Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Bibi. Eldem-Akozan, Topkapı Sarayı, levha 90; A. Ertuğ-î. Kölük, Topkapı, İst., ty, s. 217-219.

TARKAN OKÇUOĞLU

OSMAN (Nakkaş)

(?, Bosna - 1596'dan sonra, İstanbul) Nakkaş.

Saray nakkaşhanesine, I. Süleyman (Kanuni) döneminin (1520-1566) sonlarında girmiş, 1568 tarihli Süleymanname'yi (Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, H. 1557) resimleyen başnakkaşm yanında yetişmiş olmalıdır. Kısa bir süre içinde ün kazanmış ve II. Selim (1566-1574) ile III. Murad (1574-1595) dönemlerinde hazırlanmış önemli yazmaların hemen hepsinde çalışmıştır. İlk minyatürlerine 1560-1565 tarihli Tercüme-i Şabname'de rastlanır (Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, H. 1522). Bundan sonra dönemin saray şehnamecisi Seyyid Lokman ile birlikte çalışmış, onun birçok eserini minyatürlemiştir. Nitekim Seyyid Lokman metinlerinde sık sık Nakkaş Osman'ın ustalığından söz eder (Şahname-i Selim Han, Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, H. A. 3595, s. 10). Gelibolulu Mustafa Âli de Menakıb-ı Hünerveran'da. onu över. Osman'ın üslubunu sürdüren birçok öğrencisi olmuştur. Eserlerinin çoğunda kayınbiraderi nakkaş Ali ile birlikte çalışmıştır.

Nakkaş Osman'ın minyatürlerinin bulunduğu bellibaşlı yazmalar şunlardır: Tercüme-i Şahname (Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, H. 1522), Nüzhetü'l-esrarü'l-ahbar dersefer-iZigetvarÇTopkapı Sarayı Müzesi Ktp, H. H. 1339), Tarib-i Sultan Süleyman (Dublin Chester Beatty Kitaplığı Ktp, T. 413), Kıyafetü'l-İnsaniyefişemaiti'l-Os-maniye (Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, H. 1563, İstanbul Üniversitesi Ktp, T. 6087), Şahname-i Selim Han (Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, A. 3595), Surname (Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, H. 1344), Mataili'l-Saada (Paris Bibliothecue Nationale, supp. türe. 242, 1582t.), Şehinşahname, I ve II (İstanbul Üniversitesi Ktp, F. 1404, Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, B. 300,1581), Hünername, I ve II (Topkapı Sarayı Müzesi Ktp, H. 1523, H. 1524), YusufuZüley-