Ы мцщазиря: информатика фяннинин предмети

C Ə M İ : 
45 
 

---

8 
8 
ƏDƏBİYYAT 
 
1. Kərimov S., Həbibullayev B., İbrahimzadə T. İnformatika (Dərs vəsaiti). Bakı, 
2002. 
2. Əliyev R.Ə., Salahlı M.Ə. İnformatika və hesablama texnikasının əsasları. Bakı, 
Maarif, 2004. 
3. Abbasov Ə.M., Əlizadə M.N., Seyidzadə E.V., Salmanova M.Ə. İnformatika və 
kompüterləşmənin əsasları. “MSV NƏŞR”, Bakı, 2006. 
4. Quliyev V. Verilənlər bazası, “Elm”, Bakı, 2006. 
5. Kərimov S.Q. İnformasiya sistemləri. “Elm” nəşriyyatı, Bakı, 2008 
6. Соловьев Г.Н., Никитин В.Д. Операционные системы ЭВМ. Москва, 
Высшая школа, 1989. 
7. Каймин В.А. Информатика. Учебник. Москва, ИНФРА-М, 2000.
8. Информатика. Учебник/ Под ред. Н.В. Макаровой. Моcква, Финансы и 
статистика, 2000. 
9. Фаранов В. В. Turbo Pascal. Начальный курс. Учебное пособие. Издание 7-
ое, переработанное. Москва, Нолидж, 2001. 
10. Олифер И. Г., Олифер Н. А. Компьютерные сети. Принципы, технологии, 
протоколы. Санкт-Петербург, издательство «Питер», 2001. 
11. Иванов М.А. Криптогоафические методы защиты информации в 
компьютерных системах и сетях. Москва, 2001. 
12. Журин А. А. Cамоучитель работы на компьютере. Москва, «Дельта», 2001. 
13. Немнюгин С.А. Turbo Pascal. Практикум. Санкт Петербург, Питер, 2002. 
14. Конолли Т., Каролин Б., База данных: проектирование, реализация и 
сопроваждение. Теория и практика. «Вильямс», Москва, 2003. 
15. Снижко Е. А. Компютерная геометрия и графика. Санкт-Петербург, БГТУ, 
2005. 
 
 

---

9 
9 
 
Mahazirə 1:
İNFORMATİKA FƏNNİNİN PREDMETİ. HESABLAMA 
TEXNİKASININ İNKİŞAFI MƏRHƏLƏLƏRİ. EHM-LƏRİN NƏSİLLƏRİ. ƏSAS 
ANLAYIŞLAR. İNFORMASİYANIN ÖLÇÜ VAHİDLƏRİ
. 
Plan: 
1.
İnformatika”fənninin predmeti. 
2.
İnformasiya.
3.
İnformasiyanın ölçü vahidləri.R. Xartli və K. Şennon düsturları. 
4.
Hesablama texnikasının inkşaf mərhələləri.
5.
Ehm- lərin nəsilləri 
İnformatika”fənninin predmeti. 
«İnformatika» termini ilk dəfə 1960 –jı illərdə fransızlar tərəfindən işlənmişdir. O 
iki sözün İNFORmasiya+avtoMATİKA sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. 
İnformatika-fərdi kompüterlərdən və İnternetdən istifadə etməklə bağlı olan yeni 
elmi fənn və yeni informasiya sənayesi sahəsidir. 
İnformatika elmi fənn və istiqamət kimi kompüterlərin köməyi ilə informasiyanın 
yığılması, emalı və ötürülməsinin metod, prinsip və qanunlarını öyrənir. 
İnformatikanın fundamenti (əsası) - hesablama prosesləri və hesablama maşınları, 
sistemləri, şəbəkələrinin təşkili haqqında olan hesablama elmləridir. 
Mahiyyətinə görə informatika informasiya proseslərinin və onların avtomatlaş- 
dırılması yollarını öyrənən fənn kimi yaranmışdır. İnformatikaya informasiyanın ümumi 
xassələrini, strukturunu, qanunauyğunluğu, ondan idarəetmədə istifadə olunmasını 
öyrənən, sistematik olaraq onun yığılmasını, axlanmasını, ötürülməsini,
avtomatlaşdırılmış məntiqi emalını həyata keçirməyə imkan verən kompleks fənn kimi
yanaşmaq olar. 
İnformasiya 
«İnformasiya» latın sözü olub (informatino), xəbər vermək(nə haqdasa), hər hansı 
fakt, hadisə barəsində məlumat vermək mənasını daşıyır. İnformasia öyrənilən, tədqiq 
olunan obyektlər və hadisələr barədə əldə olunan biliklər, məlumatlar toplusudur. Bir sözlə 

---

10 
10 
informasiya dedikdə saxlanılan, ötürülən, çevrilən, dəyişdirilə bilən məlumatlar başa 
düşülür. 
İnformasiy-hesablama sistemlərinin (maşınlarının) emaletmə və ötürmə obyektidir. 
Hesablama sistemlərində gedən bütün proseslər, informasiyanın fiziki daşıyıjıları, sistemi 
qurğu və qovşaqlarını təşkil edən fiziki vasitələr informasiya emalı prosesinin yerinə 
yetirilməsinə xidmət edir. 
Məlumat- informasiyanın təsvir olunmuş formasıdır. 
Verilənlər- hər hansı bir prosesin gedişatını göstərən jihaz və ya insanlar tərəfindən 
qeyd olunan fakt, əlamət, müşahidə və hadisədir. 
Hesablama maşınlarında bir çox prosesləri informasiya təyin edir.Bu aşağıdakı 
mərhələlərdən ibarətdir: 
-İlkin verilənlərin təyin edilməsi və informasiyanın daxil edilməsi. 
-daxil olan informasiyanın dəyişdirilməsi (çevrilməsi) və ya yenidən işlənməsi. 
-nətijələrin təyin edilməsi və yenidən işlənən informasiyanın verilməsi. 
İstifadəçi ilə HM arasında informasiya mübadiləsi sxemi.