HəZİNİ “HƏDİSİ-ƏRBƏİN” TƏRCÜMƏSİ

Uru dur­maq - dik qalx­maq, sıç­ra­yıb ara­ya çıx­maq:

Səc­də­dən baş qal­dı­rıb dur­dı uru,

Var­dı mən­zi­lə ba­xa ol mah­ru.
Tər­ki­bin bi­rin­ci tə­rə­fi qə­dim türk mətn­lə­rin­də "ərə" və "örü" şək­lin­də "dur­maq" feli ilə ey­ni məna­da qo­şa iş­lən­mək­lə ya­na­şı, ay­rı­lıq­da "yu­xa­rı", "düz", "şa­qu­li", "sü­tün" məna­la­rı­nı da da­şı­mış­dır (75, 295, 310). "Uru dur­maq" mü­rək­kəb feli "Ki­ta­bi-Də­də Qor­qud"da, "Das­ta­ni-Əh­məd Hə­ra­mi"də, Mustafa Zə­ri­rin və Su­li Fə­qi­hin "Yu­sif və Zü­ley­xa" əsər­lə­rin­də, "Əs­ra­rna­mə"də və Fü­zu­li­nin di­lin­də bol-bol iş­lən­miş­dir (16,58;29,30,35,34;38,27).

Tər­cü­mə­də iş­lən­miş "bus­qu"-pus­qu, "qa­mu"- ha­mı, "dab­şur­maq"- tap­şır­maq, "dər­lə­mək"- tər­lə­mək, "dut­maq" - tut­maq, "iyə"- yi­yə, "şimdiy//im­di"- in­di, "soy­maq" - so­yun­maq, "to­praq" - tor­paq, "uy­xu" - yu­xu, "ur­maq" - vur­maq, "yügrük"-"yüyrək", "xa­nı"- ha­nı, "xan­da"- ha­ra­da, "xan­sı"- han­sı və s. söz­lər də bu qə­bil­dən­dir. Bu söz­lə­rin ço­xu baş­qa ya­zı­lı abi­də­lə­ri­miz­də də ey­ni­lə Həzininin "Hədisi- ərbəin" tərcüməsindəki şəkildə işlənmişdir.