Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı
Yüklə 9,25 Mb.
|
| (Külliyât-ı Mirza Ali Muciz ŞEbisteRi, s.II, 43, 44, 176)
Bakü’de söylenmiş Sabirvari bir manzume: Dam madam, balkon madam, vağzal madam Hər yana baxısan var madam Dilim lal olsun bir dә səni yad etsəm Ərdəbil!
Bir də namərdəm, əgər səni etsəm yad Ərdəbil! Fedailer ve Bahtiyariler 1909 yılı Haziran ayında Çarlık Albayı Liyahanov’un Kazak, ayrıca İngiliz ve Şah birlikleri ile iki gün süre ile çatıştı. Çatışmada galip gelen Meşrutiyetçi fedailer, 13 Haziran’da Tahran’a girdiler. Payitaht halkı, fedaileri kurtarıcı olarak karşıladı. Bu gelişmeler karşısında paniğe kapılan Muhammed Ali Şah, Rus Sefareti’ne sığındı. “Molla Nasreddin” gazetesi bu olayı Sabir mizahı ile şöyle tasvir ediyordu: Nədir aya yenə üsyanları İranlıların? Başladı conbeş-i tuğyanları İranlıların (…) O yetim Məmmədəli’dən var yenə bir pis xəbərim Belə derlər ki, qoyub taxtı qaçıb tac-ı sərim Sığınıb konsula xaqanları İranlıların Dər-həqiqət, pis imiş qanları İranlıların.
Şahları qoydu getdi İran’ı İranlıların. Rəmazan ayında gizli oruç yiyənlər üçün: Gedәrәm müstәraha, huftә vu ahәstә, yavaş İçәrәm aftafadan ab-ı tәharәt Rәmәzan. (Dr. Hamid Cilveger, Azerbaycan Folklor Derlemeleri) Anonim bir manzume: Onda ki evlad-ı vәtәn xam-idi Ax necә kef çәkmәli eyyam-idi. (Bu şiir, Sabir’in Hophop’namesinde vardır) Muhammed Ali Şah Kacar için söylenen Sabirvari bir manzume: İranlıların başlarının әngәliyәm mәn Hərkəs bilüri Mәmmәdәliyәm mәn. (Dr.Hamid Cilveger, Azerbaycan Folklor Derlemeleri) Eherlilerin konuşması: “Cavad ağa! cavan canıva andossun ki, dünәn gecә (Eherliler “g” harfini “c” sesine yakın telaffuz ediyor), Canıma cücә cirmişdi”. (Serpil Cilveger, 2012) Dr. Muhammed Cafer Mahcub tarafından 1974 yılında yayınlanan Prens İrec Mirza Kacar’a ait aşağıda sunulan şiir hem eleştiri, hem de kamu oyunun hoşgörüsünü yansıtması bakımından oldukça ilginçtir. Prens İrec Mirza Kacar; Gulam Hüseyin Mirza’nın oğlu, Melik İrec Mirza’nın torunu, Feth-Ali Şah Kacar’ın ise, torununun oğludur. Yani Feth-Ali Şah, dedesinin babasıdır. Şair bir ailenin çocuğudur. Babası gulam Hüseyin Mirza Kacar, Veliaht Muzaffereddin Mirza’nın (Daha sonra Muzaffereddin Şah) derbarının resmî şairi idi. Prens İrec Mirza, babası vefat ettikten sonra resmî şair olarak onun yerini aldı. Yazı ve şiirlerinde argo kelimeler kullanması nedeniyle edebiyat çevrelerinde eleştirilmiştir. İntiqad Ez Qama-zenan/ Kama Vuranları Eleştiri Kötü karı (Or....)! Neden kendini öldürüyorsun? Artık Hüseyin dirilmeyecek Öldürdüler, geçti gitti ve toprak oldu Toprağında ot bitti, hayvanlara yem oldu Ben de Yezid’in yaptığı işin berbat olduğunu söylüyorum Kötü iş yapan Yezid’e lanet olsun! Artık bu çocukça oyun nedir? Komik hançer vurma senaryosu? Bu kesmeyen hançerle kimi keseceksin? Sen, Hüseyn’in kızı Sekine misin? “Su istəmirəm əmim gələndə” diyorsun Yezid’in oğlu Şimir nerede? -Sen kimsin? “Gəl qoyma məni Şimir əlində” diyorsun Sen, Hüseyn’in kardeşi Zeyneb misin? Ey burma bıyıklı erkek eşşek! İnsanlar arasında utanmıyor musun? Fahişe tavırlı hareketlerden İki sene önce savaşta da gördün Ne kadar askerin nefesi kesildi Bu ölümler feleğin Umurunda bile değildi Bundan ötürü feleğin bir tek saçı bile dökülmedi Ondört yüzyıl önceki hadisede Yetmişiki baş bedeninden ayrıldı ise Bugün neden gözyaşı döküyorsun? Senin bu hâline binlerce kahkaha atılır Ölenin tekrar dirildiğini gören var mı? Senin lanet okumanla tekrar dirilecek mi? İnanmazsan gel bahis tutalım; Yenenin lehine olsun! Aşura, Tasua dâhil yüz gün devam etsin! Başını yar, göğüs kafesini kır! Saçına, başına, vücuduna balçık sür! Ağaç kütüğüne vurur gibi Kama ile başına vur! Kuşun kanat çıptığı gibi İki elinle başına vur! Hüseyn’in kefeni yoktur diye -Söylen dur! Kir pas içindeki elbiseni parala! Dirilmezse ben senin sakalına sıçayım Dirilirse sen benim sakalıma sıç! Prens İrec Mirza Kacar
Yüklə 9,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|