Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

PASAJLAR

226

227

PAŞA KEMERİ

cidi üst yapısının bir Osmanlı dönemi Türk eseri olduğunu belli etmektedir. Mescidin yeri 1870'li yıllarda çizilen istanbul planında görülür.

Parmakkapı Mescidi, 19. yy içlerinde önemli ölçüde bir yenileme görmüş ve bu sırada, değişik biçimde yapılarak minaresi, şerefesi ince direklere dayanan bir sak-fa sahip biçimde ilave edilmişti. Kandili Güzel adı da bu sıralarda yakınındaki bir yatır mezarından dolayı halk tarafından ya-kıştırılmıştı. Mescit 1918'de istanbul'un Haliç kıyısından Hekimoğlu Ali Paşa Ca-mii'ne kadar çok geniş bir bölgesini harap eden yangında tahribe uğramış ve bir daha ihya edilmemiştir.

Bir süre yıkıntı halinde, minaresi ile duran mescit, yavaş yavaş ortadan kalkmış ve 1950'lerden sonra da bölgeyi kaplayan yoğun yapılaşma sonucu bütün kalıntıları ile kaybolmuştur. Ancak 1960'lı yıllarda arsası olduğu sanılan yerde yapılan temel kazıları sırasında bazı duvar izlerine rastlanmıştır. Bugün Parmakkapı Mescidi'nin yeri bile belli değildir.

İstanbul'da ikinci bir Parmakkapı Mescidi de Kazasker Mehmed Efendi tarafından yapılmış olup, Yenibahçe semtinde Hüsrev Paşa Türbesi civarında bulunuyordu. Bu mescitten de hiçbir iz kalmamıştır.

Bibi. Janin, Eglises et monasteres, 139-140 (A. Isaias Kilisesi hakkında); A. G. Paspatis, Byzantinai Meletai, İst., 1877, s. 381-382; Mordtmann, Esquisse, 42; Ayvansarayî, Ha-dîka, I, 65; Ziya, istanbul ve Boğaziçi; I, 365, not 3; Ayverdi, istanbul Haritası, C5; E. Mam-boury, Constantinople, guide touristique, ist., 1925; Müller-Wiener, Bildlexikon, 193; Fatih Camileri, 189.

SEMAVi EYlCE