Documento

2.2Değerlendirmeye metodolojik yaklaşım

Değerlendirme metodolojisine ilişkin olarak, Programın SÇD'si programlama sürecinin geçici sonuçlarına dayalı yinelemeli bir süreç içerisinde ve programlama ve ön değerlendirme ekipleriyle yakın bir işbirliği yapılarak yürütülmüştür. Değerlendirme öncelikle bir kalite yaklaşımına dayalıdır⁶.

Daha açık olarak, çevre değerlendirmesinin yürütülmesinde ve bu Çevre Raporunun tamamlanmasında, özellikle aşağıda belirtilenler olmak üzere SÇD Direktifinin uygulanmasına ilişkin Komisyon kılavuz belgelerinde ve raporlarda listelenen yöntem ve teknikler kullanılmaktadır:

• 
  Uyum Politikası 2007-2013 SÇD Kılavuzu (SÇD Kılavuzu) - Ocak 2006, "Yeşil/çevre dostu bölgesel geliştirme programları";
  
• 
  Belirli plan ve programların çevresel etkilerinin değerlendirilmesi hakkındaki 2001/42 sayılı Direktifin Uygulanmasına yönelik kılavuz;
  
• 
  İklim değişikliği ve biyoçeşitliliğin Stratejik Çevre Değerlendirmesine (EA 2013) dahil edilmesine yönelik kılavuz.
  

Bulgaristan ve Türkiye tarafından oluşturulan ulusal spesifik mevzuat, kitapçık ve kılavuzlar da dikkate alınmaktadır.

2.3Çevre değerlendirme yöntemi

Çevre değerlendirmesi, Programın uygulanmasından kaynaklanan muhtemel etkiler, bu etkilerin olasılık dereceleri, ölçekleri, sıklığı/süresi, tersine çevrilebilirliği, sınırötesi boyutları ve belirsizliği dikkate alınarak tanımlanmak suretiyle gerçekleştirilmiştir.

Programdan kaynaklanan çevre üzerindeki olası etkilerin değerlendirilmesi, desteklenecek sınırötesi faaliyetler dikkate alınarak, Öncelik Ekseni ve ilgili Spesifik Hedef düzeyinde gerçekleştirilmiştir.

Bu bağlamda, program düzeyinde yapılan bir değerlendirme, olası çevre etkilerinin yalnızca genel hatlarını verebilir. Bunun sebebi, olası çevre etkileri hakkındaki daha detaylı bilgilerin projelerin uygulama aşamasında ortaya çıkmasıdır.

Çevre değerlendirmesi şu soru rehber alınarak yürütülmüştür:

"Bulgaristan-Türkiye IPA SÖİ Programı 2014-2020'de tanımlanan Öncelik eksenlerine ilişkin spesifik hedeflerin (ve ilgili sınırötesi faaliyetlerin), Program alanındaki çevre konuları (hava ve iklim; biyoçeşitlilik, bitki ve hayvan varlığı; su; toprak; nüfus ve insan sağlığı; kültürel/doğal miras ve peyzaj - ve bunlarla bağlantılı konular) üzerinde önemli pozitif veya negatif etkileri var mı?”

Bu soruya cevap vermek üzere değerlendirme, belirlenen SÇD Hedefleriyle takviye edilen kılavuz Değerlendirme Soruları ile desteklenmiştir (bkz. § 4.7).

Çevre değerlendirmesi aşağıdaki 5 noktalı ölçek üzerinden yürütülmüştür.

ÖLÇEK	AÇIKLAMA
+	Olası pozitif çevresel etkiler
-	Olası negatif çevresel etkiler
+/-	Hem pozitif hem de negatif çevresel etkiler
0	Önemli çevresel etki bulunmuyor
/	Değerlendirme yapılamaz (sınırlı bilgi bulunması sebebiyle)

Analiz sonuçları bir çevre değerlendirme matrisi içerisinde verilmektedir. Bağlantılı konular, ilgili çevre konularına ilişkin değerlendirmeye dahil edilmiştir. Buna göre, "yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı", "enerji verimliliği" ve ""hareketlilik ve ulaşım" konuları "hava ve iklim" konusuna; "risk yönetimi" konusu "nüfus ve insan sağlığı" "hava ve iklim", "toprak" ve "su" konularına; "doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı" konusu "su" ve "toprak" konularına; "atık yönetimi ve önleme" konusu "toprak" ve "nüfus ve insan sağlığı" konularına; "iklim değişikliğine uyum" konusu "hava ve iklim", "biyoçeşitlilik, bitki ve hayvan varlığı" ve "su" konularına; "sürdürülebilir turizm" konusu "biyoçeşitlilik, bitki ve hayvan varlığı", "su", "hava ve iklim", "toprak" ve "kültürel/doğal miras ve peyzaj" konularına dahil edilmiştir ve son olarak "çevre eğitimi ve çevre konularında farkındalık yaratma" konusu belirlenen tüm konulara ilişkin değerlendirmelere dahil edilmelidir.
Çevre değerlendirme matrisi bağlamında Çevre Raporunda, Programın Spesifik Hedeflerinin ve faaliyetlerinin ilgili çevre konuları üzerindeki potansiyel pozitif veya negatif etkilerinin (doğrudan, dolaylı veya kümülatif) nitel açıdan bir açıklaması sunulmakta ("analiz bulguları”) ve Programın uygulanmasının çevre üzerindeki önemli olumsuz etkilerinin önlenmesine ve azaltılmasına ve mümkün olduğunca telafi edilmesine yönelik önerilerde bulunulmaktadır. Bu önerilerde ayrıca, çevresel etkileri bakımından uygunluk ve kalite kriterleri dâhil olmak üzere proje seçiminde kullanılacak kriterlere de atıfta bulunulmaktadır.

2.4Kapsamlaştırma Raporuna ilişkin istişare

Plan ve programların Çevre Değerlendirmesine ilişkin kayıt ve şartlara ilişkin Bulgaristan SÇD Yönetmeliği uyarınca (EA Yönetmeliği, Madde 19a), kamuoyu ile Kapsamlaştırma Raporuna ilişkin bir istişare yapılması gerekmektedir.

Kapsamlaştırma Raporu, çevreyle ilgili spesifik sorumlulukları nedeniyle mesleki görüşlerini almak üzere, muhtemelen uygulanan plan ve programların çevre üzerindeki etkilerini göz önünde bulunduracak olan ilgili makamlara⁷ sunulmuştur.

Katılımcı ülkelerin Kapsamlaştırma Raporu ile ilgili istişare yürütülen çevre makamlarına ve ilgili organlarına, görüş bildirmeleri için 14 gün süre verilmiştir. Bu süre içinde aşağıda belirtilen makamların görüşleri alınmıştır:

• 
  Varna Karadeniz Bölgesi Su Yönetimi Havza Müdürlüğü;
  
• 
  Bulgaristan Cumhuriyeti Çevre ve Su Bakanlığı;
  
• 
  Bulgaristan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı;
  
• 
  Bulgaristan Kuşları/Kuş Hayatını Koruma Derneği
  

Bildirilen tüm görüşler, Programın çevre üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesinde ve Çevre Raporunda dikkate alınmıştır.