Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
aliqua fuerint de cōcessione eius ad tempus limi- tatum vitæ concedentis, vel aliud. Ita sentit cum aliis Suarez 3. part. tom. 4. disp. 26. Sect. 4. dub. 3.
Si quæras quid sit de priuilegio, quo quis auto- ritate Papæ à iurisdictione Episcopi exemptus est, donec ipse Pontifex illud priuilegium abroget, vel aliud decernat. Respondet Azor cum Nauar. cons. 1. de priuileg. illud non finiri: tum quia Pontifex non abrogauit illud, nec quicquam aliud consti- tuit: tum quia priuilegium obitu concedentis non cessat.
Secundò, si roges, an si priuilegium à principe concedatur in hunc modum: sis liber, & immunis à tributo, aut, facultatem tibi do confessarium eligẽdi, vel aliquid aliud faciendi, donec decessero: morte princi- pis finiatur? Respondet finiri: quod & nos suprà docuimus. Vazquez etiam prædictis consonat, disp. 51. ca. 3. num. 19. in summa dicens, Priuilegium cùm sit legis exceptio, & quædam lex, non finiri morte concedentis: extingui autem cum persona, cui cō- ceditur, quando ipsum est personale: cum re au- tem, super quam conceditur, quando est reale, vt communiter notant Iurisperiti: nec esse de ratio- ne priuilegij, quòd sit in fauorem vnius cum dam- no alterius, & alioqui non fore priuilegium, sed beneficium, vt falsò putauit Syluester & Panor- mitanus cap. olim, de verb. sign. id enim nullo iure probatur: & si verum esset, qui ex concessione Pontificis posset tempore interdicti Missam audi- re, non diceretur id posse ex priuilegio, sed tantùm<-P>@@
ex illa Syluestri doctrina colligitur decretum, quo aliqui propter defectum aliquem excluduntur ab aliqua congregatione, vniuersitate, aut religio- ne, esse priuilegium, eo quòd sit in fauorem talis congregationis, licet in dānum exclusorum. Nam tale decretum non est directè, proximè, & per se in bonum talis congregationis: sed primariè re- spicit damnum aliquorum, licèt cedat in bonum ipsius congregationis: ergo non est verè priuile- gium, sed lex quædam: sicut decreta Pontificum, quibus quædam genera personarum vel propter delicta, vel propter aliam indignitatem à sacro or- dine arcentur. Alioqui omnia statuta irregulari- tatis essent priuilegia ordinis clericalis: quod est absurdum. Item, nulla est lex communis, cuius hęc decreta sint exceptiones: ergo non sunt priuile- gia. Hæc meritò docuit ibi Vazquez. Alia conditio ad perpetuitatem priuilegij ne- cessaria est, vt adhæreat rei perpetuæ: aliàs cum illa finietur, Talis est religio, & dignitas per suc- cessionem personarum. Vbi nota, priuilegiũ, quod est perpetuum ratione vnius, verbi gratia, dignita- tis, vel loci, esse temporale ratione alterius, scilicet personæ. Nam si dignitatem amittat, vel locum mutet, amittit etiam priuilegium. Est etiam perpetuum, quod conceditur rei cor- porali immutabili, vt Ecclesiæ, vel monasterio. Quia tamen contingit, hunc locum destrui, dicũt aliqui, si absolutè id contingat, ita vt extinguatur, priuilegium quoque finietur ca. placuit de conse- cra. dist. 1. & cap. hoc dicimus, 16. qu. 7. communis cum glossa in dicta regula, priuilegium. Innocen. cap. 2. de noui oper. nuntia. Syluest. priuilegium, q. 2. quia tunc destruitur subiectum: ad quod com- paratur, sicut priuilegium personale ad personam. Si verò Ecclesia non extinguatur, sed in eodem loco reædificetur, priuilegium etiam quasi con- surgit cap. pastoralis, 7. quæst. 1. cap. qui semel 19. quæst. 3. quia semper manet locus quasi immobi- lis, in fundamento. Imò, etsi Ecclesia in alium lo- cum, vel situm transferatur legitimè, cum illa etiā transfertur priuilegium, si illi directè, & quasi sub proprio nomine concessum est: vt & personale priuilegium cum persona incidit, Communis c. 1. de sede vacante, & ca. quia monasterij, de religio- sis domibus: quia illa Ecclesia censetur eadem nu- mero: simile quid dicit Suarez de indulgentiis, 3. part. tom. 4. & de interdicto locali tom. 5. sed fu- siùs id explicat Azor tom. 1. lib. 5. ca. 22. quæst. 11. cum Innocentio, & glos. suprà, & Syluest. verbo ci- uitas, quæst. 2. dicens, Si ciuitas, aliáve loca siue sacra, siue profana, authoritate principis diruantur (sci licet legitimè) eorum priuilegia extinguuntur, nec amplius dici possunt illius Ecclesiæ clerici, aut illius oppidi ciues, vel municipes, vt colligitur ex d. cap. placuit, & cap. & hoc dicimus, citato. Si verò loca euertantur ab hostibus, aut tyranno, vel diruantur, vt iterum ædificentur, aut reparentur, omnia sua priuilegia retinent, vt colligitur ex d. c. pastoralis, & d. c. qui semel. Idem iuris esse vide- tur si authoritate legitima superiorum, loca mutẽtur, aut cum aliis coniungātur, vt notatur cap. 1. ne sede vacan- te, & cap. quia monasterium de religios. domibus. Hæc Azor ibi. Quartò diuiditur priuilegium, in priuilegium affirmatiuum, ad faciendum; & negatiuum, ad nō faciendum. Ad faciendum, vt si cui facultas con- cedatur, vt possit ingredi domicilia sacratum<-P> @@0@ @@1@ dum, vt si cui detur facultas, ne decimas soluat, ne tributa pendat, ne subeat onera communia. Priui- legium affirmatiuum opponitur præcepto nega- tiuo, quia concedit, quod prohibitum erat; & ne- gatiuum præcepto affirmatiuo, quia dat licentiā non faciendi, quod facere tenebatur. Quintò di uiditur priuilegium in scriptum, & non scriptum. Oportet autem vt scriptum sit au- thenticum, & obsignatum principis sigillo, &c. & scriptum aliquando continetur in corpore iuris, aliquando extra: & hoc facilius reuocatur, vt infrà dicemus, & est minus notum multis; ideo minus eos obligabit. Sed circa priuilegium non scriptum disputant Doctores, an scriptura sit de substantia, & valore priuilegij? vera, & cōmunis resolutio est, non esse de substantia, aut valore ipsius. Quod non obscu- rè colligitur ex Clem. dudum de sepulturis, ibi,
fine, Syluest. verbo priuilegium quæst. 14. referens Innoc. Archid. Ioan. And. & Panor. Idem tenent cæteri summistæ, verbo priuilegium, Azor lib. 5. c. 23. quæst. 11. vnde infert, post obitum Papæ, qui priuilegium concesserat: sine litteris tamen scri- ptis, facultatem concessam non extingui: sed iustè litteras peti, & impetrari: ac propterea Baldum, Caldericum & Syluest. docere: si Romanus Pon- tifex solo verbo aliquem compellet Episcopum, vel Abbatem, statim eum Episcopum, vel Abba- tem esse; quamuis in foro externo Episcopus, vel Abbas, siue regularis, siue sęcularis per Romanum electus, vel promotus, non habeatur vt talis, nisi litteris impetratis, expeditis, & receptis: alioqui admittentes, & se ingerentes, graues pœnas incur- runt, quæ habentur in extrauag. iniunctæ de ele- ctione, inter communes. Itaque priuilegium ad suum valorem, per se loquendo, & in foro inter- no, scriptura non indiget: sic etiam superius do- cuimus scripturam non esse de ratione legis: & nec ius naturale, nec positiuum petit, vt lex, vel priuilegium sit scriptum: quippe ad eius valorem sufficit voluntas principis sufficienter manifesta- ta: potest autem sufficienter aliis signis sine scri- ptura manifestari. Priuilegium non scriptum, aliud est ab homine signato concessum: aliud est consuetudine com- paratum. Primi generis sunt, viuæ vocis oracula Pontificia comprehẽdentia gratiam, vel fauorem: quæ per authenticam bullam non expediuntur, etiamsi in alio scripto non ita authentico inue- niantur, vel sola relatione fide dignorum testium habeantur. De quibus apud omnes certum est, vim habere in foro conscientiæ. Quod Minoribus explicuit Leo X. vt habetur in supplemento con- cessione 161. fol. 58. & in aliis compendiis priuile- giorum aliorum ordinum communicātium cum Minoribus: & vt his priuilegiis vti possimus, & in conscientia seruari debeant, sufficit, quacumque via innotescant, vt docet Panormitanus suprà, & cap. nostra de rescriptis, in fine, & alij statim citan- di; aliàs essent inutilia. An verò valeant in foro externo, si probentur, & an admittatur probatio, quando desunt litteræ authenticæ Pontificiæ? Communis negat, per ex- trauag. iniunctæ, de electione, vbi sub grauibus pœnis prohibetur, vt nemo admittatur in Episco- pum sine litteris, etiamsi aliàs sufficienter constet<-P>@@
ctrina Baldi l. si Episcopi C. de Episc. & cler. & aliis locis, quem refert, & sequitur Panormitan. suprà, & Felinus rubrica de constit. nu. 5. & sequentibus, Episcopum per Fiat Pōtificis, statim esse Episcopum: non tamen esse Episcopum, nisi præsentet litteras: ergo idem est quoad alias gratias, & priuilegia. Ratio etiam adiungi potest: quia valor, & effe- ctus priuilegij pendet ex vera relatione causæ, ex proprietate verborum, & aliis circunstantiis, quæ in scriptura formaliter continentur, & per testes difficile probantur. Hæc sententia vera est, & in præsenti seruatur: in aliquibus tamen casibus admittitur probatio, insinuatur cap. cum olim 2. de priuileg. præsertim quando semel expeditæ fuerunt litteræ, & amissæ sunt. Nam tunc admittitur probatio de expeditis aliquando litteris. Deinde quando non est præiu- dicium tertij, & solum intendit quis ostendere ali- quid tuta conscientia factum, vel cum legitima potestate, existimant aliqui, admittẽdam esse pro- bationem: quia totum illud videtur pertinere ad completum valorem in foro conscientiæ: & quia nullum est expressum ius, quod prohibeat, proba- tionem admitti in illo casu, & ideo fauor ex- tendendus est, quando sine præiudicio alterius fit.
Sed circa aliud priuilegium non scriptum quę- stio est, an priuilegium consuetudine acquiratur? Ratio dubij est: quia consuetudo consistit in acti- bus subditorium: priuilegium autem debet manare à Principe. Certum tamen est, & omnium commune, con- suetudine induci priuilegium, glossa & Doctores cap. super quibusdam §. de verb. signif. Innocen- tius, cap. constitutus, de rescript. Syl. & Felinus su- prà, qui alios referunt: & colligitut ex l. hoc iure §. si aqua, ff. de aqua quotidiana. Id etiam proba- tur, quia consuetudo potest totam legem abroga- re: ergo multò magis poterit dispensationem, seu priuilegium contra illam inducere. Item, quia cō- suetudo potest iurisdictionem aliquando dare, vt tangit Suarez 3. part. tom. 4. disp. 26. Sect. 2. num. 2. & disp. 30. Sect. 2. nu. 1. & suprà diximus posse dare ius ad tributa exigenda: ergo multò meliùs poterit dare aliquod priuilegium. Quidam dicunt, consuetudinem non esse cau- sam, sed signum priuilegij, quia priuilegium ma- nat à voluntate principis, vel Reip. & hanc volũ- tatem indicat consuetudo: quæ voluntas frequẽ- tius est tacita, & ideò hoc priuilegium dici putant tacitum, & præsumptum, licèt simpliciter sit pri- uilegium, & in omni foro sufficiẽs, vt ait Socinus lib. 2. consil. 290. Dicendum tamen est, consuetu- dine non solum indicari, sed etiam fieri priuile- gium, sicut diximus, consuetudine fieri legem: ni- mirum mouendo voluntatem principis, vt cōsue- tudine annuat, vel ex præcedenti principis volun- tate præscribendo priuilegium. Quod autem tempus consuetudinis sufficit ad inducendum priuilegium, tractant latè Iurisperiti, l. 1. C. de const. princip. & Decius consil. 496. Sed quia quoad hoc eadem est ratio de consuetudine abrogāte, vel introducente legem: ideò de vtroq; simul infrà disseremus. Id verò certum est, consue- tudinẽ immemorialem habere vim priuilegij, vt docet Sa, verbo consuetudo, Eman. tom. 1. regula- rium quæst. 7. art. 3. cum Iurisperitis, cap. super qui-<-P> @@0@ @@1@ iure §. ductus aquæ ff. de aqua quotid. & capite hoc quippe, 3. quæst. 6. Decio suprà, Craueto de antiquit. temporum, Sect. 4. in ca. absolutis nu. 10. Socino, consil. 260. aut finali, versicul. nec obstat, lib. 2.
Sextò diuiditur priuilegium in id, quod per se primò datur propter bonum priuatum: & in id quod datur per se primò intuitu boni communis; quale est priuilegium clericorum tam fori, quàm canonis. Hanc diuisionem attigit glossa cap. si di- ligenti, de foro cōpet. & ait priori priuilegio posse renuntiare personam, in cuius fauorem cōcessum est: non autem posteriori. Prior pars expressa est in ca. ad Apostolicam de regular. l. siquis C. de pactis l. pactum, & l. pacisci ff. de pactis. Secunda autem pars probatur ex dicto ca. si di- ligenti, & ex l. ius publicum, ff. de pactis. Vtriusque autem ratio est: quia beneficium non eonfertur in in- uitum, &, quilibet potest iuri suo cedere & renuntiare, si renuntiatio non redundet in commune detrimentum: non enim debet pendere commune bonum ex cu- iusque voluntate. Doctrina hæc communis est: quam locupletant Panormitanus dicto cap. si di- ligenti, num. 7. & Bartolus dicta lege, siquis. Et quidem quoad posteriorem partem ferè non recipit limitationem, sed ampliationem propter excellentiam boni communis: & ideò etiamsi tale priuilegium redundet in commodum priuatum, non potest quis illi commodo renuntiare, ne præ- iudicet bono communi. Quod est verum, quando separari nequeunt: secus, siquis sine præiudicio boni communis posset se suo commodo priuare: quia tũc cessaret ratio. colligirur ex l. si iudex, cum ibi notatis ff. de minoribus: censetur autem perti- nere ad bonum commune, non solùm id quod re- spicit temporalem vtilitatem: sed etiam quod per- tinet ad bonos mores, vel vt actus cum perfecta libertate fiant: ideo addunt prædicti Doctores, si ex renuntiatione priuilegij sequitur occasio per- uertendi bonos mores, non posse renuntiari. Idem est, si priuilegium sit datum propter imperfectio- nem iudicij, vel libertatis, vt est de professione fa- cta ante annum probationis, quòd non obliget. In priori verò parte illius doctrinæ limitatio- nes aliquæ adhibentur, si enim priuilegium con- cessum in gratiam vnius priuatæ personæ, respicit etiam commodum alterius, & vnum ab altero non est separabile, non potest vnus eorum renuntiare iuri suo sine consensu alterius: vt vxor, cui datur priuilegium Velleianum, ne obligetur fideiussione non potest illi renuntiare, saltem sine consensu mariti. Idem est, si priuilegium cedens in commo- dum vnius, sit principaliter introductum in odiũ alterius, seu in pœnam: tunc enim non habet lo- cum renuntiatio, vt prædicti aiunt: quia non po- test priuatus impedire principalem finem legis & commune bonum. Cætera de hac renuntiatione Sect. 13. in fine, & apud prædictos videri poterunt. Vnum in eis non immeritò displicet quibusdam Theologis recen- tioribus, nimitum hominem posse renuntiare iuri gentium, vt dominio iure gentium introducto, li- cet non iuri naturali: quia hoc immutabile est. Si enim loquantur de iure, prout significat legem obligantem, nullus potest, præsertim priuata au- ctoritate, mutare ius gentium, sicut nec naturale:<-P>@@
facultatem vtendi re aliqua: sicut potest homo re- nuntiare iuri gentium, idest, iuri acquisito ex lege gentium: ita & iuri naturali, idest, iuri acquisito per legem naturalem, sicut renuntiat homo liber- tati suæ, quæ de iure naturæ est, & similiter suæ fa- mæ, & honori, cuius dominium non iure gẽtium; sed naturali habet. Septimò diuidi solet priuilegium in simplex, & multiplex: simplex dicitur, quod vnam tātùm rem concedit; multiplex quod plures: quæ diuersitas valde materialis est, & propriè datur de priuilegiis sumptis pro scripturis; nam in vno scripto sæpe multa priuilegia continentur: sed licèt dicantur vnũ ratione vnius datæ vel subscriptionis, tamen reuera sunt plura: nam quot sunt clausulæ con- cedentes facultates diuersas, tot sunt priuilegia.
------------------------------------------------------------ Quisnam possit priuilegium concedere, & quibus. Regem, Imperatorem, Pontificem, Duces, Marchiones, & Comites, qui in administratione tẽporalium supe- riorem nec habẽt, nec agnoscũt: nam Priuilegio quis à iure communi soluitur, & exi- mitur: at leges, & iura non soluit, nec relaxat nisi Princeps, cuius autoritate potuerunt sanciri. Item priuilegium est lex quædam, ergo à solo principe dari potest, cuius est legem constituere. Romanus Pōtifex potest directè in spiritualibus priuilegia vbique & omnibus concedere, & in tẽ- poralibus, indirectè scilicet, quando id fuerit ne- cessarium in ordine ad spiritualia: directè verò in terris sibi temporaliter subiectis. Reges verò, & Imperatores, aliique principes temporales in tem- poralibus possunt priuilegia cōcedere, non solùm laicis, sed etiam clericis, & religiosis, & generatim Ecclesiasticis, & generatim concessa intelliguntur ad illos extendi: nam beneficia illis concedere in nullo derogat Ecclesiasticę immunitati. Hoc enim non est actus iurisdictionis in illos, sed quasi do- nationis, & fauoris. Dices priuilegium est exẽptio à iure communi, sed Ecclesiastici non sunt subiecti legibus sæcularium: ergo non possunt priuilegium accipere: quo argumento Azor illo cap. 22. quæst. 4. ait, neminem posse priuilegium concedere, nisi suis subditis. Respondeo ex superioribus, clericos & religio- sos esse subiectos aliquibus legib. Principum sæ- cularium, non derogantibus libertati, & immuni- tati Ecclesiasticæ, & ideò principem sæcularem posse eis priuilegia concedere, etiam quæ habeāt vim legis respectu eorum; qualia sunt quæ conti- nent fauorem communem, & sine detrimento cō- munis boni, non possunt renuntiari. Adde ad ra- tionem priuilegij non requiri, vt is cui conceditur sit subditus, sed satis est materiam curet quam ver- satur, & alios homines esse ei subiectos, quibus præcipere, vt melius se habeant cum illis non sub- ditis, quàm cum aliis, priuilegium est: vt si alicubi pręceptum fuisset, ne quis permitteretur extrahere equos de regno, & exciperentur clerici in ordine ad proprios vsus, &c. Etiam si illi clerici essent al- terius regni, & nullo modo subiecti principi sęcu-<-P> @@0@ @@1@ eorum gratiam relaxat legem subditis positam. An verò inferiores Principes, vel prælati possint priuilegia concedere. Rectè respondet Azor suprà, quæst. 3. & alij Patriarchas, Primates, Episcopos, Magistratus, & ciuitates posse absolutè priuilegia concedere contra statuta ab ipsis posita: contra ius verò commune non, nisi in certis casibus ipso iure permissis, in quibus possunt circa leges superiorũ dispensare, quod est genus quoddam priuilegij. Quod verò dicunt aliqui, nec posse priuilegia con- cedere vltra ius commune, nisi fortè per modum delegationis intra fines suæ potestatis, quia nec excedere possunt suam iurisdictionem, nec impe- diti sunt, quominùs eam delegare possint, non sa- tis intelligo: quia si priuilegium non est aliquo- modo contra ius, non priuilegium est.
------------------------------------------------------------ De quibus rebus, & quibus de causis possint priui- legia concedi. potest priuilegium dari, nec de bona necessaria omittenda: patet, quia pri- uilegium debet esse de re licita, & ho- mo non potest habere facultatem violandi legem naturalem, nec superior sine spe- ciali commissione potest dispensare in lege positi- ua superioris: quando verò habet talem cōmssio- nem, non dat facultatem faciendi malum, sed fa- ciendi quod aliàs esset malum, iam verò malum non erit. Dico secundò, ad priuilegium licitè conceden- dum necessaria est causa aliqua rationabilis: quia vt actus sit honestus, debet habere causam ratio- nabilem, seu finem honestum: idem aliqui probāt, quia vel priuilegium est contra ius, vel tantùm vl- Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|