Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SELAMÎ ALİ EFENDİ TEKKESİ

Üsküdar İlçesi'nde, Osmanlı kaynaklarında farklı adlarla (Selamiye/Selamsız, Tek-kekapısı, Kocaçınar, Toygartepesi) tarif edilen semtte, Selami Ali Mahallesi'nde, Kâ-

tibim Aziz Bey Sokağı'nda bulunmaktaydı. Celvetîliğin(->) Selamî kolunu (şubesini) kuran Menteşeli Şeyh Selamî Ali Efendi (ö. 1692) tarafından inşa ettirilmiş, vakfiyesi 1092/l681'de tescil edilmiştir. Aynı mahallede Selamî Ali Efendi'nin diğer bir tekkesi ve bazı su tesisleri de (suterazisi, kuyu ve çeşme) bulunmaktadır. Mahalleye adını vermiş olan ve cami-tekke niteliğinde olduğu anlaşılan bu tesis tamamen ortadan kalkmış, geriye ancak hazirenin bir bölümü intikal edebilmiştir.

Pazartesi günleri ayin icra edilen bu tekkenin ilk postnişini, Selamî Ali Efendi'nin halifelerinden, Celvetîliğin Fenaî kolunun kurucusu Kütahyalı Şeyh Fenaî Ali Efendi'dir (ö. 1745). Fenaî Ali Efendi 1126/ 1714'te bu tekkenin şeyhliğinden ayrılarak Üsküdar'ın Pazarbaşı Mahallesi'nde inşa ettirdiği tekkenin meşihatını üstlenmiş (bak. Yaldızlı Tekke), Selamî Ali Efendi Tekke-si'ndeki görevini Halvetîliğin Ramazanî kolundan Şeyh Ali Alâeddin Köstendilî'ye (ö. 1730) devretmiştir. A. Alâeddin Köstendi-lî'den sonra tekkenin meşihatı aynı tarikat koluna mensup Pazarbaşı Şeyh el-Hac Ömer Efendi'ye (ö. 176i) intikal etmiş, 176l'de babasına halef olan Şeyh Salih Efendi (ö. 1780) ile Selamî Ali Efendi Tekkesi tekrar Celvetîliğe bağlanmış, Salih Efendi'yi yine Celvetîliğe bağlı Şeyh Hafız Mehmed Efendi (ö. 1801) izlemiş, bundan sonra posta Celvetî piri Aziz Mahmud Hüdaî'nin (ö. 1628) halifelerinden Filibeli Şeyh İsmail Efendi'nin (ö. 1642) neslinden Şeyh İsmail Efendi (ö. 1812) geçmiştir. 1812'de Celvetîliğin Haşimî kolunu kuran Bandırmalızade Şeyh Mustafa Haşim Efendi'nin (ö. 1782) halifesi Şeyh Mehmed Raşid Efendi'nin (ö. 1834) postnişin olması ile tekkenin meşihatı Haşimî koluna intikal etmiş, M. Raşid Efendi'yi oğlu Şeyh Abdullah Efendi (ö. 1858), torunu Şeyh Ahmed Muhtar Efendi (ö. 1887) ve Bandırmalızade A. Münib Efendi'nin Mecmua-i Tekâ->>«'sında (1307/1889) adı geçen Şeyh Aziz Efendi izlemiştir.

Selamî Ali Efendi Tekkesi'nden günümüze gelebilmiş tek hatıra, son yıllarda yeniden düzenlenerek bakımı yapılmış olan haziredir. Hazirede özellikle iki tarikat pirinin, Şeyh M. Nureddin Cerrahî ile Şeyh A. Raufî'nin mürşidi olan Şeyh A. Alâeddin Köstendilî'nin kabri dikkati çeker. Bibi. Ayvansarayî, Hadîka, II, 199; Çetin, Tekkeler, 588; Aynur, Saliha Sultan, 38, no. 186; Âsitâne, 9; Osman Bey, Mecmua-i Cevâmi, II, 64-65, no. 106; Münib, Mecmua-i Tekâyâ, 9; Raif, Mir'at, 144; İhsaiyatll, 21; Zâkir, Mecmua-i Tekâyâ, 74; Öz, İstanbul Camileri, II, 58; Konyalı, Üsküdar Tarihi, I, 60; H. K. Yılmaz, Azîz Mahmud Hüdâyî ve Celvetiyye Tarikatı, İst., 1982, s. 237-239, 273; M. Özdamar, Dersaadet Dergâhları, İst., 1994, s. 232. M. BAHA TANMAN