##Fakültə: Filologiya ##İxtisas: Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ##Bölmə

##num= 11// level= 1// sumtest=11 // name= 40 - 50 - ci illər ədəbi tənqidinin əsas xüsusiyyətləri və nümayəndələri xxx //

1. “Yazıçı və alim” də daxil olmaqla onun tənqidi məqalələrinin böyük əksəriyyəti 1956 –61 - ci illər arasında yazılmışdır. Söhbət hansı tənqidçidən gedir?

A) H. Zeynallı

B) C. Xəndan

C) F. Köçərli

D) S. Hüseyn

E) M. Hüseyn

2. “S. Vurğun tipi və hadisəni təsvir yolu ilə verdiyi halda, R. Rza ritorikaya müraciət edir. S. Vurğun hadisəni, insanları təsvir edir. R. Rza isə ancaq mühakimə yürüdür. S. Vurğun göstərir, R. Rza nağıl edir”. Bu mülahizələr M. Hüseynin hansı məqaləsindəndir?

A) “Şeirimizdə sosialist realizmi və inqilabi romantizm”

B) “Ələmdən nəşəyə”

C) “Ədəbi tənqidimizdə yanlışlıqlar haqqında”

D) ” Ədəbiyyatımıza dair məktub”

E) “Nəzm və nəsr haqqında”

3. Mövzularındakı konkretlik və aktuallıq, yaratdığı obrazların tipikliyi və canlılığı, sənətkarlıq məsələlərinə daha artıq diqqət yetirməsi kimi cəhətlərinə görə M. Hüseynin yüksək dəyərləndirdiyi sənətkar kimdir?

A) S. Vurğun

B) R. Rza

C) S. Rüstəm

D) M. Araz

E) M. Rahim

4. M. Hüseyn hansı şairin şeirlərində canlı həyat səhnələrinin, insan xarakterlərinin çatışmamasını, mühakiməçiliyin və açıq tendensiyalılığın qabarıq olduğunu qeyd edib?

A) S. Rüstəm

B) S. Vurğun

C) M. Ə. Sabir

D) M. P. Vaqif

E) M. V. Vidadi

5. S. Vurğun və R. Rzanın üslubu üçün dominant cəhətlərin bədii müqayisələrlə göstərildiyi məqalənin (“Şeirimizdə sosialist realizmi və inqilabi romantizm”) müəllifi kimdir?

A) S. Rüstəm

B) M. Hüseyn

C) Ə. Abid

D) B. Çobanzadə

E) M. Arif

6. «Mühafizəkar - romantik tənqid», «burjua tənqidi» adı altında hansı müəlliflərin əsərləri təhlil edilirdi?

A) Ə. Hüseynzadə, Ə. Ağayev, Ə. Topçubaşov

B) Ə. Ağayev, S. Hüseyn, A. Səhhət

C) M. Rəsulzadə, Ə. Hüseynzadə, H. Cavid

D) M. Hadi, A. Şaiq, S. Hüseyn

E) Ə. Topçubaşov, M. M. Qənizadə, Ə. Müznib

7. Göstərilən tənqidçilərdən hansı 1940 - 50 - ci illər tənqidinin aparıcı simalarından biri olmuşdur?

A) M. Arif

B) M. Quliyev

C) S. Hüseyn

D) S. Mümtaz

E) Ə. Abid

8. 40 - 50 - ci illər tənqidinin görkəmli nümayəndəsi olmuş, eyni zamanda bədii yaradıcılıq sahəsində böyük uğurlar qazanmış şəxs kimdir?

A) M. Arif

B) M. Hüseyn

C) C. Cəfərov

D) M. Cəfər

E) C. Xəndan

9. M. Ə. Sabir yaradıcılığına iki monoqrafiya həsr edən, 50 - ci illərin ikinci yarısında ədəbi tənqidi fəaliyyəti diqqəti cəlb edən tənqidçi hansıdır?

A) C. Xəndan

B) M. Cəfər

C) S. Hüseyn

D) Ə. Abid

E) C. Cəfərov

10. «XIX - XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında Nizami mövzuları» məqaləsinin müəllifi kimdir?

A) C. Xəndan

B) M. Hüseyn

C) B. Nəbiyev

D) M. Arif

E) Y. Qarayev

11. C. Xəndanın «Sabir yaradıcılığının sənətkarlıq xüsusiyyətləri» adlı monoqrafiyasında bəhs etdiyi məsələlərdən biri yanlış göstərilmişdir:

A) klassik şeirin ənənələrindən bəhrələnmə

B) Sabirin poetikası

C) şairin yaradıcılığında tendensiya və ifşa yolları

D) şeirlərində folklordan istifadə yolları

E) şairin romantikası

##num= 12// level= 1// sumtest=10 // name= M. Hüseyn yaradıcılıığında ədəbi tənqid məsələlxxx //

1. H. K. Sanılını “sırf millətçi nəzəriyyənin tərəfdarı” elan edən tənqidçini göstərin.

A) M. Hüseyn

B) M. Arif

C) Ə. Nazim

D) T. Salamoğlu

E) F. Köçərli

2. Aşağıdakılardan biri “ümumilik və sözçülük xəstəliyi”ni S. Rüstəmin poetik üslubunun qüsuru kimi göstərib.

A) M. Hüseyn

B) C. Xəndan

C) M. Cəfər

D) Ə. Abid

E) A. Musaxanlı

3. Biri M. Hüseyn tərəfindən “bizim qəlbimizi nəhayətsiz bir sevinclə dolduran” əsər kimi qiymətləndirilib.

A) “Vaqif”

B) “Şeyda”

C) “Peyğəmbər”

D) “Ana”

E) “Xanlar”

4. Aşağıdakılardan hansı M. Hüseynin “Vaqif” dramının təhlili ilə bağlı gəldiyi qənaətlər içərisində verilə bilməz.

A) “Vaqif”dəki Şah Qacar obrazını Ə. Haqverdiyevin “Ağa Məhəmməd şah Qacar” pyesindəki Qacar obrazına nisbətən daha uğurlu hesab edir.

B) “Vaqif” əsərini “qəhrəmanlıq dramı” kimi qiymətləndirir.

C) Qacar obrazının xarakterinin qəhrəmanın hərəkətləri vasitəsilə açılmamasını əsərin qüsuru hesab edir.

D) Qəhrəmanın öz – özünü səciyyələndirməsini dramatik sənət qanunları baxımından uğursuz sayır.

E) “Vaqif”i “bizim qəlbimizi nəhayətsiz sevinclə dolduran” əsər hesab edir.

5. “İnsan” dramını “müasir dramlar yaratmaq yolunda atılmış bir addım”, “müstəsna bir hadisə” hesab edən tənqidçi kimdir?

A) M. Hüseyn

B) B. Çobanzadə

C) H. Zeynallı

D) M. Rəfili

E) Ə. Nazim

6. “S. Vurğunun “Həyat fəlsəfəsi” və fəlsəfi şeir adlandırdığı əsərlər mahiyyət etibarı ilə xeyir və şər haqqında söylənən ümumi sözlərdən başqa bir şey deyildir. ” Bu fikirlər hansı tənqidçiyə məxsusdur?

A) M. Hüseyn

B) M. Arif

C) A. Musaxanlı

D) Ə. Abid

E) B. Çobanzadə

7. “Yazıçı və tarix” məqaləsi ilə yazıçının tarixi mövzuya estetik münasibətinin elmi – nəzəri həllini verməyə çalışan tənqidçini göstərin.

A) M. Hüseyn

B) S. Hüseyn

C) F. Köçərli

D) M. F. Axundov

E) B. Çobanzadə

8. M. Hüseyn “Ədəbi qeydlər” məqaləsində tənqid etdiyi əsər hansıdır?

A) İ. Soltanın “Məhsəti” poeması

B) S. Vurğunun “Vaqif” dramı

C) Ə. Haqverdiyevin “Ağa Məhəmməd şah Qacar” dramı

D) S. Rəhimovun “Mehman” povesti

E) R. Rzanın “Qızılgül olmayaydı” poeması

9. Klassik ədəbi irsə orijinal elmi yanaşmanın özünü göstərdiyi “M. F. Axundovun dramaturgiyası haqqında bəzi qeydlər”, “Dahi sənətkar” məqalələrinin müəllifini göstərin.

A) A. Musaxanlı

B) M. Hüseyn

C) Y. Qarayev

D) M. Rəfili

E) M. Quliyev

10. M. Hüseyn bu ədibi “müstəqil bir sənətkar” hesab edərək ənənənin ona təsirindən çox, onun yaradıcılığının ənənə yaratmaq gücündən söz açır. Söhbət kimdən gedir?

A) M. F. Axundov

B) S. Vurğun

C) S. Rüstəm

D) S. Ə. Şirvani

E) N. Hikmət

##num= 13// level= 1// sumtest=7 // name= Mir Cəlal və M. Arifin milli ədəbi tənqidin inkişafında rolu xxx //

1. M. Arifin bədii nəsrə dair məqalələri sırasında verilənlərdən biri yanlışdır:

A) «Kəndçi qızı»

B) «Dil və üslub»

C) «Dirilən adam»

D) «Müharibə romanı haqqında»

E) «Hadisə və səciyyə»

2. M. Arifin Cəfər Cabbarlıya həsr etdiyi monoqrafiya hansıdır?

A) «C. Cabbarlının yaradıcılıq yolu»

B) «Azərbaycan teatrı və C. Cabbarlı»

C) «C. Cabbarlı ənənələri və Azərbaycan sovet dramaturgiyası»

D) «Dramaturgiyada dil və dialoq»

E) «Realist dramaturgiya yollarında»

3. M. Arif ədəbi tənqidin hansı mərhələsinin aparıcı simalarından biri olmuşdur?

A) 40 - 50 - ci illər

B) 60 - 70ci illər

C) XX əsrin ilk onilliyi

D) 20 - 30 - cu illər

E) 80 - 90 - cı illər

4. M. Arifin tənqidi yaradıcılığa başlaması hansı illərə təsadüf edir?

A) 20 - ci illərin sonlarına

B) 40 - cı illərin əvvəllərinə

C) 50 - ci illərin ortalarına

D) 30 - cu illərin əvvəllərinə

E) 60 - cı illərin əvvəllərinə

5. M. Arifin məqalələri sırasında verilənlərdən biri yanlışdır:

A) «S. Vurğunun dramaturgiyası»

B) «Azərbaycan sovet romanı»

C) «Mehman povesti və müsbət qəhrəman məsələsi»

D) «Əbülhəsənin «Yoxuşlar» romanı»

E) «Nəsrimizdə sənətkarlıq məsələləri»

6. M. Arifin dramaturgiyaya həsr etdiyi məqalələri sırasında verilənlərdən biri yanlışdır:

A) «S. Vurğunun dramatuürgiyası»

B) «Bahar suları»

C) «Azərbaycan teatrı və C. Cabbarlı

D) «Kəndçi qızı»

E) «Realist dramaturgiya yollarında»

7. M. Arif S. Vurğun yaradıcılığına həsr etdiyi monoqrafiyada şairin hansı əsərlərindən bəhs etmişdir?

A) «Vaqif», «Xanlar», «Fərhad və Şirin», «Insan»

B) «Muğan», «Aygun», «Ölüm kürsüsü», «26 - lar»

C) «Qız qayası», «Komsomol poeması», «Dar ağkacı», «Bulaq əfsanəsi»

D) «Ölən məhəbbət», «Aslan qayası», «Talıstan», «Bəsti»

E) «Üsyan», «Ayın əfsanəsi», «Zəncinin arzuları», «Bakının dastanı»

##num= 14// level= 1// sumtest=10 // name= 60 - 70 - ci illərdə tənqid və onun əsas nümayəndələri. M. Cəfər tənqidi xxx //

1. “. . . Şeyx Sənan”, “İblis” və “Peyğəmbər” bir – birindən doğan, eyni fəlsəfi təlim və eyni estetik mövqeyi ifadə edən bədii üçlükdür”. Bu fikirlər hansı görkəmli tənqidçiyə məxsusdur?

A) H. Zeynallı

B) Y. Qarayev

C) M. Cəfər

D) M. Quliyev

E) M. K. Ələkbərli

2. Mehdi Hüseynin 1955 - 65 - ci illərdə yazdığı tənqidi məqalələri ilk dəfə hansı kitabında işıq üzü görmüşdür?

A) «Ədəbiyyat və həyat»

B) «Böyük ənənələr»

C) «Görkəmli tənqidçi»

D) «Seçilmiş əsərləri»

E) «Bədii yaradıcılığın bəzi məsələlərinə dair»

3. Verilmiş xüsusiyyətlərdən biri C. Xəndan yaradıcılığına aiddir:

A) Nizami və Füzuli əsərlərinin XX əsr ədəbiyyatının inkişafında rolunu göstərmək

B) H. Cavid yaradıcılığın müasir ədəbiyyatın ikişafında rolunu dəyərləndirmək

C) Müasir ədəbiyyatın nailiyyətlərində klassik sənətin rolunu inkar etmək

D) Çağdaş ədəbiyyatın uğurlarını Cavid və Cabbarlı yaradıcılıqları ilə izah etmək

E) Romantik sənətkarların yaradıcılıqlarının təhlilinə üstünlük vermək

4. C. Xəndanın ədəbi - tənqidi məqalələri toplanmış, vəfatından sonra işıq üzü görən kitabı hansıdır və neçənci ildə nəşr edilmişdir?

A) «Ədəbi qeydlər», 1966

B) « Ədəbiyyat və həyat», 1989

C) «Ədəbi düşüncələr», 1964

D) «C. Xəndan», 1980

E) «Seçilmiş əsərləri», 1960

5. M. F. Axundovun ədəbi - tənqidi görüşlərini ilk dəfə fundamental tədqiqat obyektinə çevirən ədəbiyyatşünas - tənqidçi kim olmuşdur?

A) Y. Qarayev

B) M. Cəfər

C) C. Xəndan

D) C. Cəfərov

E) B. Nəbiyev

6. C. Cəfərovun «Yazıçı və həyat» məqaləsində 60 - cı illərin hansı məşhur nəsr əsəri təhlil edilmişdir?

A) «Yanar ürək»

B) «Aran»

C) «Ağ liman»

D) «Görünməz dalğa»

E) «Qırmızı limuzin»

7. Nəsimini «əsrinin tutqun, qaranlıq göylərində işıq saçan bir sənətkar» adlandıran hansı tənqidçi olmuşdur?

A) M. Cəfər

B) M. Hüseyn

C) M. F. Axundov

D) M. Arif

E) S. Hüseyn

8. M. Cəfər hansı romantik sənətkarlara əsər həsr etmişdir?

A) M. Füzuli, M. Hadi, H. Cavid

B) H. Cavid, A. Divanbəyoğlu, M. Hadi

C) H. Cavid, Ə. Cavad, M. Müşfiq

D) S. Vurğun, A. Səhhət, M. Hadi

E) M. Füzuli, A. Ildırım, A. Şaiq

9. C. Cəfərovun «Yazıçı və həyat» adlı məqaləsində hansı sənətkarın əsərindən bəhs edilmişdir?

A) I. Şıxlı

B) I. Hüseynov

C) Elçin

D) Anar

E) I. Əfəndiyev

10. Sov. IKP MK - nın tənqidin ədəbi prosesdə rolunu fəallaşdırmaq məqsədilə verilmiş qərarını və onun verildiyi tarixi seçib göstərin:

1 - «Ədəbi - bədii tənqid haqqında»

2 - “Tənqidin vəzifələri haqqında”

3 - “Müasir tənqid haqqında”

4 - 1972

5 - 1960

6 - 1937

7 - 1955

8 - 1980

A) 1, 4

B) 2, 6

C) 3, 8

D) 3, 6

E) 4, 7

##num= 15// level= 1// sumtest=11 // name= Milli müstəqillik ərəfəsi və dövründə (1980 - 1990 - cı illərdə) ədəbi tənqid xxx //

1. Azərbaycan ədəbi tənqidinin tarixini ilk dəfə bütövlükdə və sistemli şəkildə təqdid edən ədəbiyyatşünas - tənqidçi kim olmuşdur?

A) Kamal Talıbzadə

B) Yaşar Qarayev

C) Bəkir Nəbiyev

D) Məmməd Arif

E) Cəfər Cəfərov

2. Milli tənqidimizin 900 illik inkişaf yolunu işıqlandıran əsər hansıdır?

A) «Azərbaycan ədəbi tənqidinin tarixi»

B) «Tənqid və ədəbi proses»

C) «Klassiklərdən müasirlərə»

D) «Tənqid və tənqidçilər»

E) «Tənqidimiz haqqında qeydlər»

3. K. Talıbzadənin «XX əsr Azərbaycan tənqidi» monoqrafiyası tənqidin inkişaf tarixinin hansı mərhələsini əhatə edir?

A) 1905 - 1917 - ci illər

B) 1920 - 1930 - cu illər

C) X1X əsrin sonu – XX əsrin əvvəlləri

D) 1940 - 1950 - ci illər

E) 1960 - 1970

4. Çağdaş tənqidin görkəmli nümayəndələrinin adları hansı sırada düzgün göstərilmişdir?

A) M. Quliyev, Ə. Nazim, M. Rəfili

B) B. Nəbiyev, Y. Qarayev, K. Talıbzadə

C) Heydəri, H. Zeynallı, Ə. Qəvaid

D) A. Musaxanlı, Ə. Görani, M. K. Ələkbərli

E) M. Cəfər, M. Arif, S. Hüseyn

5. «Müasirlik və sənətkarlıq uğrunda» adlı kitabda hansı tənqidçinin ədəbi tənqidi məqalələri toplanmışdır?

A) B. Nəbiyev

B) Y. Qarayev

C) M. Hüseyn

D) M. Cəfər

E) C. Cəfərov

6. Y. Qarayevin müəllifi olduğu əsəri göstərin:

A) «Meyar şəxsiyyətdir»

B) «Yaşar Qarayev»

C) «Sənətkarın şəxsiyyəti»

D) «Tənqid və tənqidçilər»

E) Söz ürəkdən gələndə»

7. Tənqidçi T. Əlişanoğlunun Yaşar Qarayevə həsr etdiyi monoqrafiya necə adlanır?

A) «Yaşar Qarayev»

B) «Tənqid və tənqidçilər»

C) «Görkəmli tənqidçi»

D) «Tənqid: problemlər, portretlər»

E) «Tənqidçi və ədəbi proses»

8. Ədəbi prosesin təsnifində «yeni nəsr» anlayışı tənqidin hansı mərhələsində meydana çıxmışdır?

A) 20 - 30 - cu illər

B) 70 - 90 - cı illər

C) XX əsrin ilk onilliyində

D) 40 - 50 - ci illərdə

E) 60 - 70 - ci illərdə

9. Azərbaycan ədəbi tənqidinin tarixini araşdıran müəlliflər və onların əsərləri arasındakı düzgün uyğunluğu müəyyən edən cavab hansıdır?

I – K. Talıbzadə

II – M. Məmmədov

III – X. Məmmədov

IV - Ş. Salmanov

1 - «Tənqidçi və ədəbi proses»,

2 - «Azərbaycan ədəbi tənqidinin tarixi»

3 - «Azərbaycan ədəbi tənqidi. Müntəxəbat»

4 - «Azərbaycan ədəbi tənqidi X1X - XX əsrlərin hüdudunda»

5 - «Tənqid və tənqidçilər»

6 - “XX əsr Azərbaycan tənqidi”

7 - “Tənqidimiz haqqında qeydlər”

8 - “Ədəbi irs və varislər”

A) I – 2, 5, 6, 7, 8; ; II – 3; III – 4 ; IV – 1;

B) I – 2, 4; II - 1, 5, 6; III – 3; IV – 7, 8;

C) , I – 7, 8; II – 2, 6; III – 1, 3, 4; 5;

D) I – 1; II 2, 3, 4; III – 5, 6:, 7; IV – 7, 8;

E) , I – 3, 4; II - 5, 7; III – 1, 2; IV – 6, 8;

10. Azərbaycan tənqidşünaslığının banisi kimdir?

A) K. Talıbzadə

B) M. Arif

C) F. Köçərli

D) M. F. Axundov

E) M. Cəfər

11. 1970 - 1990 - cı illərin tənqidində fəallığı ilə fərqlənən janrları seçin:

1 - ədəbi icmal

2 - resenziya

3 - pamflet

4 - esse

5 - felyeton

6 - traktat

7 - ədəbi portret

8 - ədəbi müsahibə

A) 3, 6

B) 1, 2

C) 4, 8

D) 5, 7

E) 4, 6