Buxgalteriya hisobi va audit

Etika kodekslarini qabul qilinish sabablari:

• 
  Kasbiy axloqni qo‗shimcha tartibga solishga bo‗lgan ehtiyoj;
  
• 
  Fuqarolik jamiyati ichidagi jamoaviy munosabatlarni shu jamiyatning o‗z kuchi bilan tartibga solish.
  
• 
  Ba‘zi kasb egalarining xulosa chiqarishda haddan tashqari keng imkoniyatga egaligi.
  

Kasbiy etika kodeksining mohiyati

Ma‘lum bir kasbiy etika kodeksini tasvirlashda shuni aytib o‗tish kerakki, u kodifikatsiyalashgan normativ hujjat bo‗lib, kasbiy faoliyatni tartibga soluvchi axloqiy etik qoidalarni ijro etish uchun tizimlashtirilgan ko‗rinishdagi majburiy xarakterga ega bo‗lib, ma‘lum bir kasb egalari tomonidan qabul qilinadi.
Etika kodeksi muayyan rasmiy axloqiy qoidalarning majmui bo‗lib, ular kasbiy uyushma vakillarining bajarmasa ham bo‗ladigan ixtiyorlari majmui emas, balki ularni buzish ma‘lum bir huquqiy oqibatlarga olib keladi.
O‗zining huquqiy ahamiyatiga ko‗ra etika kodekslari normativ hisoblanadi, lekin huquqiy akt emas, chunki davlat qonunchilik organlari tomonidan emas, balki kasbiy uyushma tashkilotlari tomonidan qabul qilinadi. Lekin ularning ijtimoiy mazmuni yuqori.
O‗xshash qoidalar auditorlar etika kodeksida ham mavjud.
Xususan, belgilanishicha, auditor o‗z faoliyati davomida quyidagi prinsiplarga amal qilishi lozimdir: bular rostgo‗ylik, mustaqillik, obyektivlik, kompetentlik, maxfiylikdir. E‘tiborlisi shuki, ushbu prinsiplar haqida kodeksning alohida moddalarida auditorlik ishi bilan bog‗lagan holda batafsil yoritiladi.
Kasbiy etika kodeksi – bu kodifikatsiyalashgan normativ hujjat bo‗lib, kasbiy faoliyatni tartibga soluvchi axloqiy etik qoidalarni ijro etish uchun tizimlashtirilgan ko‗rinishdagi majburiy xarakterga ega bo‗lib, ma‘lum bir kasb egalari tomonidan qabul qilinadi.
Kasbiy etika kodekslarining xususiyatlaridan biri shuki, unda kasbiy faoliyat davomida axloqiy etik nuqtayi nazardan ko‗p uchrab turuvchi savollarga aniq javoblar mavjud.
Shu bilan birga kodekslar hayotning har qanday holati uchun to‗g‗ri keladigan mukammal normativ akt bo‗lib hisoblanmaydi.
Kodekslarda keltirilishicha, qonunchilik va etika kodekslari tartibga solmaydigan murakkab yoki nizoli vaziyatlarda shaxs o‗z uyushmasining tegishli organiga murojaat qilishi mumkin.
Shunday qilib, etika kodeksi amaldagi qonunchilik bilan bir qatorda kasbiy faoliyatni tartibga soluvchi muhim normativ hujjat hisoblanadi.
Uni bilish va unga amal qilish – bu nafaqat kasbiy muvaffaqiyat va martabaning tez ko‗tarilishi uchun imkon beradi, balki jamiyatda mavjud ijtimoiy kasbning barcha vakillari uchun qattiq talabi ham hisoblanadi.