Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi Metodik Şurasının

Tədrisin şablon üsullarından istifadə 
QoĢma siniflərdə təĢkil edilmiĢ gündəlik cədvəl və müvafiq 
Ģablon uĢaqların öyrənmə imkanlarını gücləndirir. Bir fəaliyüyət 
növündən digərinə keçməklə, qrupun fəaliyyətini sistematik olaraq 
stimullaĢdırmaq ola bilər ki, bir çox uĢaqlar üçün çətinlik yaratsın. 
Müvafiq qərarların çıxarılması proqramın tipinə, uĢaqların yaĢına, 
məktəbdə günün uzunluğuna və fərdi proqramlar üçün səciyyəvi olan 
digər aspektlərə əsaslanır.
Sövqedici Ģablonların qurulması. 
Gündəlik fəaliyyətin ardıcıllığının təyin edilməsi məqsədilə 
müəllimlər uĢaqların fərdi xüsusiyyətlərinə, onların xüsusi ehtiyaclarına 
qarĢı həssas olmalıdırlar. Evdən məktəbə uzun bir yol keçib gələn 
uĢaqlar üçün qəlyanaltı, yaxud yemək yemək iĢ gününə baĢlamağın 
stimulerici amili ola bilər. Digər bir qrup üçün çöldə oynanılan fiziki 
fəaliyyət növləri uyğun ola bilər. AzyaĢlı uĢaqlar məktəbə çatan kimi, 
müəllimləri ilə yaxın ünsiyyətdən faydalana bilərlər.
Bir çox uĢaqlar, xüsusən xüsusi ehtiyaclı uĢaqlar üçün gün ərzində 
müəyyən sövqedici göstəriĢlər almaq müəyyən əhəmiyyət kəsb edir. 
Müntəzəm Ģablonlar uĢaqlarda özünə inam hissini formalaĢdırır və 
inkiĢaf etdirir: uĢaq artıq yörəĢdiyi təcrübəyə əsaslanaraq, yerinə 
yetirdiyi iĢin nə ilə nəticələndiyini bilir və ondan ləzzət alır. Ģablonların 
dəyiĢdirilməsi azyaĢlı uĢaqlar və inkiĢaf baxımından geri qalan uĢaqlar 
üçün müxtəlif problemlər yarada bilər.
FərdiĢlərin 
münəmsənilməsinə 
yardım 
göstərən 
Ģablon-
fəaliyyətlərdən istifadi edilməsi 
ġablon fəaliyyətlər, inkiĢaf proqramını stimullaĢdıran tapĢırıq və 
vəzifələrdən ibarətdir. ġəkillərdən istifadə olunması görmə, yaddaĢ və 
ünsiyyət vərdiĢlərinin formalaĢmasına kömək edir. Çöldə oyun 
oynanıldığı zaman fərdi seçimlərdən uĢaqlar elə istifadə etməlidirlər ki, 
onlar bu seçim imkanları haqqında əvvəlcədən müəyyən məlumata 
malik olsunlar və bu prosesdən böyüklər onlara oyun seçimini 

---

138 
dəyiĢməkdə yardım göstərə bilsinlər. Qəlyanaltı, yaxud günorta yeməyi 
zamanı ünsiyyət lövhələri, yaxud cədvəlləri uĢaqlara diqqətlərini 
günorta yeməyi sözlüyünün üzərinə cəmləĢdirməkdə kömək edir.
Sadə bir tapĢırığın yerinə yetirilməsində fasilə verilməsi, məsələn, 
əllərin yuyulması, uĢağa bu tapĢırığı mənimsəməkdə kömək edir və uĢaq 
onu daha sonralar müəllimin köməyi olmadan yerinə yetirir. Deyək ki, 
üzərində əllərin sabunla yuyumasını, əllərinqurudulması və dəsmalın 
asılmasını əks etdirən Ģəkil hamamda divardan asıla bilər. Belə bir 
vizual nümunə sövqedici səciyyə daĢıyır və uĢaqların hamısı üçün 
konkret vərdiĢlərə yiyələnmək imkanı verir.
AĢağıdakı cədvəldə Ģəkil simvolları vasitəsilə uĢağın iĢ günü 
göstərilmiĢdir:
Üç və dörd yaĢlı uĢaqlar üçün gündəlik cədvəl nümunəsi 
7.00-10.00 
Məktəbə çatma,səhər yeməyi, gündüz iĢ 
vaxtı. UĢaqlar məktəbə çatırlar, müəllim 
onları salamlayır və səhər yeməyi təklif 
edir. Onlar yeməyi yeyib qurtaran kimi iĢə 
baĢlamaq üçün fəaliyyət növünü seçə 
bilərlər. 
10.00-
10.15 
Qrupun fəallıq vaxtı bir böyük və iki kiçik 
qrup süəllimlə görüĢür. ĠĢlə məĢğul olan 
uĢaqlar öz iĢlərinə davam edərək qrupun 
fəaliyyətinə qoĢulmaya bilərlər.
10.15-
10.30 
Yüngül qəlyanaltı və təmizləmə vaxtı
10.30-
12.30 
Çöl oyunu 
11.30-
12.30 
Yuyunma, süfrənin salınması və günorta 
yeməyi 
12.30-
12.45 
Fərdi kitab oxuma vaxtı 
12.45-2.15 
Ġstirahət və sakitlik vaxtı 
2.15-3.15 
Asudə vaxt. UĢaqlar nə iĢ görəcəklərini 
seçirlər.
3.15-3.30 
Qəlyanaltı və süfrənin yığıĢdırılması
3.30-4.30 
Bayırda oyun 
4.30-4.45 
Qrupun fəallın vaxtı bir böyük və iki kiçik 
qrup müəllimlə görüĢür. MəĢğul olan 

---

139 
uĢaqlar iĢlərinə davm edə və qrupun 
fəaliyyətinə qoĢulmaya bilərlər.
4.45-5.30 
Fəaliyyətin dayandlırılması