Tuğ – bayraq:
Ol filan şəhrə bunı tikinə əmir,
Veriniz tuğü nəqaravü nəfir,
Türk dillərinin əski qatlarını özündə əks etdirən “tuğ” sözü (bax: DTC ) “Kitabi – Dədə Qorqud” eposunda da işlənmişdşr: “Qazan bəgün qartaşı kafərin tuğilə sancağın qılıcladı, yerə saldı” ( , 50)
Uçmaq/ behişt, cənnət:
Ey səkkiz uçmaq اوچماق qapusın fətn edən,
Ummətini damudə qoyub gedən.
Öncə qeyd edək ki,numnədəki "uçmaq" sözü yalnız tərcümənin Bakı nüxsəsindədir: Bursa nüxsəsində həmin sözün əvəzində onun ərəbcə qarşılığı olan "cənnət" sözü işlənmişdir ( 48b). Nümunədə (ikinnci misrada) "Uçmaq" sözünün antonimi olan "damu"sözünün də işlənməsi diqqəti cəlb edir. Qədim türk leksik vahidlərindən olan "Uçmaq" sözü ("Uçmaq" şəklində) Qütbün "Xosrov və Şirin" məsnəvisində Mahmud Qaşğarınin lügətində (bax: 621), "uştmah" şəklində Yusif Balasaqunlun "Kutadqu biliq" əsərində, (bax: 621) "ucmah" şəklində (160) işlənmişdir. Əsirəddin Əbu Həyyanın lüğətində (14), eləcə də Azərbaycan yazılı abidələrinin çoxunda isə bu söz elə Həzininin tərcüməsində olduğu şəkildə işlənmnşdir ( Z.H.17. G.r.137, Əsr.237).
Uğramaq- rastlaşmaq, görüşmək, üz-üzə gəlmək:
Bir ərəb uğrar yenə yolda anna,
Ya Əli,- der dəvəni satgil mana.
Əski türk sözlərindən olan "uğramaq" eyni mənada həm qədim türk mətnlərində ( ), həm də orta əsrlərə aid Azərbaycan yazılı abidələrində işlənmişdır ( ).
Dostları ilə paylaş: |
