Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

Key words: Lettuce, Yield, Quality, The Nutrition Elemenets, Organic Fertilizers, Blood Meal, Poultry Manure.
GİRİŞ

Salata ve marullar bütün yıl boyunca açık alanda ve örtüaltında yetiştirilebilen, salata olarak tüketilen sebzelerdir. Ülkemizin bütün bölgelerinde genellikle ev bahçelerinde yetiştirilebilen salata ve marulun ticari boyuttaki üretimi; Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde Haziran- Ağustos arasındaki aylar hariç, yılın her mevsiminde yapılabilmektedir. Önceleri tarla koşullarında yapılan üretim, özellikle kış mevsimindeki yüksek fiyatlardan yararlanmak amacıyla sera ve alçak plastik tünellerde de yapılmaya başlamıştır. Üretim dönemi oldukça kısa olan (2- 3 ay) salata ve marullar ülkemizde genellikle ikinci ve üçüncü ürün olarak ana sebze üretiminin öncesi veya sonrası yapılmaktadır. Ancak en fazla gelirin sağlandığı Aralık- Şubat aylarında üretim Ege ve Güney bölgelerinde açık tarla koşullarında, diğer bölgelerde ise sera ve tünel altında yapılmaktadır. Son yıllardaki sebze fiyatları göz önüne alındığında salata ve marulun en yüksek gelir sağlayan sebzeler grubunda yer aldığı belirlenmiştir. Ülkemizde 262.000 ton salata ve marul üretimi yapılmaktadır (Anonim, 1998).

Bitkisel üretimde amaç, birim alandan maksimum verim ve en iyi kalitede ürün elde etmektir. Başarılı bitki yetiştiriciliği için ön koşul; üretimi yapılacak ürün isteklerine uygun bir toprağın varlığıdır. Çoğu kez toprağın fiziksel ve kimyasal yapısının bozukluğu, organik madde ve mikroorganizma yetersizliği, toprak yorgunluğu, tuzluluk, uygun olmayan pH, toksik maddeler, dengesiz gübreleme ve sulama gibi nedenler toprak verimliliğini azaltır (Karataş ve Demiraslan, 2000).

Kimyasal gübrelerin, sağlığımız üzerine olumsuz etkileri yapılan araştırmalarla ortaya konmuştur. Nitekim, aşırı kimyasal azotlu gübreleme, bitki bünyesine insan sağlığına zararlı olan nitrat birikimini artırmaktadır. Oysa, organik kökenli gübreler, bitkilerdeki nitrat içeriğini kontrol (hiç gübre yapılmamış) bitkilere göre fazla değiştirmemiştir (Şensoy ve ark., 1996; Demir ve ark., 1996).

Günümüzde önemi gittikçe artan ekolojik tarım, bitkisel ve hayvansal üretimin doğanın dengesini bozmadan yapmak amacıyla uygun ekolojilerde yapay kimyasal girdi kullanmadan sadece kültürel önlemler, biyolojik mücadele ve organik kökenli girdiler kullanılarak yapıldığı bir tarım şeklidir. Organik tarımın amacı, toprak ve su kaynakları ile çevre, bitki, hayvan ve insan sağlığını korumaktır (Er, 1999; Yanmaz, 1996). Ancak, ekolojik tarımın aynı zamanda ekonomik olabilmesi organik gübreler ve toprak düzenleyicilerinin etkin kullanımına da bağlıdır (Aydeniz ve Brohi, 1993). Salata ve marul bitkileri organik maddeyi sever. Organik maddece zengin topraklarda hızlı gelişerek kısa sürede hasat olgunluğuna gelir (Vural ve ark., 2000).

Bu çalışma ile üretimi son yıllarda giderek yaygınlaşan ve yetiştiriciliğinde kimyasal gübreleme yerine organik gübrelerin kullanımının önerildiği marul bitkisinde, açık tarla koşullarında farklı organik gübre uygulamalarının verim, kalite ve bitki besin maddeleri alımına etkisi araştırılmıştır.