Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
ret, & sine animo obligandi, reuera talis lex non obligaret per se, sed tantu per accidens ex cōscien- tia erronea: ita si postea velit legem non obligare, licet id non exprimat, lex non obligabit, & si velit non irritare, nec inducere excommunicationem, non irritabit, nec inducet excommunicationem. Vazquez verò, disp. 156. cap 4. num. 25. ait, nul- lum esse discrimen inter has leges, & alias, & quā- cumque legem reuocatoriam prioris, non minus egere promulgatione, & insinuatione, quàm aliam quamlibet legem: nomine verò promulgationis intelligit insinuationem cum maiori, vel minori solemnitate, vt principi placuerit: nisi quando princeps expressè vellet solo suo simplici verbo legem illam reuocare. Passim verò non intelligitur reuocare, inquit Vazquez, nisi promulgando ali- quo modo solemni legem reuocatoriam. Probat, quoniam cùm prior lex habeat veram rationem mandati, & præcepti, non potest reuocari, nisi alio præcepto, aut voluntate superioris insinuata: quia quoúsque voluntas reuocatoria insinuetur: alia lex viget apud homines, habetque vim præcepti, & regulæ: voluntas autem, & præceptum non- dum insinuatum, non potest habere rationem re- gulæ apud homines. Sed hic duplex difficultas: prima quia Vazquez arbitratur solemnem promulgarionẽ, ex natura rei esse necessariam, imò essentialiter requisitam in aliis legibus: in his verò reuocatoriis aliarum legum putat sufficere simplex verbum: quomodo ergo dicit inter has, & illas, quoad promulgatio- nem, nullum esse discrimen? Secunda, quia lex pu- rè reuocatoria nihil præcipit, nisi fortè indirectè respectu iudicum, ne puniant transgressores, vt an- tea: ergo non rectè ex eo quòd præceptum sit, pro- batur indigere aliqua promulgatione, & insinua- tione.
Azor tom. 1. libr, 5. cap. 3. quæst. 7. similiter ait,<-P> @@0@ @@1@ nisi à die promulgationis, vt in casu Tridẽtino 8. 23. c. 15. de reform. abrogatio priuilegij ad audien- das confessiones sæcularium, etiam clericorum, à die promulgationis concilij, absolutio esset irrita. Similiter, si Pontifex abrogat constitutionem qua ferebatur excommunicatio pro aliquo peccato, si post promulgationem incidat quis in peccatum, non incurrit excommunicationem, & siquis inci- dit in excommunicationem tunc reseruatam, si promulgetur constitutio abrogans reseruatio- nem, absolui à parocho poterit, vt in excommuni- catione pro aborsu reseruata à Sixto V. cuius reser- uationẽ abstulit Greg. XIV. secus si non est ablata resaruatio, vt Pius V. in bulla cœnæ, reseruauit ex- communicationem legentium libros Magorum, quam Greg. XIII. & alij sequentes Pontifices non reseruauerunt; nec tamen sustulerunt reseruatio- nem positam à Pio V. Hoc vltimum refert Azor ex aliis. Sed non videtur approbare. Ratio esse potest, quia bulla cœnæ prior non durat, nisi vsque ad sequentem: ergo nec reseruatio, quæ in ea fit.
------------------------------------------------------------ An lex humana diuinitùs tantùm promulgata hominem obliget. tem superioris exterius expressam, qua vellet me obligare ad aliquid, vel voluntate absoluta, quia videli- cet putat me adesse, & audire, vel saltem conditionata, si audio, vel aliqua ratione eius voluntatem intelligo. Denique ipse vult ex parte sua; & in quantum potest me obligare, an tunc Deo reuelante mihi eius voluntatem teneor<-P>@@
gasset generaliter legem in sua curia, sed ea pro- mulgatio reuelatione diuina mihi innotesceret, an peccarem non obediendo. In scriptis cuius- dam noui Theologi reperi in his euentibus sub- ditum non obligari, quia notio illa legis non est secundum hominum morem comparata, nec in- sinuatio à superiori profecta. Si totum negotium perageretur actibus inter- nis, scilicet, quia superioris voluntas nullo actu externo suo, vel alieno innotesceret subdito, veri- simile esset, subditum non obligari, quia vt homo hominem obliget, vel homini obligetur, debet ex- plicari eius voluntas externis signis, iuxta opinio- nem D. Thom. 2. 2. quæst. 80. art. 1. & 4. d. 38. quæ. 1. art. 1. glos. 1. Soti 4. iust. quæst. 5. art. 1. ad. 1. & lib. 7. quæst. 2. art. 1. ad 1. quam Molina tom. 2. tract. 2. de iust. disp. 366. §. Thomas communiorẽ appellat. Tamen interuenientibus externis signis, siue factis ab ipso legislatore, siue ex eius formali, aut inter- pretatiua voluntate, imò & quocumque alio mo- do, credo subditum obligari, quia voluntas obli- gandi diuina, quomodocúmque innotescet crea- turæ, ipsam obligat, ergo similiter voluntas obli- gandi humana quomodocumque innotescat sub- dito, ipsum obligat. Alioqui si per angelum, vel per hominem ab angelo, vel alia via miraculosa portatum ad Indos, Indi Christiani cognoscerent leges diuinas, vel Ecclesiasticas, non tenerentur eis obedire, quod est absurdum. Confirmatur, quia illa est externa insinuatio voluntatis principis, & profecta ab ipso, saltem quatenus si ipse non ha- beret talem voluntatem, non manifestaretur sub- dito à Deo, nec ab angelo, ergo sufficit ad obli- gandum subditum, vt si miraculosè vox principis, vel præconis promulgantis legẽ, vel præceptum, extenderetur ad subditum distantem, vel aliàs non potentem audire, re vera subditum obligaret. @@0@ @@1@ #(IMAGE)
#(IMAGE) An, vt lex obliget, requiratur populi acceptatio. rundam, quos refert Na- uarrus consil. 1. de constit. quæst. 5. num. 25. affirman- tium, nō seruantes à prin- cipio legem iustam pro- mulgatam, peccare, & le- gem ipsam extunc habe- re suam vim obligādi, & obligare, ita vt peccent, qui illam non seruauerint, donec superior sciens non seruari, potens cogere, vt seruetur, nō cogat, & ipsi id sciant: quia tunc superior non cogens, videtur eam suspendere, vel tollere, iuxta glossam singularem, & celebrem cap. 1. de treuga & pace, quam Panormitanus, & communis ibi, & alibi approbant, quos refert Felin. ibidem nu. 7. Addit Nauarrus, asserunt item, non ligare illam, quæ de- cennio non est recepta, vt post Cald. Cardinal. & Imol. tradit Felin. cap. 1. de treuga & pace, nu. 13. Rodriguez etiam tom. 1. de regular. quæst. 6. art. 6. ex multis docet, vim legis Canonicæ nullo modo pendere à consensu populi: vbi ait: Papa, & qui- cumque Princeps habens auctoritatem condendi leges, potest compellere subditos ad earum obseruationem sup- posito, quòd ipsæ sint iustæ, & rationabiles. Hoc claris- simè probatur ex cap. de vulgati. 23. quæst. 5. vers. 6. prout ibi notat Archidiaconus, & hanc opinio- nem tenent Hostiens. Butrius, & Imola cap. 1. de trenga & pace, Burgos de Paz in proœm. legum Tauri num. 299. Syluest. verbo lex, num. 6. Vnde ad vim legis non est expectandus populi consen- sus, vt tenet Felinus cap. cognoscentes, de constit. num. 7. Burgos vbi suprà, num. 289. à qua opinio- ne non discedit Couarr. 2. variar. cap. 16. num. 6. licèt enim citetur pro opinione Guillermi: apertè tamen se explicat dicens, quòd lex non dicitur re- cepta, quādo per aliquos actus impugnatur scien- te, & consentiente Principe: ergo sentit Couarru. nihil per se operari populi discẽsum absque Prin- cipis voluntate. Et hæc opinio probatur, aliàs pe- nes populum maneret potestas condendi leges: que tamẽ nunc soli Principi competit à tempore, quo populus suam potestatem transtulit in Prin- cipem, §. quod & Principi placuit instit. de iure naturali, gentium & ciuili. Quod à fortiori proce- dit in legibus Pontificiis: cùm ipse Pontifex non à populo, sed à Christo habeat legislatiuam pote- statem. Hæc ferè eisdem verbis Rodriguez, cuius sententia confirmatur primò, quia lex non à sub- ditis, sed à superiore capit suam energiam, effica- ciam, seu vim obligandi: ergo si Princeps obligare velit, tametsi populus contradicat, lex obligabit,<-P>@@ <-P>sicut & præceptum particulare, quantumuis pri- uatus subditus contradicat. Confirmatur secundò, quia eo ipso quod lex sit à Principe sufficienter promulgata, eius transgressores peccant, & pos- sunt à Principe puniri: ergo obligatio legis etiā in actu secundo non pendet ex populi acceptatione: ac proinde etiam si populus contradicat, lex suam vim & effectum retinebit: si enim in fieri nō pen- det à populo, cur pendebit in cōseruari? Cōfirma- tur tertiò, quia Princeps est superior tota Rep. nō enim sunt æquales, quia sic essent in Rep. duo ca pita, & nullum supremum positiuè, & potestas le- gislatiua non minùs esset in cœtu ciuium, quàm in principe: nec verò Princeps est inferiot Repub. quia sic posset illi præcepta imponere, & ipsum deponere, ac punire: ergo ipse potest cogere, & obligare totam Rempubl. etiam per modum to- tius, & sic non potest ipsa licitè, aut validè repu- gnare mandatis Principis: alio qui daretur bellum iustum ex vtraque parte. Secunda opinio, & communis est, legem quæ à populo non fuerit acceptata, non obligare, Na- uarrus consilio citato quæst. 5. num. 23. & 24. &c. & in summa cap. 23. num. 41. vbi sic ait, Leges an- tequam recipiantur per maiorem partem ciuitatis, cu- ius pars est transgressor, non ligat, quoniam promulga- tæ videntur cum conditione, si recipiantur, saltem per maiorẽ partem, vt singulariter dixit Dominicus in istis §. Leges, dist. 4. per recentiores receptus ibi, & cap. 2. de const. & profundiùs Felin. cap. 1. de treu- ga & pace à num. 12. Alij citant glossam l. rem nō nouam §. patronus verbo tactus, C. de iudic. & Ia- sonem ibi latè. Item gloss. cap. 1. de treuga & pace, verbo frangere Couarr. 2. variar. cap. 16. num. 6. Driedonem 1. de libert. Christian. cap. 9. consid. 2. eandem sententiam tenet Azor to. 1. lib. 5. c. 4. q. 1. citans Panorm. & Felin. & communem, cap. 1. de treuga: Archidiac. Domin. Præpos. & Turrecrem.
Leonard 2. de virt. cap. 22. dub. 13. Toletus in sum- ma tractatu de septem peccatis, cap. 18. Valentia hic disp. 7. quæst. 5. punct. 5. quæst. 4 Sayrus tom. 1. Thesauri, lib. 3. cap 5. num. 24. Syluest. verbo lex, quæst. 6. Angel. consuetudo num. 10. Archid. cap. vtinam dist. 76. hanc sententiam tenet Rodriguez tom. 1. regular. quæst 6. art. 10. quod verò retuli- mus dixisse art. 6. intellige, vt lex Canonica ante consensum, & acceptationem populi obliget in actu primo, non verò in actu secundo, si non sit re- cepta. Suadetur primò ex Augustino lib. de vera religione, c. 31. & refertur c. in istis, §. leges, dist. 4.
leges ait: Leges instituuntur, cùm promulgantur, fir-<-P> @@0@ @@1@ ges non approbatæ à populo non habent firmita- tem, vt exponũt ibi Domini Geminianus, & Car. Alexandrinus. Item Card. Zabarel. in proœm. Cle- mentinarum §. vniuersitati quæst. 2. item Archid. Præpos. & Turrec. Idem probat Gratianus, quia lex humana abrogari potest per contrariam con- suetudinem communitatis iuxta ca. fin. de consue- tud. etiam si iam sit recepta, & vsu firmata, ergo à fortiori potest eneruari à principio, quando nun- quam fuit recepta, aut moribus firmata, vnde Vlp. l. de quibus 32. ff. de legibus, leges, inquit, nulla alia de causa nos tenent, quàm quòd iudicio populi rece- ptæ sint. Confirmatur, quia communitas consuetu- dine potest abrogare legem iam obligantem: ergo & sua repugnantia impedire à principio, ne obliget.
Secundò, quia lex humana, quæ à subditis non acceptatur, hoc ipso videtur esse inutilis, atque adeo caret vna de conditionibus requisitis ad iu- stitiam, & substantiam legis: ergo non obligat. Tertiò, quia non expedit ita homines per po- testatem humanam gubernari, vt renitentes, atque inuiti adigantur lege ad aliquid faciendum, quod alioqui nec lege naturali, neque diuina tenẽtur præstare. Quod intelligo, inquit Valentia, quando non vnus, vel alter, sed ipsa communitas sese legi opponit, vt dicemus. Qui confirmat suam ratio- nem ex eo quod D. Thomas quæst. 97. art. 3. ad 2. similem ob causam insinuat, cōtrariam consuetu- dinem, etiāsi ab initio fuerit mala, & illicita, effi- cere, vt lex humana abolescat, idest, vt nō ampliùs obliget: quia scilicet, inualescente consuetudi- ne contraria iam lex esset inutilis communitati. Item ex eo quòd Nauarr. cap. 23. num. 67. conclu- dit, non posse statui legem humanam, quæ iubeat etiam, vt ipsi transgressores à seipsis repetant pœ- nam lege constitutam. Quoniam, inquit, eiusmodi lex præberet subditis magnam occasionem pec- candi, & transgrediendi præceptum; siquidem omnes naturalirer ab eo abhorrent, vt seipsos pu- niant. Quæ ratio, inquit Valentia, nititur nostro fundamento, scilicet, legem non esse iustam, ne- que obligare, quando id præscribit, à quo planè abhorret ipsa communitas, quia tunc non est vti- lis, sed perniciosa. Quartò, in legibus ciuilibus probari solet, quia principes sæculares potestatem habent condendi leges ab ipso populo collatam, sed hanc rationem non esse firmam, ait Valentia, quia etsi princeps acceperit potestatem à Reg. tamen post quam ac- cepit, ipsè solus est superior: ergo consensus po- puli non alia ratione requiritur ad huiusmodi le- ges, nisi quia, vt lex sit vtilis, & iusta, necessarius etiam est consensus subditorum, id quod similiter habet locum in legibus, quas Pontifex fert per potestatem sibi collatam, nō à populo, sed à Chri- sto, nam data est, non in destructionem, sed in ædi- ficationem: in ædificationem autem non exerce- retur, si per eam lex aliqua conderetur inutilis, & periculosa. Quintò, suadetur ex Aristo. 2. polit. cap. 6. di- cente, lex nullam vim habet, vt illi pareatur, nisi ex more. Sextò, quia Princeps politicus cōmuniter habet potestatẽ à Populo, qui potuit illā nō dare sub hac conditione, vt nemo obligaretur populo contra- dicente, & ita data videtur ex vsu: & ita videbatur<-P>@@
gnum melius esse potest de conuenientia legis, quàm acceptatio populi. Huc pertinet, quod de antiquo vsu ferendi leges, in Populo Romano refert Couarr. in prasticis cap. 1. vnde Castro 1. de lege pœnal. capit. 1. & Sayr. suprà docent, quod etiamsi legislator habens potestatem à populo ex- pressè vellet ipso contradicente obligare, non pos- set, verba Castri ferè sunt. Et hinc ego deduco eam legem, quæ de re non necessaria iure diuino à principe, toto populo contradicente conderetur, nullius prorsus esse roboris, nisi fortè populus omnem suam potestatem in principem transtulis- set: nihil sibi reseruans. Hanc tamen tam prodi- gam suæ potestatis, & libertatis effusionem, vix credi potest populum aliquẽ fecisse. An autem fe- cerit, ex consuetudine, & vsu coniectari poterit. Nam si princeps, cui hæc potestas à populo est tra- dita, solet ab antiquis temporibus sine populi cō- sensu, imò illo inuito aliquid statuere, quod popu- lus seruare cogatur, apertè conuincitur, populum, omnem suam potestatem in principem transtu- lisse &c. si verò in aliis rebus nihil statuere solet contra populi consensum, inde conuincitur, non omnino renuntiasse iuri suo: nec omnem suam potestatem in alium transtulisse. De Papa autem quia non à populo, sed à Deo hanc habet potesta- tem, etiam sine populi consensu leges potest con- dere de rebus, quæ ad finem vltimum assequen- dum essent necessariæ, aut valde conducibiles: non explicat Castro, quid si hæ à populo non recipe- rẽtur, sed Felinus, Geminianus, Nauarrus, & Coua. dicunt ideò non obligare, quia non præsumitur habere voluntatem obligandi per legem, populo repugnante, aut non acceptante, cuius coniectura esse potest, quia non videtur esse absoluta volun- tas legislatoris obligare quosdam in particulari, si ab aliis frequentiùs lex non recipitur, cùm lex esse debeat cōmunis regula: ergo credẽdum est ipsum velle, vt non obliget, nisi populo acceptante, aut saltem non repugnante, vnde Nauarr. consil. 1. de const. quæst. 5. num. 24. vltra illam rationem tradi- tam ab eodem in summa, cur lex non acceptata, non obliget, scilicet, quia præsumitur à legislato- re ferri sub conditione, si fuerit recepta: tradit aliam rationem, scilicet, quod iusta causa excusat à violatione legis humanæ, vt in sum. cap. 23. num. 43. docuerat cum D. Thom. 1. 2. quæst. 96. art. 4. & 2. 2. quæst. 147. art. 3. & Archid. cap. vtinam 76. d. & iustam causam videtur quis habere non seruandi, quod ab aliis non seruatur, nec cœpit seruari: cùm enim lex respiciat vtilitatem communem, cap. erit autem lex d. 4. non videtur eius lator velle vnum, vel alterum ligare ad seruandum, quod alij con- subditi non seruant, nec seruare incipiunt. Hæc Nauarrus, Azor autem solùm nititur illi priori ra- tioni, quod lex fertur ea conditione, vt si commu- ni vsu non recipiatur, non valeat: quam etiam ra- tionẽ tradidit Rodri. quod illo art. 10. ex Nauarr. in summa, & dicit se in hoc non habere difficulta- tem, sed postea in eod. art. tradit secundam ratio- nem Nauarri eisdem verbis. Confirmatur primò, quia præsumendum est, legislatorem nolle obli- gare, si lex non sit conueniens bono communi, vel admodum difficilis; si autem à communitate non acceptatur, signum est, aliquid horum inter- uenire: ergo præsumendum est, legislatorem nol- le obligare. Confirmatur secundò, quia in hoc vi-<-P> @@0@ @@1@ tibus, lex vim non habeat: ergo lex tunc vim non habet, tertiò, quia hic est Ecclesiæ, & omnium Rerump. vsus, & hominum consensus. Omnia fundamenta huius sententiæ ad duo iam insinuata reducũtur: primùm est, legislatorem non posse obligare populo contradicente, aut non acceptante: secundum est, nolle tunc obligare. Neutrum autem fundamentum videtur satis firmum.
Et primùm quidem apparet falsum, nam in su- periore etiam politico, videtur esse sufficiens po- testas ad obligandum, siquidem Resp. communi- ter sine vlla restrictione transfert in eum totam suam potestatem legislatiuam, & gubernatiuam nihil sibi reseruando, & quando iure belli subie- cta fuit, sine vllo fœdere victor potuit sibi totam Reip. potestarem sumere sine vlla conditione, aut limitatione, & ita par est credere sumpsisse: ergo nullum ius contradicendi legibus principis tunc habet Resp. & profectò si esset in arbitrio populi acceptare, aut contradicere, neque posset obligari simpliciter ad parendum legi, sed sub conditione acceptationis, vel non repugnantiæ, valde debilis esset potestas legislatiua, & absolutum ac princi- pale regimen, quale est legislatiuum, magis pen- deret ex subditis, quàm ex Principe. Et in Principe est absoluta potestas coerciua per pœnas cap. de Liguribus 23. qu. 1. in cuius vsu non pendet à po- puli acceptatione: ergo nec in vsu potestatis præ- ceptiuæ, quæ non minùs absoluta est, & indepen- dens. Deinde licet in Romana Rep. olim princeps, vel senatus habuerit in hoc dependentiam à po- pulo, vt colligitur ex iis, quæ refert Couarr. suprà, & ex iis, quæ diximus disp. 2. sect. 7. iuxta quod lo- cuti videntur Iurisconsulti, dicta l. de quibus: ta- men id ad alias Resp. & ad alia tempora videtur non extendendum, sed principes videntur habere potestatẽà populo independentem, siue acquisi- tam iure belli, siue præscriptionis, siue trāslatione Reip. quod est valde verisimile, quia experientia cognosci potuit, esse maximè necessarium in Rep. præsertim habente regimen monarchicum, si lex ferretur ab ipsa Repub. non esset necessaria noua acceptatio, sed non minorem potestatem habet Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|