Гейд етмяк лазымдыр ки, биоэен елементлярин даща эениш йайылмасы тяснифатына эюря, бу елементляр 2 група бюлцнцр: 1) макроелементляр (мигдары 0,001%-дян артыг оланлар) вя 2) микроелементляр

2.4. POLİSAXARİDLƏR 
Təbiətdə geniş yayılmış karbohidratların əsas kütləsini polisaxaridlər, yəni 
monosaxaridlərin polikondensasiya məhsulları təşkil edir. Onlar qlikozid rabi-
tələri vasitəsilə bir-birilə birləşən və çox vaxt şaxələnən monosaxarid qalıqla-
rından ibarətdir. Beləliklə, polisaxaridləri poliqlikozidlər hesab etmək olar. 
Çox vaxt onların molekullarında bir monosaxaridin yarımasetal (qlikozid) hid-
roksil qrupu digərinin spirt qruplarından biri (adətən 4 və ya 6-cı karbon atomu 
ilə rabitədə olan hidroksil qrupu) ilə birləşir. Yəni onlar arasında 1,4 və 1,6 
qlikozid rabitələri olur; heyvan toxumalarında və bakteriyalarda olan polisa-
xaridlərdə bəzən 1,2 və 1,3 qlikozid rabitələrinə də təsadüf edilir.
Polisaxaridlərin kimyəvi strukturu və bioloji əhəmiyyəti arasında qanuna-
uyğunluq olmadığına görə, onların mükəmməl təsnifatını yaratmaq mümkün 

---

49 
deyil. Eyni polisaxarid müxtəlif mənbələrdən alınsa da, çox vaxt onların 
təsnifatı üçün alınma mənbəyi əsas götürülür. Bu təsnifata görə, polisaxaridləri 
3 qrupa bölmək olar: 
fitopolisaxaridlər
, 
zoopolisaxaridlər
və 
mikroorqanizm-
lərin
polisaxaridləri.
Fizioloji funksiyalarına görə, istinad toxumalarının 
struktur polisaxaridləri (sellüloza, hemisellüloza, pektin maddələri, xitin və s.) 
və maddələr mübadiləsində tədricən sərf edilən ehtiyat polisaxaridlər (nişasta, 
qlikogen və s.) ayırd edilir (cədvəl 2.1.). 
Molekul strukturlarına görə, polisaxaridlərin şaxələnmiş (qlikogen, amilo-
pektin) və şaxələnməmiş (amiloza) növləri vardır. Molekul strukturlarına daxil 
olan monomerlərin növlərinə görə, polisaxaridlərin 2 qrupu ayırd edilir:
1) 
homopolisaxaridlər
; 2) 
heteropolisaxaridlər
.
H o m o p o l i s a x a r i d l ə r yalnız bir monosaxarid növünün 
polikondensasiya məhsullarıdır; h e t e r o p o l i s a x a r i d l ə r i n
molekulları isə müxtəlif monomer qalıqlarından ibarətdir.