Hacı Əhməd-Cabir Hacı İsmayıl oğlu

Xurma ağacından çoxməqsədli istifadə
Ərəblər arasında belə bir atalar misalı var: «Xur­manın faydası ilin günlərinin faydası qədərdir». Bədəvi ərəblər indinin özündə də yaşıl xurmanın yarpaq və qabıqlarından səbət və həsirlər toxuyurlar. Tumunu un halına salaraq una qatıb çörək bişirir, ədviyyə qataraq qəhvə kimi istifadə edir, qalığını dəvələrinə yedirdir, meyvəsindən isə şirə çəkirlər. Xurmadan müalicəvi və pəhriz əhəmiyyəti olan doşab da (bəhməz) hazılanır. Səhrada yeganə bitki olan xurma, demək olar ki, bədəvi ərəblərin bütün ehtiyaclarını aradan qaldırır. Qədim ərəblər xurmanın günəşdən enerji aldığını hesab edər, elə bu səbəbdən də güc tapmaq məqsədilə ondan çox istifadə edərdilər. Ərəblər cinsi zəifliyin aradan qaldırılması üçün kal xurmadan da istifadə edərdilər. Kal xurmanın tumundan isə müalicəvi məhsul hazırlayaraq, cinsiyyət orqanlarının müalicəsində istifadə edirlər. Xurma tumundan hazırlanan müalicəvi dərmanlardan həm də kirpiklərin tökülməsinin qarşısını almaq məqsədilə istifadə olunur. Ərəblər hələ qədim zamanlar xurmanın meyvəsi və tumu ilə yanaşı, gülündən də bir çox xəstəliklərin müalicəsində istifadə edərdilər. Daim fiziki işlərlə məşğul olan və cinsi yaxınlığa meyl göstərməyən şəxs­lər gündəlik xurmadan istifadə etməklə çətinliklərini birdəfəlik aradan qaldıra bilərlər. Xurma ağacına xas olan xüsusiyyətlərdən biri də təklikdə inkişaf edə bilməməsi və əks cinsdən olan xurma ağacına ehtiyac duymasıdır. Başqa ağaclardan fərqli olaraq, xurma ağacı başdan kəsildikdə bir daha bar verə bilmir. Xurma ağacına xas olan xüsusiyyətlərdən biri də onun sayılması ilə əlaqədardır. Sən demə, ərəblər xurma ağac­larını saydıqları zaman dənə əvəzinə insana xas olan «nəfər» kəlməsindən istifadə edirlər. Məsələn, 100 xurma ağacı əvəzinə 100 nəfər xurma ağacı deyir­lər.