İHTİsas eğİTİm merkezi MÜDÜRLÜĞÜ İnsanlar arasi iLİŞKİleri Ön plana çikaran hadisler biTİrme tezi Hazırlayan Dursun boz trabzon–2006

15-DOSTLUKTA VE DÜŞMANLIKTA MUTEDİL OLMAK

Hayatın her alanında olduğu gibi beşeri ilişkilerde de itidalle hareket etmek ve İfrat ve terfide varmamak gerekir. Hiçbir şeyin aşırısının faydalı olmayacağı düşüncesinden hareketle, dostluğun ve düşmanlığında ölçülü olması gerektiğini bilmeliyiz.

Kur-anı Kerim çeşitli ayetlerde tutum ve davranışların ifrat ve tefrit yolundaki sapmaları yermiş ve itidalli davranmanın önemine işaret etmiştir. Harcamalarla ilgili olarak “Eli sıkı olma, büsbütün eli açıkta olma, sonra kınanır hasretini çeker durursun.” ⁷³buyurarak bu ve benzeri ayetlerde ifrat-tefrit dengesinin gereğine işaret etmiştir.

İnsanoğlu nefis taşıyan bir canlı olduğu için ilişkilerin aynı düzeyde sürdürülmesi mümkün olmayabilir. Duruma ve değişen şartlara göre dostluğun yerini düşmanlık, düşmanlığın yerini de dostluk alabilir. İnsanın dost kabul ettiği kimseleri baş tacı edinip onlardan gelebilecek her türlü zarardan kendini emin görmesi ne kadar yanlışsa, aynı şekilde düşman kabul ettiği kimseleri de, asla bir araya gelinmez, barışılmaz güvenilmez ve kendisinden zarardan başkası beklenmez şeklinde kabul etmesi de yanlıştır. Mümin imanında, ahlakında ve tüm yaşantısında her türlü yanlışlık ve aşırılıktan uzak, doğru ve dengeli bir yol takip etmelidir.

Hadisler:

احبب حبيبك هونا ما عسي ان يكون بغيظك يوما ما. و ابغض بغيضك هونا ما عسي ان يكون حبيبك يونا ما

“Dostunu bir gün düşman olacakmış gibi sev, düşmanına da bir gün dost olacakmış gibi düşmanlık yap.”⁷⁴

اذا قاتل احدكم فليجتنب الوجه

“Sizden biriniz birisiyle kavga ettiği zaman onun yüzüne vurmasın.”⁷⁵

.

16-KOMŞUSUYLA İYİ GEÇİNMEK.

Komşu; evleri yakın olan kimselerin birbirlerine göre aldıkları isimlerdir.⁷⁶ Sosyal yardımlaşma dayanışma açısından insana en yakın olan, aileden sonra komşudur. Bunun için Kur-anı Kerim ve hadisi şeriflerde komşuluk ilişkilerine önemle vurgu yapılmıştır. Bir ayeti kerimede “Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şey ortak koşmayın. Ana-Babaya, akraba-yetimlere, yoksullara, yakın ve uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara iyi davranın. Allah kendini beğenenleri ve daima böbürlenip duranları sevmez”⁷⁷ buyurmaktadır. Komşuluk ilişkileri sosyal dayanışma açısından önemli olduğu kadar ailelerin huzur ve güven içinde yaşamaları açısından da çok önemlidir.

Komşuluk ilişkilerinin iyi olduğu yerlerde, sevinç ve mutlulukların paylaşılması, keder ve sıkıntıların birlikte göğüslenilmesi suretiyle fert ve toplum açısından büyük faydalar elde edilir. Kötü komşuluk ilişkileri de her zaman rahatsızlık, güvensizlik ve yalnızlık hissi uyandırır. Kültürümüze yerleşmiş olan “ev alma komşu al”,”komşu komşunun külüne muhtaçtır” gibi veciz ifadeler, komşuluk ilişkilerinin önemine vurgu yapmaktadır.

Hadisler:

خير الاصحاب عند الله تعالى خيرهم لصاحبه، و خير الجيران عند الله خيرهم لجاره

“Allah Teala katında dostun hayırlı olanı, dostları katında hayırlı olandır. Allah Teala katında komşunun hayırlısı da, komşusu nazarında hayırlı olandır.”⁷⁸

لا يدخل الجنة من لا ياْ جاره بوا ئقه

“Komşusu şerrinden emin olmayan kimse cennete giremez.”⁷⁹

ما زال جبريل يوصيني باالجار حتى ظننت انه سيورثه

“Cibril bana komşuluk hakkından oka dar bahsetti ki, komşuyu komşuya varis kılacağını zannettim.”⁸⁰

من كان يؤمن با الله و اليومالاخر فليحسن الى جاره، ومن كان يؤمن با الله واليم الاخرفليكرم ضيفه،

ومن كان يؤمن با الله واليو م الاخر فليقل خيرا او ليصمت

“Allah’a ve ahiret gününe iman eden komşusuna iyi davransın. Allah’a ve ahiret gününe iman eden komşusuna ikram etsin. Allah’a ve ahirey gününe iman eden hayır söylesin veya sussun.”⁸¹

.

17-BİRLİK VE DAYANIŞMA İÇİNDE OLMAK

Sevgi merhamet, şefkat ve yardımlaşma, iyi kul olmanın bir simgesi ve göstergesidir. Bütün insanlara karşı anlayışlı ve tüm yaratılmışlara karşı merhametli olmak, İslam’ın İnsanı ulaştırmak istediği zirve noktadır. Buda önce müminlerin kendi arasında başlar, sonrada diğer insanlar ve bütün yaratıkları içine alır.

Müminler birbirlerinin dostu, velisi ve yardımcısıdırlar. Bu onların aynı imana sahip olmalarında, aynı kıbleye yönelmelerinde ve birlikte saf tutup rükû ve secde etmelerinden kaynaklanır. Bir Ayeti Kerime bu durumu şu şekilde ifade eder; “Sizin veliniz ve yardımcınız ancak Allah ve Onun Peygamberidir. Birde namazlarını kılan zekâtlarını veren ve rükûa varan Müslümanlardır. Kim Allah’ı Onun Peygamberini ve müminleri dost tutarsa (bilsin ki) galip gelecek olan yalnız Allah’ın taraftarlarıdır.”⁸²

Müminler arasındaki yardımlaşmayı sadece maddi anlamda düşünmek doğru olmaz. Manevi yöndeki kardeşlik, dostluk, samimiyet, birbirini sevip saymak ve bir bir hak ve hukukuna riayet etmek gibi değerler, birlik ve dayanışmanın temel unsurlarıdır. Şayet müminler birbirlerine yardımcı olmaz, birlik ve beraberlik içinde bulunmaz ve birbirlerine sımsıkı kenetlenmezlerse, güç ve kuvvetlerini kaybeder, ayakta duramazlar.

Hadisler:

المؤمن للمؤمن كا البنيان يشد بعضه بعضا، ثم شبك بين اصابعيه

“Mü’min mü’min karşı durumu, bir parçası diğer parçasını sımsıkı kenetleyip tutan binalar gibidir.” Hz peygamber bunu açıklamak için, iki elinin parmaklarını birbirine arasına geçirerek kenetledi.⁸³

مثل المؤمن فى توادهم وترا حمهم و تعاطفهم مثل الجسد اذا اشتكى منه عضو تداعى له سائر الجسد با السهر و الحمى

“Sevgi, merhamet ve birbirine şefkatle muamele etmede müminler bir ceset gibidirler. O cesedin bir uzvu hastalandığı zaman, cesedin diğer organlarıda rahatsızlık duyarlar.”⁸⁴

انصر اخاك ظالما او مظلوما ، فقال رجل :يا رسول الله ، انصره اذا كان مظلوما، ا راْ يت ان كان ظالما كيف انصره؟ قال: تحجره، او تمنعه ، من الظلم فا ن ذالك نصره

“Din kardeşin zalim de mazlumda olsa ona yardım et.” Bir adam; Ya Resülallah! Kardeşim mazlumsa ona yardım edeyim. Ama zalimse nasıl yardım edeyim, söyler misin? Dedi. Peygamberimiz: “Onu zulümden alıkoyar, zulmüne engel olursun. Şüphesiz ki bu ona yardım etmektir.” buyurdu.⁸⁵