Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı
Yüklə 9,25 Mb.
|
(Sazman-ı Bername ve Büdce-i Fars ‘Nümudar-ı Sazman-ı İctİmaî Îl-i Kaşkai’; Dr.Muhammed Keyanî, Kaşkayı Folklor Materyalleri; Dr.M. Keyanî’nin listelerinde ilave olarak bulunan tire/ cemaatler (*) işareti ile gösterilmiştir)
(Sazman-ı Bername ve Büdce-i Fars ‘Nümudar-ı Sazman-ı İctİmaî Îl-i Kaşkai’) 4. Amele/Emele/ Әmәlә Tayfa/Aşireti: Cani Ağa Kaşkayi, birbiri ile akraba olan ve Kaşkayı/ Kaş-Kayı (Kayıların Öncüsü) adıyla anılan 1. Dere-Şörlü/ Dere-Şorlu, 2. Şeşbeyli, 3. Keşköllü/ Keşküllü ve 4. Farsi-Medan tayfalarını bir araya getirerek, güçlü bir il yapılanması gerçekleştirmiştir. Oluşturduğu Kaşkayı ilini sağlıklı yönetebilmek için dört tayfa içerisindeki aydınları, öngörülü kişileri, kültür sahibi mirzaları, sanatçıları, zanaat erbabını ve güçlü savaşçıları bir araya toplayarak yeni bir tayfa oluşturmuş, bu tayfaya Amele/ Emele/ Әmәlә adını vermiştir. Amele tayfası, Kaşkayı ilinin “Danışma ve Yürütme Kurulu” görevini üstlenmiştir. Bu yapılanma, Kaşkayı ilinin üstün ahlaki yapısı, disiplini, yenilmezliği ve zenginliğinin temelini oluşturmuştur. (Dr.Muhammed Keyanî, Kaşkayı Folklor Materyalleri) Her ne kadar Arapça bir kelime olan “Amele”nin karşılığı “İşçi, iş gören” anlamına gelse de, yukarıda izah edildiği üzere Amele tayfası, Büyük Kaşkayı ilinin “Danışma/ Meşveret ve Yürütme Kurulu” görevini yerine getiren önemli bir kuruluş ve tayfadır. Velhasıl Amele tayfası, ilhanın yürüteceği politikanın belirlenmesi, uygulanması, devlet yönetimi, bölge valileri ve diğer il/ uluslarla olan ilişkilerin problemsiz şekilde yürütülmesi, mülkiyet haklarının muhafazası, ilin tehlike ve saldırılardan korunması ve il/ ulus haklarının muhafazası için gerekirse silahlı mücadeleye girilmesi, çift-çubuk ve hayvancılık/ sürücülük faaliyetlerinin verimli şekilde yürütülmesi, tayfa ve bağlı cemaatlerin problemlerinin zamanında çözülmesi, tayfa hanları ve tire beyleri arasındaki koordinasyonunun sağlanması amacıyla kurulmuş ve organize edilmiştir. Kaşkay tarihine baktığımızda, Amele tayfasının üstüne düşen görevleri layıkıyla yaptığını söyleyebiliriz. Her aşiret hanının özel işlerini ve hizmetini gören başka bir grup vardır. Bunlar, “Ameledür” ve “Ber-Han” olarak adlandırılır. Ancak bunların ilin Danışma ve Yürütme Kurulu görevini yerine getiren “Amele” tayfası ile herhangi bir ilişkisi yoktur. Amele tayfasının Lar, Firuzabad, Hunc, Cem-Deşti, Efrez, Gir, Karzin (Gir u Karzin olarak da geçer), Ferraşbend, Deşti, Simkan صيمكا ن ve Cehrum’dan oluşan geniş bir kışlağı vardır. Yaylağı Şiraz kentinin etrafı, Abade şehrinin bazı köyleri, Semirum şehri çevresi, Eglid ve Gomşe/ Şehrıza kentidir. Bunların büyük bölümü yerleşik hayata geçmiştir. Aşiretin Safi-Hani isimli bir tiresi vardır. Bu tire, 72 alt tire/ cemaatten oluşmaktadır. Amele tayfasının Ş. 1360/ 1981 yılındaki aile sayısı 8.011, nüfusu ise 42.461’dir. (Muhammed Cevadîpur, İran ve İraNiyan, s.614)
(Sazman-ı Bername ve Büdce-i Fars ‘Nümudar-ı Sazman-ı İctimaî Îl-i Kaşkai’; Dr.Muhammed Keyanî, Kaşkayı Folklor Materyalleri; Dr.M. Keyanî’nin listelerinde ilave olarak bulunan tire/ cemaatler (*) işareti ile gösterilmiştir) 5. Farsi-Medan((Farsça bilmez) Tayfa/ Aşireti: Bu aşiretin kışlağı; Cere ve Famur köyleri sınırı, Dadin, Ser-i Meşhed, Cedvel-i Türki, Kazerun kenti sınırındaki Pol-i Abgine, Per ve Cemile-Giskan arkası, Deşti kenti sınırları dâhilindeki Faryab çayı ve ovasıdır. Yaylağı ise Abade, Gomşe/ Şehrıza, Burucen ve Padena/ Pa-dena (Dena dağının eteği demektir) kentleri etrafıdır. Diğer bir ifade ile Dena dağı eteklerini yaylak, Kazerun bölgesini kışlak olarak kullanırlar. Bir bölümü yerleşik hayata geçmiştir. Farsi-Medan aşiretinin Ş. 1361/ 1982 yılındaki tîre/cemaat sayısı 56, aile sayısı 2.715, nüfusu ise 12.394’tür. (Muhammed Cevadîpur, İran ve İraNiyan, s.614) Erak ve Tahran civarında yaşayan Farsi-Medan tayfasına mensup bir grupla ilgili Tahran Bölge Valiliği bölümünde bilgi verilmiştir.
Yüklə 9,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||