EğİTİM, ÖĞretiM, ÖĞrenme eğİTİm eğitim
Yüklə 451,75 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yönlendirilmiş Buluş Yöntemi
- Yöntemin Temel Hedefleri;
- Bu Yöntemde yapılan işlerin özeti
- Yöntemin Uygulanma Aşaması Öğretmen
- Öğrenci
- Yöntemin Dezavantajları! 1.)
- 3.ARAŞTIRMA İNCELEME YOLUYLA ÖĞRETİM STRATEJİSİ
- 4.TAM ÖĞRENME STRATEJİSİ
- ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ 1- ÇÖZÜMLEME (ANALYSE) / TÜMDENGELİM (DEDUCTION) Çözümleme (analiz)
- Tümdengelim (Deduction)
- 2- BİREŞİM (SENTEZ) / TÜMEVARIM (INDUCTION) Bireşim (sentez)
- 3- ANLATIM (DÜZANLATIM) YÖNTEMİ
Aşamalar: *Öğretmen örneği sunar *Öğrenci örneği açıklar *Öğretmen ek örnekler sunar *Öğrenci ek örnekleri açıklar, önceki örnekle karşılaştırır *Öğretmen ek örnekler verir ve olumsuz örnekler sunar *Öğrenci zıt örnekleri karşılaştırır. *Öğretmen öğrenciden anında örneğin özelliğini ve ilişkiyi bulmasını ister *Öğrenci tanımı yapar, ilişkiyi kurar *Öğretmen, öğrencilerden ek örnekler bulmasını ister Yönlendirilmiş Buluş Yöntemi Öğrencilere belli bir düzen ve süre içinde sorular sorulması ve daha önceden saptanmış çözüme doğru adım adım yönlendirilmesine “yönlendirilmiş buluş” denir. Buluş yolu ile öğretimde öğrencide önce merak uyandırılmalıdır.Bunun içinde sorular kullanılır.Sorular kullanılırken; 1-) Ulaşılmaya çalışılan genelleme ile ilgili nasıl bir örnek verilmeli ki, öğrenci ilgili genellemeye ulaşabilsin? 2-) İyi seçilmiş ve yeterli sayıda örnek(soru) planda yer almakta mıdır?
1.) Öğrenciyi belirli bir buluş sürecine sokmak, 2.) Öğrencinin bulduğu yanıt ile öğretmen tarafından sunulan uyarıcı(soru) arasında kusursuz bir ilişki geliştirmek. 3.) Buluş becerilerini geliştirmek 4.) Hem öğretmen hem de öğrencide gerekli olan sabrı geliştirmek.
-Öğrencinin yanıtını bekleme -Dönüt sunma ( nötr ya da değer verici olmalı) -Diğer soruya doğru yöneltme -Düzeltici dönüt yok
-Bir önceki evrede belirlenen soruların sırasını kontrol eder. -Rolleri açıklar. -Konuyu açıklar. -Organizasyonu açıklayarak konuya geçiş yapar. -Öğrenci yanıtını bekler. -Sık aralıklarla (evet,doğru vb.) dönüt verir. -Yanlış yanıt durumunda ipuçlarıyla öğrenciyi doğru yanıta yönlendirir. Öğrenci: -Öğretmenin sorduğu sorulara çözümler arar. Sonuç Öğretmen: -Her soruda değerlendirme yapar. -Doğru yanıtlara pekiştireç sunar. -Yanlış yanıtta öğrenciyi yeniden araştırmaya yönlendirir. -Planı, rol ve yöntemi değerlendirir.
-Her basamakta öğretmenden gelen dönütlere göre değerlendirme yapar. Yöntemin Yararları: 1-) Bilişsel gelişimi olumlu yönde etkiler. 2-) Öğrenci “öğrenme” sürecine kendisi katıldığı için daha istekle çalışır. 3-) Öğrenci kendi kendisini değerlendirebilir. 4-) Öğrencide araştırıcılık ruhu geliştirilir. 5-) Bireysel gelişimlere fırsat verir. 6-) Her soruda değerlendirme yapılabildiğinden sağlıklı ve objektif değerlendirme yapılabilir. 7-) Öğrenmede yüklenme dozajı öğretmen tarafından istenildiği şekilde uygulanabilir. Yöntemin Dezavantajları! 1.) Çözüm yolları öğrencinin düzeyinden yüksek olursa, öğrencide bezginlik yaratır. 2.) Bilinmeyenlerin dozajı iyi ayarlanmazsa, öğrenme istenilen düzeyde olmaz. 3.) Kalabalık gruplarla verimli olarak yapılamayabilinir. 4.) Dil kullanımı seviyeye uygun kullanılmazsa anlama olmaz ve öğrenmede istenilen düzeye gelinmez. 5.) Her sorunun yanıtını almak için bekleme, zaman kaybına neden olabilir. Uygulamada dikkat edilecek noktalar: 1. Yanıt asla söylenmemeli 2. Her zaman öğrencinin yanıtı beklenmeli 3. Sık sık dönüt verilmeli 4. Sabırlı olunmalı 5. Belirlenen hedef asla unutulmalı 6. Basamak sırasının yönü asla unutulmamalı 7. Her bir basamağın önemine dikkat edilmeli 8. Basamaklar arası ilişki kurulmalı 9. Geçiş süresine dikkat edilmeli 10. Öğrencilerin duygusal durumları göz önünde bulundurulmalıdır 11.Yanlış yanıtta soru tekrarlanmalı, doğru soruda bir sonrakine geçilmeli, gerektiğinde alt soruya dönülmelidir Yöntemin Doğurguları: 1-) Öğretmen buluş sınırını geçmeye isteklidir. 2-) Öğretmen uygun soru dizisi düzenlemek için zaman ayırmaya isteklidir. 3-) Öğretmen bilinmeyeni deneyerek riske girmeye isteklidir. 4-) Öğretmen, öğrencinin bilişsel kapasitesine güvenir. 5-) Öğretmen, yanıtı bulmak için isteklidir ve yanıt bulunana kadar bekler. 6-) Öğretmen, küçük buluşları yapabilecek yetenektedir.
Bir başka öğretim stratejisi, araştırma ve inceleme yoluyla problem çözmedir. John Dewey tarafından geliştirilen bu yöntemin temelinde öğrencilerin araştırma inceleme çalışmalarına yönlendirilmeleri gözetilmiştir.Bu, öğrencileri bilimsel araştırma yöntemlerine alıştırma yaklaşımıdır. Öğrenci, çevredeki problemleri algılar, tanımlar, verileri toplar, geçici çözüm yolları geliştirir ve bunların mümkün olup olmadığını test eder. Bu şekilde yetişen öğrenciler, gelecekte karşılaşacakları problemleri de bilimsel zihniyet ve yöntemlarla çözmeyi öğrenmiş olurlar. Yalnız, bu stratejiyi uygulayan öğretmenler hem yöntem hem de araç-gereç yönünden öğrencilere yardım etmelidirler. Bu stratejide örnek olay, laboratuvar, problem çözme gibi yöntemlar kullanılabilir. Öğrencilerin, araştırma ve inceleme yaparak öğrenmeleri sağlanır Bilişsel alanın uygulama ve yüksek düzeydeki hedef alanları kazandırılır Öğrenciler aktiftir. Problem çözme yöntemine dayanır. Öğrencilerde üst düzey öğrenme gerçekleşir. Bilimsel problem çözme basamaklarını öğrenir. Öğretmen süreçte rehberdir
Gönümüzde öne çıkan öğrenme yaklaşımıdır. Tam öğrenme yöntemini Amerikalı Bloom ortaya koymuştur. Öğrenci başarısı %100’lere çıkabilir. Günümüzde en etkili model olarak kabul edilmektedir.
Öğrencilerin, sınıf ortamında küçük karma kümeler oluşturarak, ortak bir amaç doğrultusunda, bir konuda birbirlerinin öğrenmelerine yardımcı oldukları, küme başarısının öğrencilerce belirlendiği ve değişik yollarla ödüllendirildiği bir öğrenme yaklaşımıdır. Bu yöntemin en belirgin özelliği, öğretim çalışmalarında öğrencileri etkin kılması, onları ön plana çıkarmasıdır. Böylece öğrenciler sınıf içi ders etkinliklerinin düzenlenmesi ve yürütülmesinde önemli ödevler ve sorumluluklar yüklenir. Bu yöntemde bazı ilkelere dikkat edilmesi gerekmektedir: Ortak amaç ilkesi, Sorumluluk yükleme, İşbirliği ve destek, Kaynaşma ve uyum, İşleyiş değerlendirmesi Karma küme, Eşit fırsat.
Bu teknik öğretmen tarafından iyi yönetilmelidir ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ 1- ÇÖZÜMLEME (ANALYSE) / TÜMDENGELİM (DEDUCTION) Çözümleme (analiz), bir bütünü oluşturan parçaları amaçlı olarak birbirinden ayırma işidir. Bütün içinde parçaların birbiriyle ilişkilerini belli etme, gerçek kanıtlara dayanarak genel yargılara ulaşma yolu olarak tanımlanmaktadır. İlkokul çocuğu, eşya, olay ve varlıkları önce bir bütün olarak algılar; sonra bu bütünü bölümlere, parçalara ayırır; algıladığını da anlamaya çalışır. Çözümleme, zihinsel olarak yapılabileceği gibi fiziksel olarak da yapılabilir. Tümdengelim (Deduction), birtakım yasa, ilke ya da kurallardan hareket ederek özel bir olayı, durumu ya da örnekleri inceleme ve açıklama yöntemidir. Bu niteliğiyle tümevarımın tam karşıtıdır. Öğretimde bu yöntemden herhangi bir ilkenin, kuralın ya da formülün ne ölçüde gerçeğe uygun ya da geçerli olduğunu araştırmada yararlanılır. Analizle Öğretim: Analizle öğretim, bir genellemeyi, genellemenin elde edilişindeki basamakları tek tek ve sırayla incelemek suretiyle anlamayı esas alan öğretim yöntemidir. Her adımda genellemeye ulaşmak için, yapılan işlemin gerekçesi, dayandığı matematik temelle açıklanır. Teoremlerin ispatına bu yöntemin bir uygulaması olarak bakılabilir. Bu yöntem kavrama düzeyini yükseltmeyi amaçlar ve özellikle ispatı birkaç adım gerektiren bağıntıların çıkarılmasında kullanılır. Bu yöntemde kural ya da genelleme öğrencilere önceden duyurulur ve arkasından adım adım işlemler yapılır, her basamakta öğrencilere sorular sorulur, alınan cevaplar düzeltilir ve böyle devam ederek genel sonuca ulaşılır. Bu yöntem kolaydan zora ilkesine ters düştüğü için eleştirilmektedir. 2- BİREŞİM (SENTEZ) / TÜMEVARIM (INDUCTION) Bireşim (sentez), birbiriyle ilişkisi bulunan öğelerin-nesnelerin, görüşlerin, olayların genel bir sonuca, düşünceye ya da bütüne varmak için birleştirilmesi işlemidir. Tümevarım (Induction), özel durumlardan genel bir sonuca erişmek için yapılan, usavurmaya dayalı bir çalışma, araştırma ve tartışma yöntemidir. Bu yöntem öğretimde örneklerden, sorunlardan, olaylardan ve özel durumlardan hareket ederek genel sonuçlara, kurallara ya da kanılara varmak için kullanılır. Çözümleme yöntemi, çocukları inceleme ve araştırma yapmaya yöneltir. Bireşim yöntemi de, çocuklara açıklama ve yorum yapma güçlerini artırmada, kompozisyon türünde çalışmalarda yardımcı olur. Okumanın başlangıç döneminde öğrencilere okuma-yazma becerisinin kazandırılması için yapılan çalışmalarda geniş ölçüde bu yöntemden yararlanılır. Tümevarım yöntemi, gözleme, deneye ve araştırmaya dayandığı için çocuklarda ezbercilik yerine bilimsel düşünme alışkanlığının gelişmesine katkıda bulunur. Bu yöntem, henüz soyut düşünme bakımından yeterince gelişmemiş ilkokul öğrencilerine somut durum ya da örneklerden hareketle bazı genellemelerde bulunma olanağı da sağlar. Bu yöntem bütünü algılamadan bir öğretim yöntemi olduğu için psikologlar tarafından şiddetle eleştirilmektedir.
Eğitim tarihinde ve günümüzde en yaygın ve en çok kullanılan, ve aynı zamanda "en eski" niteliğini de taşıyabilecek bir öğretim yöntemidir. Dolayısıyla, geleneksel bir yöntemdir. Eğitimin örgün hale geldiği Antikçağ Yunan okullarında, Ortaçağ medreselerinde ve hıristiyan okullarında, okulda anlatılan konular dolayısıyla, öğretim genelde bu yönteme dayanıyordu. Gerek bilim ve toplum felsefesi gerekse dinî konular en iyi şekilde ancak sözle anlatılabiliyordu. Öğrenciler genellikle pasif alıcı durumda idiler ve sadece dinleyerek, not tutuyorlardı. Bu yöntem, bugün de genellikle sosyal bilimler alanında ağırlıklı olmak üzere, sözlü anlatım gerektiren hemen bütün eğitim-öğretim faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Öğretmenlerin en çok kullandıkları yöntemlerden biri düzanlatımdır. Öğretmen veya öğrencilerin birinin konu ile ilgili bilgiyi diğerlerine anlatması şeklinde işleyen, öğretmen merkezli bir yöntemdir. Öğrenciler dinleyici konumundadır ve pasiftir. Her derste bu yönteme başvurmanın zorunlu olduğu durumlar vardır. Konuya dikkat çekme, ders sonunda konuyu toparlama ve özetleme ancak anlatım ile olur. Bunlar ve benzeri durumların dışında kullanılması pek önerilmez, daha çok diğer yöntemlerin tamamlayıcısı olarak kullanılması önerilir. İnsan bilgisi, şimdiye kadar büyük ölçüde sözlü veya yazılı dil ile ifade edilip saklanagelmiştir. Eğitim vasıtasıyla kısa zamanda organize bilgi sunulmak isteniyorsa, kullanılacak en iyi yöntem budur. Bilgi düzeyindeki davranışların kazandırılmasında çok etkili olan bu yöntem, aynı anda çok sayıda kişiye hitap edilebilmesi dolayısıyla da avantajlıdır. B.Bloom’a göre "Şayet eğitimin amacı sadece bir konuda veya alanda bilgi sahibi kılmaksa... anlatma yöntemini kullanmak tartışma yöntemini kullanmaktan çok daha iyidir. Yok eğer, eğitimin amacı problem çözümleyecek nitelikte bazı yetenek ve hünerlerin geliştirilmesi ise, o takdirde en yetersiz sınıf tartışması bile bir çok anlatımdan daha üstündür.". Ancak bu yöntemin iyi kullanılabilmesi, öğretmenin kişiliğine, bilgisine, ses tonuna, konuşma gücüne (konuşma temposu, melodisi, telaffuzu, süre ayarlama), diyalektik yöntemi iyi kullanmasına, jest ve mimiklerine bağlıdır. Bu yöntemla ders anlatılırken drama tekniği, tasvir, açıklama ve hikâye gayet ustalıkla kullanılmalıdır. Anlatım yönteminun eksikleri ve kusurlu yönleri: Anlatma yöntemi, çağdaş eğitimciler tarafından genellikle çok kötü eleştirilmiş ve hattâ yasaklanması bile istenmiştir. Bu haksız ve aşırı değerlendirmeler doğru değildir. Ama gene de anlatma yönteminun bazı kusurlu yönleri vardır: Anlatma yöntemi daha çok işitme organını kullanmaktadır. Oysa eğitimde ne kadar çok duyu organı kullanılırsa o kadar iyi olur. Görmeye dayalı bilgilerin ve psikomotor davranışların bu yöntemla öğretilmesi çok zordur. Öğrenci derse aktif olarak katılmadığı için dersi dinlemeyebilir, öğrenme sorumluluğundan kaçabilir. Yarım yamalak dinlenilen bir derste de bilgiler tam olarak özümsenemez ve kısa zamanda unutulur. Eğer öğretmen; bilgisi, ses tonu, vurgulamaları, kullanacağı çeşitli tekniklerle dersi dinlenilebilir bir hale getirmezse, öğrenciler kısa zamanda sıkılır, motivasyonları düşer ve dersten koparlar. Kimi uyuklamaya başlar, kimi resim yapar, kimi etrafındakilerle konuşmaya başlar, kimisi de sınıfta dersi dinliyor gibi gözükmesine rağmen zihnen ve ruhen başka yerlere gezmeye gider. İnsanın ilgi duymadığı konularda dikkatle dinleme süresinin 15-20 dakikayı geçmediği, dikkati canlı tutmak için sık sık jest, mimik, ses tonu, konu değiştirme gibi dikkat çeken teknikleri kullanma gerektiği unutulmamalıdır. İyi bir öğretim için, öğretmenin karşısındaki öğrencilerin bilgi, ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerini tanıması gerekir. Sürekli anlatma yöntemi ile ders yapan bir öğretmen, tanımadığı bir gruba belli bir bilgi sistemini anlatmaya çalışır. Bu, âdeta karanlığa kurşun atmak gibi bir faaliyet olur. Bu durumda öğrenme büyük ölçüde tesadüfe bırakılmıştır. Bu yöntem büyük ölçüde kitabî bilgilere dayandığından, öğrencileri araştırma ve inceleme yapma yerine, kalıp bilgileri ezberlemeye sevkeder. Tarih boyunca da, bu yöntemin ortaya çıkardığı en çok kullanılan öğrenme tekniğinin ezber olduğu görülmüştür. Bu yöntemla yapılan derslerde öğrencilerle sağlıklı iletişim kurulamıyorsa, dersin anlaşılıp anlaşılmadığını ortaya koyacak geri bildirimler (feedback) alınamaz ve ders kontrolü zayıflar. Anlatım yönteminun iyi yönleri: Tüm eleştirilere rağmen, anlatım yönteminun şu anda eğitim sisteminin her seviye ve dersinde hâlâ en yaygın olarak kullanılan bir ders verme biçimi olması, onun bazı iyi yönlerinin de olduğunu göstermektedir. Bunlar kısaca şöyle sıralanabilir: Anlatım yoluyla ders verme yöntemi her şeyden önce ekonomiktir. Bir kürsü, bazen bir kara tahta, bir mikrofonla mükemmel bir öğretim yapılabilmektedir. Öğretmenin derse hazırlanması uzun sürmeyebilir. Her türlü bilgi, gözlem, araştırma ve inceleme bu yolla öğrencilere aktarılabilir. Burada öğretmenin konuyu iyi bilmesi, bilgi ve gözlemlerini akıcı bir dille anlatması, gerektiğinde de bazı ders araç ve gereçlerinden (film, diyapozitif, grafik v.s.) yararlanması mümkündür. Bu yöntem, en esnek yöntemlardan biridir. Her derse, her türlü dinleyici grubuna, her mekâna ve zamana kolaylıkla uydurulabilir. Küçük gruplarla yapıldığında gerektiğinde bir sohbet tekniğine dönüştürülebilir. Grup büyüklüğü 50-60'ı geçince de konferans tekniği ile ders yapılabilir. Bazen yüzlerce resimle anlatılamayacak bir bölge, orayı gezmiş, oralarda yaşamış bir öğretmenin "ağzından bal damlayan" anlatımı ile tekrar oraları geziyormuş, bazı önemli olayların içinde yaşıyormuşçasına öğrenilebilir. Burada öğretmen, gerektiğinde veya ilginin dağıldığını görürse, öğretim plânı üzerinde esnek değişiklikler de yapabilir. Bu yöntemla dersin akışı, dolayısıyla belli bir sıraya göre plânlanmış bilgilerin aktarımı kolay olur. Öğretmen fazla zaman kaybetmeden, konunun özünden ve ciddiyetinden fazla uzaklaşmadan, öğrencilerin dersi "kaynatmalarına" izin vermeden öğretimin yapılabilmesini sağlar. Sınıf ve ders kontrolu burada bütün diğer yöntemlardan daha kolay sağlanabilir. Öğretmen veya dersi sunan kişinin öğrencilerle kuracağı duygusal sıcaklık, coşkulu veya mantıklı bir anlatım, öğrencilerle kurulan nezakete dayalı bir diyalog, onların yapıcı olarak derse katılmaları, bazen drama tekniğini kullanarak yapılan bir anlatım sınıfta çok iyi bir "öğrenme atmosferi"nin oluşmasına ve dolayısıyla mükemmel bir öğrenmeye yol açar. Bu yöntem, diğer bütün yöntemlarla birlikte kullanılabilir. Hattâ gezi, gözlem, laboratuvar, proje v.s. gibi çalışmaların hemen hepsinde yer yer bu yöntemin kullanılması zorunlu olmaktadır. Başka bir deyişle, arada bu yöntemi kullanmadan hiç bir yöntemla ders yapmak mümkün olmaz. Bu yöntemin diğer olumlu yönleri arasında şunlar da sayılabilir: Konuların kalabalık gruplara sunulmasının en iyi yöntemi budur ("Geniş Grup Tekniği"). Bu öğretim yöntemi sayesinde öğrenciler dikkatlerini uzun süre bir konuşmaya vermeyi, sabırla dinlemeyi, not tutmayı v.s. öğrenirler. Ayrıca dinleyerek öğrenmeye daha yatkın olan tipler için, bu, en verimli öğrenme yöntemidur. Sunuş yolu startejisine uygun bir yöntem olan düzanlatım, öğrenciye bilişsel alanın bilgi; duyuşsal alanın alma ve tepkide bulunma; devinişsel alanın uyarılma basamağındaki davranışlar kazandırılabilir. Bu yöntemin etkili olabilmesi için uyulması gereken birtakım kurallar vardır.
Yüklə 451,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|