Zelzele, toprak kayması, fırtına, yağmur, yıldırım çarpması, yangın, açlık, savaşlar, ırk ayrımcılığı, yoksulluk v.b. bütün bunlar, merkezinde midir?
Burada bahsedilen her bir hâdise bir ismin ef’al âlemindeki zuhuru olduğundan cevap yine merkezinde olacaktır. Nefsimizin zaman zaman hoşuna gitmemesi “Lâ fâile, - lâ mevcude, lâ mevsufe, lâ ma’bude illâ Allah. Lâ ilâhe illâ Allah”gerçeğini değiştirmez. Bize düşen gerekli tedbiri kendi mertebemizin ölçüsüne göre alıp merkeze yönelmektir.
Yine, Yukarıdaki cevap gerçekten hiçbir şey ayırmaksızın bütün “enfüsi beden âlemi içinde” de her yönden geçerli midir?
Dış âlemde olan her şey bizim enfüsi dediğimiz iç âlemimizde de olmaktadır. Dolayısıyla dış âlemde geçerli olan her şeyi enfüsi beden âlemimiz içinde kabul ederiz. Bütün esmalar beden mülkümüzde dürülü haldedir. Ağırlıklı olan Rabb-i Has dediğimiz isim, bizi yönetmekte ve merkezimiz o olmaktadır. Hayal ve vehim ile hareket ederek bu isim kullanıldığında merkezden uzaklaşıp dengeyi bozarak depresyona girmiş, deli, ruh hastası vb. hitaplara maruz kalınmaktadır. Eğer gerçek anlamda seyr-i sülûk yoluna girip bu hayal ve vehimden nefsi arındırıp tanıyabilirsek işte o zaman Rabb-i Has’ımızı idrak ederiz. Böylece, kendimizdeki merkeze ulaşarak dengeyi kurar, itidalli davranışı elde etmiş oluruz. Dolayısıyla her şey merkezindedir.
Karşımıza çıkan her türlü eksi ve artı diye ifade edilen hadiselerin hepsi için onlarda merkezindedir diyebilir miyiz? Karşımıza çıkan her türlü artı-iyi hadiseye merkezindedir, diyebilir miyiz? Karşımıza çıkan her türlü eksi-kötü hadiseye merkezindedir, diyebilir miyiz?
Artı ve eksi diye adlandırılan hâdiseler daha önce de belirttiğim gibi Allah’ın isimlerinin şehadet âlemindeki faaliyetlerinden başka bir şey değildir. Bazen artı dediğimiz Hâdî isimlerin ve bazen de eksi dediğimiz Mudill isimlerinin bir yerde zuhuru fazla olabilmektedir. Allah (c.c.) rahmet sahibidir. Hangi olay olursa olsun sonunda rahmet vardır. Bu olaylara bakış açımıza göre eksi ya da artı diyoruz. Sonucu görmek için sabırlı olmak gerekir. Hz. Musa ve Hızır (a.s.) arasındaki kıssada olduğu gibi. Her şey Cenab-ı Hakk’ın takdiriyledir.
