sizi qarşılayaraq müsahibə otağına ötürə bilər. Əgər söhbət etməyə mövzu tapa bilməsəniz liftdə getmək sizin üçün uzun gələ bilər. Əgər sizi köməkçi qarşılayırsa bu da sizə müəyyən məlumatların əldə edilməsi üçün imkan yaradacaqdır ki, bu məlumatı da müsahibə zamanı istifadə edə bilərsiniz. Soruşmaqdan çəkinməyin. Bu gün müsahibədən neçə şəxs keçib? Müsahibə bütün günü davam edirmi? Müsahibə götürən təşkilatda nə vaxtdan işləyir? O necə rəhbərdir? Müsahbə keçmə bacarıqlarını təkmilləşdirmək üçün master-klas Müsahibə keçmə ustalığına sahib olmaq üçün aşağıdakılar mənimsəmək vacibdir:
Hazırlıq Siz bacardıqca yaxşı hazırlaşmalısınız ki, aşağıdakıları nümayiş etdirə biləsiniz:
Hazırlıq prosesinə aşağıdakılar daxil ola bilər:
Sizin heç vaxt müsahibəyə mükəmməl şəkildə hazırlıqlı olmağınız mümkün deyil. Siz vakansiyaya uyğunluğunuzu nümayiş etdirməlisiniz. Əgər siz təşkilatı diqqətlə tədqiq etməmisinizsə uyğun olduğunuzu necə göstərə bilərsiniz?
Tədqiqatımız zamanı sorğu apardığımız mütəxəssislər müsahibəyə gələn şəxsin hazırlığının ən vacib tərəfinin təşkilatın mal və xidmətlərinin öyrənilməsi olduğunu bildirmişlər. Müsahibə götürən sizdən təşkilatdakı vəziyyət və onun missiya və strategiyası haqqında məlumatlı olduğunuzu ümid edəcəkdir.
Sorğu apardığımız şəxslər həmçinin sahə haqqında dərin biliklərlərə malik olmanın xüsusi ilə vacib olduğunu hesab edirlər. Siz rəqiblərinizin fəaliyyətdə olduqları sahəyə təzyiqləri, gücü və imkanları haqqında məlumatınızın olmağı əhəmiyyətlidir. Bu o deməkdir ki, siz mətbuatı izləməli, təşkilatların broşuralarını oxumalı və başqa əlverişli məlumat mənbələri ilə (illik hesabat və maliyyə sənədləri kimi) tanış olmalısınız.
Yəqin ki, sizə konkret vəzifəyə uyğun olaraq bacarıqlarınızı nümayiş etdirmək lazım gələcəkdir. Elə isə siz bu təşkilata necə fayda verəcəksiniz? Əgər siz mühasib vəzifəsi üçün müraciət etmisinizsə o zaman mühasibat sahəsindəki son yenilikləri müzakirə etməyi bacarmalısınız. Əgər informasiya texnologiyaları sahəsində işləyən mütəxəssissinizsə o zaman internet şəbəkəsinin təhlükəsizlik sistemindəki son nöqsanlar barədə fikirlərinizi soruşa bilərlər.
Biznes sahəsindəki zəngin biliklər müraciət etdiyiniz vəzifədən asılı olmayaraq çox əhəmiyyətlidir. Maliyyə mütəxəssislərinə birjadakı qiymət səviyyəsinin saxlanılmasına dair biliklərini, marketinq mütəxəssislərinə brend və marketinq siyasəti sahəsində biliklərini və insan resursları mütəxəssisi isə kadr siyasəti və şirkətin imicini saxlanılması sahəsində biliklərini nümayiş etdirmək vacibdir. Bütün bunları geniş formatda müzakirə etmək lazımdır.
|
