D. O‘rinbayeva m. Rahimova

SALOMATLIK – TUMAN BOYLIK 
Dunyoning barcha mamlakatlarida salomlashish yuksak madaniyat 
belgisi hisoblanadi. Ko‘chaga chiqqanda uchragan birinchi tanishga, 
do‘stlarga, o‘qish yoki ish joyiga kiriboq hamsaboqlar, hamkasablarga, 
uyga qaytganda esa oila a’zolariga salom beriladi, salomga alik olinadi. 
Salom-alikning ma’nosi, eng avvalo, bir-biriga sog‘liq, tinchlik, omonlik 
tilashdir. Shundan ham ko‘rinadiki, inson uchun sog‘liq, omonlik, 
tinchlikdan qimmatroq boylik yo‘qdir. Shuning uchun ham bir-birimiz 
bilan uchrashganda ”Assalomu alaykum! Salomatmisiz? Sog‘liqlaringiz 
yaxshimi? Sog‘-omonmisiz?” desak, xayrlashayotganda esa, albatta, ”Sog‘ 
bo‘ling! Xayr, salomat bo‘ling!” deymiz. 
Doim sog‘ bo‘lish mumkinmi? Ha, mumkin. Buning uchun o‘z 
vaqtida rejali ovqatlanish, zararli odatlardan voz kechish, o‘qish yoki ishni 
qat’iy tartib asosida yo‘lga qo‘yish, ertalab badantarbiya qilish, tanani, 
o‘qish yoki ish joyini doim toza-ozoda saqlash, asabiylashishdan o‘zni 
tiyish, ko‘proq quvnoq kishilar davrasida bo‘lish, o‘z vaqtida dam olish, 
turli meva, sabzavot va ko‘katlardan iste’mol qilib turish lozim. 
Afsuski, har doim ham vaziyat biz istagandek bo‘lavermaydi. Doim 
ham bir-birimizni to‘g‘ri tushunavermaymiz. Oqibatda kishi asabiylashadi. 
Asabiylashish esa o‘qish yoki ishdagi dilxiraliklarga, eng yomoni, 
salomatligimizning yomonlashuviga sabab bo‘ladi.
O‘zbekiston Respublikasi hukumati aholi sog‘ligini mustahkamlash 
uchun barcha sharoit va imkoniyatlarni yaratmoqda. Shuning uchun ham 
2000-yili respublikamizda ”Sog‘lom avlod yili” deb e’lon qilindi. Aholi 

---

98 
sog‘ligini mustahkamlash yo‘lida alohida xizmat ko‘rsatgan kishilar uchun 
”Sog‘lom avlod uchun” ordeni ta’sis etildi (195 ta so‘z). 
O’ZBEK KURASHI 
O‘zbek xalqining ota-bobolari qadim zamonlaridan beri ko‘plab sport 
turlari bilan shug‘ullanib kelishgan. Bu sport turlaridan poyga, uloq 
chopish, chavgon, kurash, merganlik, shatranj, tosh ko‘taish, arqon tortish 
kabilar xalq orasida keng tarqalgan. Bu sport turlari bo‘yicha bayramlarda, 
to‘ylarda musobaqalar o‘tkazilganligi haqida o‘zbek xalq og‘zaki ijodi 
namunalarida, “Alpomish”, “Go‘ro‘g‘li” kabi dostonlarda, tarixiy 
kitoblarda ko‘plab ma’lumotlar mavjud. Hozir ham bayramlar, to‘ylar 
qiziqarli kurash, ko‘pkari musobaqalarisiz o‘tmaydi. 
O‘zbek kurashi haqida chet elliklarga birinchi marta 1992-yilda 
Kanadada dzyudo bo‘yicha bo‘lib o‘tgan jahon chempionatida hamda 
xalqaro dzyudo fediratsiyasi kongressida ma’lumot berilgan edi. O‘zbek 
kurashi haqida to‘liq ma’lumotlar Yaponiya, Hindiston, Buyuk Britaniya 
va Monakoda bo‘lib o‘tgan xalqaro forumlarda e’lon qilingan. Shu tariqa, 
bizning milliy kurashimiz chet ellik sportchilar va sport mutaxassislarining 
diqqatini jalb etdi. 
1998-yil 6-7-sentabr kunlari Toshkentda kurash bo‘yicha O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti sovrini uchun I xalqaro turnirda 20 dan ortiq 
mamlakat vakillari qatnashdi. Shu kunlari Toshkentda o‘zbek kurashi 
ta’sis kongressi bo‘lib o‘tdi va unda Xalqaro kurash assotsiatsiyasining 
faxriy Prezidenti saylandi. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1999-yil 1-fevralda 
assotsiatsiyani qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risida chiqargan farmoni o‘zbek 
kurashining nafaqat respublikamizda, butun jahon bo‘ylab keng 
tarqalishiga turtki bo‘ldi. 1999-yil 1-mayda Toshkentda o‘zbek kurashi 
bo‘yicha birinchi jahon chempionati bo‘lib o‘tdi. Unda dunyoning ellikka 
yaqin mamlakati vakillari ishtirok etishdi. Hamyurtlarimiz T.Murodov, 
A.Qurbonovlar o‘z vaznlari bo‘yicha bu musobaqalarning birinchi 
chempionlari bo‘lishdi (200 ta so’z).