Гейд етмяк лазымдыр ки, биоэен елементлярин даща эениш йайылмасы тяснифатына эюря, бу елементляр 2 група бюлцнцр: 1) макроелементляр (мигдары 0,001%-дян артыг оланлар) вя 2) микроелементляр

Trisaxaridlər və oliqosaxaridlərin başqa nümayəndələri. 
Təbii trisaxa-
ridlərin ən geniş yayılmış nümayəndəsi 
rafinozadır
. Rafinoza şəkər çuğundu-
runda, dənli bitkilərdə, pambıq çiyidində və b. bitki mənşəli məhsullarda aşkar 
edilmişdir; təbii mənbələrdə digər oliqosaxaridlərə nisbətən az olan rafinoza 
[

-d-qalaktopiranozil-(1
→
6)-

-d-qlükopiranozil-(1
→
2)-

-d-frukto-furanozid] 
molekulunda monosaxarid qalıqlarının bütün qlikozid hidroksilləri rabitəli 
şəkildədir. Buna görə, rafinozanın reduksiyaedicilik xassəsi yoxdur. Bu birləş-

---

48 
mənin molekulu 

-fruktoza, 

-qlükoza və 

-qalaktoza qalıqlarından ibarətdir.
Rafinoza saxaraza fermentinin təsiri altında hidroliz edildikdə 
melibioza
adlı 
disaxarid və 

-fruktoza əmələ gəlir; 

-qalaktozidaza fermenti isə rafinozanı 
hidroliz edərək, bərabər molekulyar nisbətdə 

-qalaktozaya
və 
saxarozaya
çevirir. Rafinoza bitkilərdə karbohidratların nəql edilən formasıdır.
Rafinozadan başqa, trisaxaridlərin 2 növü 
–
melesitoza
və 
gensianoza
mə
-
lumdur. 
Melesitoza
bəzi iynəyarpaqlı ağacların (şam ağacı və s.) şirələrində 
tapılmışdır. Onun molekuluna 2 ədəd 

-d-qlükoza və 1 ədəd 

-d-fruktoza 
qalığı daxildir. Bitki mənşəli trisaxaridlərin daha bir növü 
–
gensianoza
da 
molekul strukturuna daxil olan monosaxarid qalıqlarına görə, melesitozaya 
oxşardır. Lakin ikincidən monosaxarid qalıqları arasındakı rabitələrin yerinə 
görə fərqlənir. Bəzi bitkilərdə tetra- və pentasaxaridlərə də təsadüf edilir. 
Bunlardan əlavə, biosferdə pentozalarla heksozaların birləşməsindən ibarət 
olan oliqosaxaridlər də aşkar edilmişdir. Bunlardan 
primaverozanı 
(ksiloza ilə 
qlükozanın birləşməsi) və 
vitsianozanı
(arabinoza ilə qlükozanın birləşməsi) 
göstərmək olar.