Ex doctrina doctissimi patris magistri fra
Yüklə 2,25 Mb.
|
|
¶ QV æritur, vtrũ error personæ im- pediat matrimoniũ? Respond. Magis. 4. d. 30. & oẽs dicunt quòd sic. Error personæ vt in Iacob. Error conditio- nis personæ: vt si puto me contrahere<-P> @@0@ @@1@ tenet matrimonium. Error personæ impedit de inre naturali, quia tollitcō sensum. Iacob enim non consenserat in Lyam. Error conditionis impedit iure positiuo, vt patet in ca. proposuit de coniugio seruorũ. Factũ est autem hoc ab ecclesia rationabiliter. Quia contrahens cũ serua manet quodāmo do seruus, & filij manent serui: nō est autẽ æquũ quòd quispiam sine culpa sua puniatur tam graui poena. Alijer rores qualitatis, & fortunæ non impe diunt matrimoniũ: vt si putẽ eam pul chram & est deformis, diuitem & est pauper, sanā & est ægra, bonā & est mala &c. Si verò seruus putet se con- trahere cum libera, & si illa sit ancil- la, tenet matrimonium: vt dicit sanctꝰ Thomas in additionibus quæstione, 52. articulo. 1. ad primum. ¶ QVÆR Itur, an vsus matrimonij<-P> @@0@ @@1@ catum. Respondeo secundùm omnes quòd sic. Quia omnis actus qui nō ha- bet bonum obiectum est malus, sed ta lis actus non habet bonum obiectum nam delectatio cũ sit quoddam natu- rale, nullum obiectum bonum dicit, ergo ille actus non est bonus: & sic sal tim erit occiosus, & per consequẽs ve nialis: cum secundũ. S. Tho. nō detur actus indifferens in indiuiduo. Item ta lis actus est abusus matrimonij, ergo est peccatũ. Antecedẽs patet, quia ma trimonium non fuit institutum ad il- lud, sed ad generādam prolem. Idem est de eo qui commedit proptersolam delectationem: quia commestionis fi nis non est ille sed sustentatio. ¶ QV æritur, vtrum vsus matrimonij propter vitandam tentationem carnis in se ipso, sit peccatum? sanct. Tho. 4. d. 31. q. 2. ar. 2. dicit ꝙ est veniale. Quia<-P> @@0@ @@1@ num fidei, putâ ad reddendum debitũ vel ob prolem generādam. Et hæc est opinio ferè omnium sanctorum su- per illud. 1. Corinthio. 7. hoc autem se cundum indulgentiam dico, quia in- dulgentia est de peccato veniali. Sed forte intelligendus est. S. Tho. vt ait Palude quādò habet alia remedia ad sedandam passionem: putâ orationẽ, vel ieiunium &c. Si verò non sit aliud remediũ, licitũ erit accedere propter illum finem. Idem dicendum est de il lo qui accedit propter abundantiam seminis quæ impedit sanitatẽ, de quo, S. Tho. vbi supra ad vltimum dicit qđ est veniale. Albertus autẽ dicit quòd est licitum sic accedere. ¶ QVÆ ritur, an abusus vxoris sit peccatum mortale? Respondet sanct. Tho. quòd si sit extra vas foemineum est mortale, & nō est dubium de hoc.<-P> @@0@ @@1@ <-P>Si autẽ sit intra vas dubitant doctores an si foemina supergrediatur viro sit mortale? Caietanus ait quòd si ex hoc impeditur generatio est mortale. Et ita dicunt omnes doctores. Albertus magnus dicit quòd potest isto modo sequi generatio. Quia matrix non so- lùm est receptiua, sed & attractiua: & ideò credo quòd non est mortale. Et idem putat Siluester verbo debitum coniugale. §. 4. Dicit tamen quòd ta- les sunt grauitèr reprehendendi. ¶ QV Æritur, an oscula, amplexus, et tactus inter virum & vxorem sint pec catumi{b?K} Respondeo secundũ Caietanũ & Siluestrum, & omnes alios benè sẽ tiẽtes, quòd omnes prædicti actus quā tũcun videantur impudici, sivltima tè ordinantur ad copulam, non sunt peccata. Et etiam si non ordinẽtur ad congressum ipsum non erunt morta- le, dũmodo fiant sine periculo pollu-<-P> @@0@ @@1@ li periculo erunt mortale. Sine illo au tem vel erunt veniale, vel nullum pec catum. Aduertant in hoc confessores nec sint nimis soliciti in interrogatio ne horum quæ inter coniuges fiunt. Nec curent quòd cōfiteātur de his ve- nialibus: melius est enim ꝙ ea sileant. Et admonendi sunt cōiuges quód nō tenentur illa cōfiteri: nisi quandò sũt mortalia. Et instruantur quandò com mittunt mortale, & quandò non. ¶ QVÆRITVR, vtrum con iuges teneantur reddere debitum sub poena peccati mortalis? Respondeo secundùm omnes quód sic. Quia cor- pus vxoris est viri & econtra, & ob id iniuriam facit qui negat alteri quòd suum est. Et si quidem vir periclite- tur de incontinentia debet vxor red- dere statim debitum: quia esset peri- culum in mora. Si autem non sit hoc<-P> @@0@ @@1@ quod breue tempus differat. Neuter tamen coniugum tenetur reddere de bitum cum detrimento salutis, vel ꝓ- prię personæ. Vnde si sit maritus le ꝓ sus, ó con mal de bubas, si est periculũ iudicio medicorum, non tenetur red- dere. Quia licet capit. 2. de coniuga. le- proso, dicatur quòd nō potest mulier sana relinquere maritũ leprosum, & quòd tenetur reddere debitum: tamẽ intelligendum est quandò hoc potest fieri sine infectione ipsius vxoris. ¶ QV Æritur, vtrum quandò mulier patitur menstruum, & sanguinis flu xum, possit vir petere debitum, & illa teneatur reddere? Videtur ꝙ non. Quia in lege veteri erat prohibitũ, & Hieronymus dicit super Esaiā. 44. ꝙ si conceptio fiat tempore mẽstrui, pro les nascitur leprosa, maculosa, & debi lis, quod & approbant naturales, ergo<-P> @@0@ @@1@ mò ꝙ in lege veteri erat mortale, nā erat præceptum in contrarium, Leui tici. 18. Secundò dicit, ꝙ pręceptũ illud partim erat ceremoniale, & partim morale: & ideò etiam nunc obligat ex ea parte qua est morale, & ex damno quod sequitur in prole. Pro huius igi- tur declaratione ponit. S. Tho. distin- ctionem. Duplex est sanguinis fluxus in mulieribus. Quidam innaturalis & perpetuus, sicut erat ille quem patie- batur mulier quę tetigit fimbriā Chri sti. Et si vxor talem fluxum patiatur, licitum est ꝙ reddat & petat debitum Quia melius est ꝙ sequatur fętus defe ctuosus ꝙ nullus sequatur. Aliꝰ est fluxus naturalis, qui prouenit in quo- libet mense. Et tunc non debet exige re, quia posteá manet tempus. Si autẽ vir nesciens illud petat debitum, respō deat ipsa ꝙ non benè habet. Nō tamẽ<-P> @@0@ @@1@ ait sanct. Tho. quia viri facilitèr ægre ferunt illud & concipiunt horrorem de mulieribus, & ne hoc sequatur de- bent potius hoc tacere mulieres, vel alia via se excusare: quia debet dari o- pera vt inter eos amor crescat. Tamẽ si maritus instet, illa non multum re- pugnet, sed reddat debitum propter periculũ corruptionis in viro. Et quo niam non est certum ꝙ ex tali concu- bitu sequatur proles infecta, vel si se- quatur hoc erit raro, ideó maritus acce dẽs ad vxorem menstruatā, vel illa pe tens ab eo debitũ nō peccant mortali tèr: quicquid dicat Siluest. sed erit pec catũ veniale: vt dicit Caietanus in sum ma, & Palude. Et ita tenendum est. ¶ QV Æritur, an sponsa ante benedi- ctionẽ ecclesiæ teneatur reddere debi tũ marito petẽti? Respōd. ꝙ infra duos menses ante benedictionem ecclesiæ<-P> @@0@ @@1@ tur reddere debitũ. Quia dantur illiad hoc ꝙ si voluerit religionẽ ingredi, in tret. Nec etiā post illos duos menses te netur reddere ante benedictionẽ ec- clesiæ: sicut nec tene{t$} marito petẽti in ecclesia. Quia vtrũque est prohibitũ. ¶ In magnis festiuitatibus dicunt san cti, quòd non debent conuenire inui- cem. Quia oportet vacare diuinis. Si tamen de facto conueniant, licet sit a- liqua irreuerentia non tamen est mor tale, & sancti consulunt quòd melius est. Vir autem qui habuit rem cum propria vxore nocte præcedente cō- munionem, melius faciet non com- municando illo die: sed differat in a- lium diem, & idem de vxore. Si autẽ communicent non erit mortale, sed viniale propter irreuerentiam. ¶ In loco aũt sacro non licet accedere ad propriā, quia pollueretur ecclesia.<-P> @@0@ @@1@ clesia per multũ tempus dicit Caiera. opusc. 16. quæstionũ, &. 14. dubio. 4. & Palu. 4. d. 32. quòd nō licetvllo mo do accedere ad suam etiam vxorem. Maio. ait quòd illo tunc licet. Et Silue ster dicit quòd si timeatur corruptela in viro liceret vxori reddere ei debitũ Hoc est probabile & fortè verũ. Sed opinio Caietani est securior. ¶ QV æri{t$}, vtrũ cōiuges possint voue re continentiā? Respōd. Primò ꝙ hoc non expedit si sint in iuuentute pro- pter periculum. Secundò dico ꝙ si ex mutuo consensu hoc fecerint, licitum est, & votũ tenet. Sed vtrũ alter solus possit vouere. Dico quód malè faciet, quia est in iniuriā alterius. Sed quæri tur, an si fecerit votum vir, possit nihi- lominus reddere debitum? S. Tho. in additionibus ad tertiam partem. q. 53. ar. 1. 4. dicit ꝙ tũc tenetur reddere, &<-P> @@0@ @@1@ nolite fraudare inuicem. Et nō debet vir ponere se in tali statu quòd nō sit potens releuare vxorem ab honere pe tẽdi debitum. Caieta. li. 16. quæstionũ, q. 16. dicit ꝙ tale votũ tenet. Et vir non pōt petere, licet tñ & tenetur reddere. Idẽ dicit Palu. Sed mihi magis placet opinio. S. Tho. Et ita tenendum est. ¶ QV Æritur, vtrũ papa possit dispẽ sare in matrimonio rato non cōsuma to? Cōmunis opinio canonistarum est quòd potest, & ꝙ sic dispensati possũt transire ad secundas nuptias ex iusta & rationabili causa ad petionem am- borum coniugum. Hoc Ioannes An- dreas super cap. ex publico in suis no- uellis. Et Archidiaco. in cap. qua pro- pter. 27. q. 2. Et Benedictus in capi. ex publico. Siluester allegat pro hac opi nione summā angelicam. S. Antoni- nus. 3. p. titu. 1. cap. 22. videtur esse cum<-P> @@0@ @@1@ tini quinti, & Eugenij. 4. in quibus di spensatum est circa hoc. Et Caietanus quodlibeto. 1. q. 13. tenet quòd papa po test dispensare. Hæc opinio videtur ꝓ babilis, sed malo tenere cum opinio- ne communi quòd papa non potest di spensare. Nam Paulus dicit. 1. Corin- thio. 7. his autem qui matrimonio cō- iuncti sunt, præcipio non ego sed dñs vxorem à viro non recedere. Et Mat- thæi. 19. quos Deus coniungit homo nō separet. Et cũ Christus dixerit ibi- dem ꝙ non licet vxorẽ dimittere nisi propter fornicationem, iam inuenire tur alia exceptio: scilicet dispẽsatio pa pæ. Teneamus igitur cũ tota caterua theologorum quód papa non potest dispensare in matrimonio rato. Vide
¶ QV Æritur, de impedimentis matri monij. Sunt quidem aliqua quæ impe<-P>
@@0@ @@1@ ctum tenet: vt est tempus in quo ma- trimonium fieri prohibetur, & tamen si fiat in diebus prohibitis factũ tenet. Alia sunt impedimẽta quæ impediũt matrimonium faciendum & dirimũt factum: & hæc sunt sexdecim in his versibus contenta. Error, conditio, vo tum, cognatio, crimen, cultus dispari- tas, vis, ordo, ligamen, honestas. Si sis affinis, si fortè coire nequibis, hęc faciẽ da vetant conubia, facta retractant. Agamus igitur de his omnibus. ¶ QVÆR Itur, an si fuerit aliquis im potens ad concubitum teneat matri- moniũ cũ illo? Respondeo, ꝙ duplex est impotentia. Quædam perpetua, & hæc tā in viro in foemina irritatma trimoniũ: vt si spado contrahat matri moniũ nō tenet. vt in ca. 1. de frigidiset maleficiatis. Si autẽ post matrimoniũ superueniat impedimentũ non irritat<-P> @@0@ @@1@ <-P>matrimoniũ. Nā quod semel fuit ma- trimoniũ semper erit firmum. Et hoc impedimentum iure naturali irritat matrimoniũ: sicut iure naturali prohi bentur duæ foeminæ contrahere inui cem. Sed quomodo cognoscetur, an ta lis impotentia sit perpetua? Respond. ꝙ debent esse per trienium iuncti, & dare operā rei vxoriciæ: & si post trie nium constet de impotentia alicuius, debent separari: vt habetur in cap. lau dabile, in illo titulo. Sed si statim pos- sit agnosci ꝙ sit impotentia perpetua, statim debẽt separari. Vide Siluestrũ verbo matrimonium. 8. §. vltimo. ¶ QV Æri{t$}, de pueris habentibus qui dem vsum rationis, an possint contra- here ante decimũquartũ annum? Re- pond. ꝙ nō. Quia est determinatio ec- clesiæ ꝙ pueri ante decimũquartum annũ, & puellæ ante duodecimũ nō possint cōtrahere: vt patet in ca. pube-<-P> @@0@ @@1@ pube. quod fuit determinatũ propter rationem Aristot. dicentis ꝙ ante illā ætatẽ non sunt habiles ad generandũ. Si tamen ante prædictam ętatẽ cōtra- hant, quāuis non sit matrimoniũ sunt sponsalia, ex iuris dispositione, & tenẽ tur posteà contrahere: vt patet in cap. vnico de despons. impube. li. 6. Si autẽ parũ ante legitimā ętatẽ contrahāt & consument matrimoniũ, vt putâ vir in anno. 13 & foemina in. 11. erit verum matrimoniũ: vt habetur in ca. de illis. 2 de desponsatione impube. Et etiam ci tra iuris determinationem, patet ꝙ sit ibi verũ matrimonium quia illa erant sponsalia & copula superueniens fa- cit matrimoniũ, ergo. Et si sint iam ha biles ad generandum etiam si non cō sumauerint erit matrimonium, mali- tia ætatem supplente. vt etiam ait tex- tus. Sponsalia verò ex iuris dispositio<-P> @@0@ @@1@ si sint prope septeniũ: vt tenet. S. Tho 4. d. 27. & est communis opinio, licet Panormitanus teneat contrarium. ¶ SEquitur aliud impedimentum sci licet maleficium quod aliquandò arte dæmonis (de quo ait Iob quòd nō est potestas super terram quę cōparetur ei) inuenitur inter coniuges. Potest enim maritum reddere frigidum, & facere ne possit membrum arrigere, & impedire decissionem seminis, ap- plicando actiua passiuis. Quanuis pos set esse tantus amor inter coniuges, quòd eorum calor præualeat & supe ret ea quæ dæmon aponit vt infrigi- det. Vnde dicit Albertus magnus ꝙ ista maleficia maximè contingunt cir ca rusticos. ¶ QV æritur ergo an hoc ligamen im pediat matrimonium? Respond. ꝙ si hoc contingat post matrimonium fa-<-P> @@0@ @@1@ monium tunc si est perpetuum impe dit, si autẽ sit tẽporale nō impedit: sic habetur in ca. vltimo de frigidis. Co- gnoscetur autẽ hoc maleficium si pos sit cum aliena & non cum propria. Et debent simul habitare per trienium & si non possint conuenire: tunc re- putabitur maleficium perpetuum. ¶ QV ęritur, an amẽtia seu furia impe diat matrimoniũ? Respō. ꝙ amẽtes nō possunt contrahere, & si cōtrahāt, ma trimoniũ nō tenet. Quia ad matrimo niũ requiri{t$} cōsensus & vsus rationis, quo illi carẽt. Itẽ nemo se pōt ad aliꝗd obligare nisi volũtariè, & liberè, isti autẽ nō habẽt libertatẽ arbitrij, ergo. Ad irritādũ verò mr̃imoniũ nō suffi- cit ꝙ amentia pręcesserit, vel sequatur ipsũ mr̃imoniũ: sed requiri{t$} ꝙ sit amẽs tp̃e quo cōtrahit. Si aũt post matrimo niũ cōtractum vir inciderit in amẽtiā,<-P> @@0@ @@1@ babilissimũ ꝙ tunc nō teneatur vxor reddere debitum marito petenti, quia non liberè petit: nisi timeat corrupte- las alias in viro et quòd quęrat alienas ¶ QV Æritur, de impedimento crimi nis quod est incestus, an si quis cogno uit aliquā & posteà contrahit cum so rore eiusteneat matrimoniũ. Respōd. ꝙ crimen incestus duplicitèr impedit matrimoniũ. Vno modo propter affi nitatem quia est affinis illius cum qua contrahit intra quartum gradũ: & de hoc dicemus infra. Alio modo habet impedire mr̃imoniũ ex hoc ꝙ cogno- uit consanguineā eius cũ qua contra- hit, & de hoc quærimus vtrũ tale cri- men incestus impediat matrimoniũ? Respond. S. Tho. in additio. q. 58. ar. 4 ꝙ si quispiā cognouit consanguineā vxoris ante matrimoniũ contractũ, et etiā post sponsalia, debet matrimoniũ<-P> @@0@ @@1@ xit cũ sua sponsa cognoscendo cōsan- guineā eius. At si talis incestus sequa{t$} post matrimonium iā contractũ & cō sumatum non dirimit illud, sed in poe nam peccati non potest vir petere de- bitum à propria vxore, & si petat pec cat mortalitèr: nec vxor tenetur ei red dere debitum. Si tñ vxor petat, ille te netur reddere. Quia vxor non debet puniri pro peccato viri. Habentur de hoc plura capita, in titulo si quis cog- nouerit consanguineā vxoris suæ. Et 32. q. 7. ca. si quis viduā, & ca. qui dor- mierit, & cap. concubuisti. Verum est ꝙ si quis ignorans esse consanguineā vxoris suę accederet ad eam, ꝙ poterit petere debitũ abvxore, quia illud non fuit peccatum incestus, sed fornicatio nis. Hoc dicunt docto. & Palu. 4. dis. 34. q. 1. ar. 2. Idẽ etiā dicendũ est si mu lier cubuit cũ consanguineo mariti in<-P> Yüklə 2,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|