9-CİMRİLİK YAPMAK
Cimrilik; kişinin sahip olduğu nimetleri yerli yerinde harcamamasıdır.48 Zengin olduğu halde mal tutkusuyla servetini Allah yolunda sarf etmemek, âlim olduğu halde tembelliği sebebiyle eser vermemek veya insanlara nasihatte bulunmamak bir cimriliktir. 49Cimriliğin çok kötü bir tutum ve haram bir davranış olduğunu ifade eden birçok ayet ve hadis vardır. Bir Ayeti Kerimede şöyle buyrulmaktadır; “Ne elini boynuna bağlayıp cimri kesil, ne de elini büsbütün açıp tutumsuz ol, yoksa pişman olur açıkta kalırsın”. 50
Ailesi, eşi, dostu ve tüm çevresiyle en iyi ilişkiyi kurup adeta tek vücut olmayı gaye eden bir müslümanın cimri olması düşünülemez. Çünkü cimrilik bu gayenin en büyük engellerindendir. Cimri olan kimse ikramda bulunmaz, hediye takdim etmez, kimseyi davet etmediği gibi birçok davet ve ziyarete de katılmaz.
Böyle davranan birisinin çok güzel sosyal ilişkilerinin olması mümkün olmaz. Samimi bir diyalog ve sağlam bir ilişkinin bulunabilmesi için bazı değerleri paylaşmak bazı şeylerden de fedakârlık etmek gerekir.
Hadisler:.
خصلتان لا تجتمعان فى مؤمن : البخل و سوء الخلق
“İki haslet vardır ki bunlar müminde bulunmazlar. Cimrilik ve kötü ahlak.”51
اتقوا الظلم فا ن الظلم ظلمات يوم القيامة ، وتقوا الشح فا ن الشح اهلك من كان قبلكم ، حملهم على ان سفكوا دما ئهم، واستحلوا محا رمهم.
“Zulüm yapmaktan sakının. Çünkü zulüm kıyamet gününde zalime zifiri karanlık olacaktır. Cimrilikten de sakının. Zira cimrilik sizden önce yaşayan insanları, birbirini boğazlamaya ve dokunulmaz haklarını çiğnemeye götürmek suretiyle perişan etmiştir.”52
اللهم انى اعوذ بك من البخل، واعوذ بك من الجبن ، و اعوذ بك من ان اردى الى ارذل العمر، واعوذ بك من فتنة الدنيا ، واعوذ بك من عذاب القبر
“Ey Allah’ım! Cimrilikten, korkaklıktan, ömrün zelil dönemine ulaştırılmaktan, dünyanın fitnesinden ve kabir azabından sana sığınırım.”53
ان الله يحب ان يرى اثر نعمته على عبده
“Allah kulunun üzerinde nimetinin eserini görmeyi sever.”
10-HASET ETMEK
Haset kelimesi çekememezlik, başkasında olan sağlık, zenginlik ve benzer nimetlerden dolayı rahatsız olarak kişiden o nimetlerinin gitmesini istemek ve kıskanmak manasına gelir.54 Haset kalpte bulunan ve insanı kötülüklere sürükleyebilen en büyük gayri ahlaki özelliklerden bir tanesidir. Hasetçilik öncelikle insanın kendi iç dünyasında huzursuz olmasına, çevresindekilerle her zaman problemler yaşamasına ve Allah katında da günahkâr olmasına sebebiyet veren çok çirkin bir davranıştır.
Hasetçi olan bir insan enerjisinin büyük bir bölümünü, kendisi ve başkaları arasında gereksiz mukayeselere harcar. Buda diğer insanlara karşı nefret duymasına, onlarla olan dostluğunun ve iletişiminin kopmasına vesile olur. Haset bir an önce tedavi edilmezse zamanla kişinin inancını da tehlikeye sokabilir. Çünkü hasetçi sürekli başkalarının gıybet ve dedikodularını yapar. Bu kötü hasletlerin bir araya gelmesiyle insan her geçen gün günahlar deryasında battıkça batar. Allah’u Teala Ayeti Kerimede birbirine karşı farklı özelliklerin temenni edilmemesine dikkat çekmektedir “Allah’ın sizi birbirinden üstün kıldığı şeyleri arzu etmeyin. Erkeklere çalıştıklarından bir pay vardır, kadınlara da çalıştıklarından bir pay vardır. Allah’tan bolluk dileyin. Doğrusu Allah her şeyi bilmektedir.” 55
Haset bütün iyilikleri yok ettiği gibi sosyal ilişkileri de yok eder. Çevresiyle barışık olarak yaşamak isteyen bir insan, ateşten kaçtığı gibi hasetlikten de kaçması gerekir.
Hadisler:
و الله ما اخاف عليكم ان تشركوا بعدي ولكن اخاف عليكم ان تنافسوا فيها
“Alllah’a yemin olsun ki ben sizin için benden sonra şirk koşmanızdan değil de dünyevi çıkarlar için rekabete girmenizden korkuyorum.”56
لا حسد الا ف اثنين : رجل اتاه الله القرا ن فهو يقوم به اناء الليل وانا ء النهار ، و رجل اتاه الله مالا فهو ينفقه انا ءالليل و انا ء النهار
“Sadece şu iki kimseye gıpta edilir: Bir Allah’ın kendisine Kur’an verdiği ve gece gündüz onunla meşgul olan kimse, diğeri Allah’ın kendisine mal verdiği ve bu malı gece gündüz O’nun yolunda harcayan kimse”57
انظروا الى من هو اسفل منكم ، ولا تنظروا الى من هو فوقكم، فهو ا جدر الا تزدروا نعمة الله عليكم
“Hayat şartları sizinkinden daha aşağı olanı bakınız; sizden daha iyi olanlara bakmayınız. Bu, Allah’ın üzerinizdeki nimetini hor görmemenize daha uygun bir davranıştır.”58
الحسد ياْ كل الحسنات كما تاْ كل النار الحطب، و الصدقة تطفئ الخطيئة كما يطفىؤ الماء النار، والصلاة نور الؤمن والصيام جنة
Haset, ateşin odunu yediği gibi iyilikleri yer. Sadaka da, suyun ateşi söndürdüğü gibi kötülükleri siler.”59
SONUÇ
İslam dininin fert ve toplum hayatına bütüncül yaklaştığı, insanın dünyada huzur, güven ve mutluluk içinde yaşaması, ahiret hayatında da bu hayat çizgisini koruyabilmesi için hayatın her alanına ölçüler getirdiği ve bu hedeflere insanı yönlendirdiği bilinen bir gerçektir.
İman dinin özü, ibadetler dindarlığın adeta simgesi olmakla birlikte Müslümanlığın bunlardan ibaret olmadığı açıktır. Her ne kadar halk arsında ibadetlerin şekil kısmı dinin ve dindarlığın özü olarak algılanmakta ise de bunun yanlış ve yanıltıcı olduğu bir gerçektir.
Şekil kolay fakat şeklin arkasında yatan manayı kavramak ve yaşamak zor olandır. Belli davranışları dindarlık adına da olsa yapmak kolay fakat bu davranış biçimlerinin götürmek istediği hedefe ulaşmak zor ve esas olandır.
En yakınlardan başlanarak, birlikte yaşanılan insanların hepsine karşı görevlerin yerine getirilmesi ve hiçbir surette başkalarının rahatsız edilmemesi dinimizin en önemli tavsiyelerindendir. Aynı şekilde üzerinde yaşanılan ve insanlar başta olmak üzere sayısız canlılarla ortak kullanılan tabiatın; başkalarının da hakkı olduğu düşünülerek şahsi çıkarlar için tahrip edilmemesi ve doğal dengenin bozulmaması da dinimizin taleplerindendir.
Kendisine yeterince saygısı olmayıp, hem yaratıcı hem de insanlık nezrinde konumunu bilmeyen kişiden başkalarına faydanın beklenmesi mümkün değildir. İnsan ilişkilerinde müspet gelişme, öncelikle bireylerin başkalarına karşı niyet ve davranışlarını olumlu bir hale getirmeleriyle başlar.
KAYNAKÇA
Ahmet b. Hanbel (ö 241/ 855) el-Müsned 6 c.İstanbul Çağrı yay 1992
BUHARİ, Muhammed b. İsmail, ( ö 256/ 861) el-Camiu’s-Sahih 8 c. İstanbul çağrı yay. 1992
DAVUDOĞLU, Ahmet, Sahihi Müslim Tercemesi ve Şerhi Sönmez neşriyat İstanbul 1980
EBU DAVUD, Süleyman b Eş’as es-Sicistani (ö275/888) es-Sünen 5 c. İstanbul Çağrı yay 1992
HALİT, Abdul Kadir Adab’ı Mmuaşerat Umut Matbaacılık İstanbul 2005
HATİPOĞLU, Haydar, Süneni İbni Mace Terceme ve şerhi Kahraman neşriyat İstanbul
KARAMAN, Hayrettin, Günlük Hayatımızda Helaller ve Haramlar Nesil Yayınları Bayrak matbaacılık İstanbul 1991
Kur’an’ı Kerim ve açıklamalı meali T.D.V.Y 5. bas. Ocak 1998
MÜSLİM, Müslim b Haccac el-Kuşeyri /ö 261/ 874) el Camu’s-Sahih 3 c. İstanbul çağrı yay. 1992.
NESAİ, Ahmet b Şuayp (ö 303/ 915) es-Sünen 8 c. İstanbul Çağrı yay. 1992
İMAM NEVEVİ, Riyazüs’salhin Peygamberimizden Hayat Ölçüleri Tercüme ve Şerhi İstanbul Erkam yayınevi 2005
NİSAYBURİ, Ebu’l-Hüseyin Mülimu’bnu’l-Haccac el-Kuşeyri ( 206/ 261) Sahihi Müslim ve Tercümesi mütercim Mehmet Sofuoğlu Ahmet Sait matbaası İstanbul 1970
Şamil islam ansiklopedisi. İstanbul. Şamil Yayınevi
TİRMİZİ, Muhammed b. İsa ( ö 279/ 892) el-Cami’us-Sahih 5 c. İstanbul Çağrı yay. 1992
Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük 8.Basım Ankara Türk Tarih Kurumu. 1998
YAZIR, Elmalılı Muhammed Hamdi (ö 1942) Hak Dini Kuran Dili 10 c. Azim Dağıtım İstanbul 1992
YENİEL, Necati, Kayapınar Hüseyin Süneni Ebu Davud Terceme ve Şerhi Şamil Yayıncılık İstanbul 2003
ZEBİDİ, Zeynud-din Ahmed b. Ahmed b. Abdillatif (ö 863/ 1487) Sahihi Buhari Muhtasarı Tecrid-i sarih Tercemesi Mütercim ve şarih Ahmet Naim D.İ.B.Yay. Ankara 1991
ZEYDAN, Abdülkerim el- veciz fi usul-ul fıkh 1. bas Beyrut 2003
ZUHAYLİ, Vehbe İslam Fıkıh Ansiklopedisi 2. bas. Risale İstanbul 1992
Dostları ilə paylaş: |