| Mərcanı, quşüzümü – Клюква – Vaccinium oxycoccus L. Mərcangilə (Vacciniaceae) fəsiləsindən həmişəyaşıl xırda yumurtayabənzər yarpaqları və xırda çəhrayı-qırmızı çiçəkləri olan sərilən kol bitkisidir. Meyvəsi şar formalı tünd qırmızı və şirəli giləmeyvədir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, payızda meyvələri yetişir. Giləmeyvənin turş dadı şəkərin az (2,6%-ə qədər), üzvi turşuların (əsasən, limon və benzoy) isə çox (2,8%-ə qədər) olmasından irəli gəlir. Giləmeyvənin tərkibində pektin, mineral duzlar, qlikozid vaksinin, pentozanlar, fitonsidlər, vitamin C (0,3 mq%) vardır. Quşüzümü torflu bataqlıqlarda, demək olar ki, Rusiyanın şimal bölgəsində və Avropa hissəsinin cənub rayonlarında, Sibirdə və Uzaq Şərqdə bitir. Azərbaycanda bu giləmeyvəyə az rast gəlinir.
Quşüzümünün gilələrini payızın sonunda və ya yazbaşı toplayırlar, çünki o qar altında yaxşı qalır. Quşüzümünü yerli əhali çox toplayır və ondan qış mövsümündə kütləvi qida məhsulu kimi istifadə edirlər. Bu ondan irəli gəlir ki, quşüzümünün tərkibində limon və benzoy turşusu çox olduğundan təzə halda uzun müddət saxlanıla bilir. Soyudulan binalarda saxlayırlar. Giləmeyvələr təzə halda yeyilir, ondan şirə, şərbət, kisel, jele, mürəbbə, şərab, karamel və konfet üçün içlik hazırlanır. Quşüzümündən kələmi turşutduqda da istifadə edilir və bu şoraba kələmin daha çox müddət və keyfiyyətli qalmasını təmin edir. Giləmeyvənin boya maddəsi yeyinti boyası kimi də tətbiq olunur.
Dostları ilə paylaş: |
