Buna rağmen katılım bankaları da yaptıkları satışların bir kısmında tahsilat sorunu yaşarlar. Ancak bu durum toplamda bankayı zarara sürüklemez.
Katılma hesaplarına alınan paralar, birimine ve vadesine göre ayrılır.Her para birimi kendi havuzuna katılır.Hesap sahibi yalnızca söz konusu havuza gelen karlara ortaktır. Bankanın diğer havuzlarına ve öz sermayesine ortak değildir.Bankanın kredi kartları, bankacılık hizmetleri, teminat mektupları gibi enstrümanlarından gelen karları tamamen öz sermayeye aittir. Çünkü bunları ödeme yükümlülüğü öz sermayeye aittir.Yani yükümlülük kime ait ise kar da ona aittir.
Katılım bankaları esasen ortaklık yöntemiyle topladıkları fonu yine ortaklık yöntemiyle değerlendirme amacı taşımaktaydılar. Bu usule göre finansman talebinde bulunan taraflarla üretim ortaklığı yapılacak ve üretilen mal satıldığında taraflar anlaşmaya göre kârdan paylarını alacak idiler. Temel para kazanma usulü bu olmak kaydıyla diğer fâizsiz finansman yöntemleri de kullanılacak idi. Katılım bankaları esasen ortaklık yöntemiyle topladıkları fonu yine ortaklık yöntemiyle değerlendirme amacı taşımaktaydılar. Bu usule göre finansman talebinde bulunan taraflarla üretim ortaklığı yapılacak ve üretilen mal satıldığında taraflar anlaşmaya göre kârdan paylarını alacak idiler. Temel para kazanma usulü bu olmak kaydıyla diğer fâizsiz finansman yöntemleri de kullanılacak idi.Ancak piyasanın güven vermemesi ve fon sahiplerinin kısa vadede getiri sağlama arzusu sebebiyle para kazanmak için ortaklık sistemi kullanılamadı. Bunun üzerine katılım bankaları bir başka meşru ticâret yöntemi olan “murâbaha” yani “peşin alınan malın taksitle satılması” bir başka deyişle “mal siparişi alma” işlemine yönelmiştir. Vurgulanması gerekir ki murâbaha insanların paraya ulaşması için değil istedikleri emtiaya ya da hakka taksitle ulaşmaları için yapılır. Yine murâbaha fâiz hilesi değil; bin yıldır var olan bir fâizsiz finansman sağlama yöntemidir.
- Müşteri malı bulur. Pazarlığını yapar. Ancak malın mülkiyetini devralmasına sebep olacak işlemler yapmaz. Sözleşme imzalamaz, peşinat vermez, fatura kestirmez vs.
- Katılım bankasına malı banka aracılığıyla almak istediğini bildirir. Bir anlamda malı sipariş eder. Mal talep formunu imzalar.
- Banka mal ve müşteriyi inceler. Mal ile ilgili evrakları ve müşterinin ödeme kabiliyetini araştırır. Söz konusu malı alıp satmaya karar verdiğinde müşterisine vekâlet verir. Müşterisi bu vekâlete istinaden malı satıcıdan banka adına alır. Resmi evraklar müşteri adına düzenlense bile mal banka adına alınmaktadır.
- Banka kendi adına alınan mal için satıcıya ödemeyi yapar ve malı müşterisine vadeli olarak satar.
- Müşteriye satılacak bir mal ya da hak var mı?
- Bu mal ya da hak satılabilir mi?
- Bu mal ya da hak taksitli satılabilir mi?
- Satıcı ile müşteri anlaşmayı tamamlamış mı?
- Alım satım sahte mi?
Katılım bankaları şu talepler için murabaha yapamaz: Katılım bankaları şu talepler için murabaha yapamaz:Mali cezalar, kesinleşmiş borçlar, vergiler, devlet okul harçları, noter masrafları, inşaat ruhsat bedelleri, iskan bedelleri, şerefiye bedelleri, faizli tahvil ve bonolar, dinen alım satımı meşru olmayan hisse senetleri, içkiler, kumar malzemeleri, müstehcen yayınlar ve bunları yapan şirketler, sigara, külçe altın, çeyrek yarım tam altın, gram altın, dolar, avro, abonmanlığa dayalı elektrik, su, telefon ve doğalgaz faturaları, faturası kesilmiş mallar, satış sözleşmesi imzalanmış mallar, peşinat ödemesi yapılmış mallar, tapusu ve ruhsatı devrolmuş mallar, gerçek bir alım satıma konu olmayan mallar…
Katılım bankaları bankacılık sektörü içindedirler.Türk bankacılığının % 95’i faizli bankaların elindedir.Ticaret piyasa koşulları dikkate alınarak yapılır.Katılım bankaları murabaha yaparken piyasanın ana aktörlerinin oluşturduğu piyasadan ayrılamamaktadır.Piyasanın faizli bankalarca oluşturulması katılım bankalarının kazancını faize çevirmez. Örneğin ev sahibi, alacağı kira bedelini, evin değerini bankaya yatırdığında alacağı faiz miktarına göre belirlese yine de kiracının ödediği meblağ faiz olmaz kira olur.
Murabaha bir vadeli satımdır. Murabaha bir vadeli satımdır.Vadeli satımda mal bedeli tek fiyat olarak söylenebileceği gibi birkaç kalem alt alta yazılarak da ifade edilebilir. Murabaha dosya masrafı da bankadan alınan malın bedelinin bir parçasıdır.Dosya masrafının bankaya kalması katılma hesabı sahiplerinin bankanın hiçbir masrafına katılmamaları sebebiyledir. Zira bir ortaklıkta masraflar da ortaktır. Katılma hesabı sahipleri bankanın hiçbir masrafına ortak olmadığı için banka murabaha yaparken bu masraflara mahsuben dosya masrafı alabilir.
Dostları ilə paylaş: |
