İCTİMAİ sağlamliq və SƏHİYYƏNİn təŞKİLİ elmi, onun məQSƏDİ, VƏZİFƏLƏRİ, priNSİPLƏRİ, MÜASİr problemləRİ VƏ İNKİŞaf perspektiVLƏRİ

Beşinci fəsildə ailənin planlaşdırılması və insanın reproduktiv funksiyalarının tənzimlənməsi haqqında müddəalar öz əksini tapmışdır. Bu fəslin 29-cu maddəsində süni mayalanma və embrional implantasiya, 30-cu maddədə hamiləliyin süni surətdə pozulması, 31-ci maddədə tibbi sterilizasiyanın (insani reproduktiv funksiyadan məhrum etmək və ya qadını hamiləlikdən qorumaq) hüququ əsasları təsbit olunmuşdur.

Altıncı fəsildə vətəndaşalara tibbi-sosial yardımın həyata keçirilməsinə zəmanətlər haqqında maddələr verilmişdir. 32-ci maddədə ilkin tibbi sanitariya-yardımına daxil olan xidmət növləri kimi aşağıdakılar müəyyənləşdirilmişdir:

- geniş yayılmış xəstəliklərin, eləcə də travmaların,

zəhərlənmələrin və digər təxırəsaiınmaz yardım tələb edən xəstəliklərin müalicəsi;

- sanitariya-gigiyenik və əksepidemik tədbirlərin

keçirilməsi, ictimai təhlükəli xəstəliklərin tibbi profilaktikası;

- ailənin, valideynlərin, uşaqların mühafizəsi və yaşayış

yerində tibbi-sanitariya yardımının göstərilməsinə dair digər tədbirlər daxildir.

İlkin tibbi-sanitariya yardımı dövlət səhiyyə sisteminin müəssisələri, eləcə də sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələri tərəfindən təmin olunur.

Qeyri-dövlət səhiyyə sisteminin müəssisələri əhaliyə ilkin tibbi-sanitariya yardımının göstərilməsində iştirak edə bilərlər. Təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardım haqqında bu fəslin 33-cü maddəsində yazılır. Bu maddədə vətəndaşlara təcili təxirəsalınmaz tibbi yardım təcili tibbi müdaxilə tələb edən hallarda (bədbəxt hadisələr, travmalar, zəhərlənmələr və digər xəstəliklər) mülkiyyət formasından asılı olmayaraq təcili yardım tibb müəssisələri, eləcə də qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada ilkin tibbi yardım etməyə borclu olan şəxslər tərəfindən göstərilir.

Dövlət tibb müəssisələrində təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardım pulsuzdur.

İxtisaslı təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardım təcili yardım və sanitar-aviasiya xidməti tərəfindən təşkil edilir.

Təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardımın göstərilməsi qaydası müvafiq icra hakımiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

Vətəndaşın həyatı üçün təhlükə yarandıqda onu yaxın- lıqdakı tibb müəssisəsinə çatdırmaq üçün tibb işçisi hər hansı bir nəqliyyat vasitəsindən pulsuz istifadə etmək hüququna malikdir. Vətəndaşın tibb müəssisəsinə çatdırılması barəsində tibb işçisinin qanuni tələbindən imtina edən nəqliyyat vasitəsinin sahibləri, yaxud digər vəzifəli şəxslər qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.

Yol-nəqliyyat hadisələri zamanı müvafiq polis xidməti əməkdaşları zərəçəkənlərə təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardım göstərməyə və onları tibb müəssisələrinə çatdırmağa borcludurlar.

34 - cü maddədə qeyd olunur ki, ixtisaslaşdırılmış tibbi yardım vətəndaşın xəstəliyi xüsusi müayinə, müalicə və mürəkkəb tibbi texnologiyaların tətbiqini tələb etdiyi hallarada dövlət və qeyri-dövlət tibb müəssisələrində ixtisaslı həkimlər tərəfindən göstərilir. İxtisaslaşdırılmış tibbi yardımın növləri, həcmi, keyfiyyət standartları və göstərilməsi qaydası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

35-ci maddədə ictimai təhlükəli xəstəliklərə tutulmuş vətəndaşlara tibbi-sosial yardım, 36-cı maddədə yeni profilaktik, diaqnostika və müalicə üsullarının, dərman və dezinfeksiya vasitələrinin, immunobioloji preparatların tətbiqi, 37-ci maddədə biotibbi tədqiqatlarm aparılması qaydaları, 38-ci maddədə evtanaziyanın qadağan olunması, 39-cu maddədə insanın ölüm anının müəyyən edilməsi, 40-cı maddədə transplantasiya məqsədilə insan toxumalarının və orqanlarının götürülməsi, 41-ci maddədə patoloji-anatomik təşrih haqqında müddəalar öz əksini tapmışdır.