Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
est, etiā inter Hispanos, quia, vt superiùs vidimus, hoc ipsi contractus ex natura sua postulant, & idẽ censeo de quacũque vltima voluntate, arg. tex. l. nemo potest. ff. de lega. 1. Cùm verò de alienatione, seruitute, & id genus aliis, quæ rem ipsam afficiunt, contractus celebrā- tur, seruari debent leges prouinciæ, in qua res illæ sitæ, & collocatæ sunt, quamuis contractus extra prouinciam illam celebretur, quia talis dispositio afficit rem, & impedit dominium transferri alio modo, quàm legibus permissum est, vt constat ex l. 1. §. & cum lex C. de rei vxor. actio. & l. 1. ff. de fundo dotali, & ex princip. institu. quibus alienare liceat, & quoad vtrumque, idem docet Bartholus suprà nu. 32. & Socinus consil. 74. col. 5. Alexander consil. 16. & 128. volu. 1. Dico secundò, nulla lex imperialis vim legis habet in Hispania, quamuis per ipsius leges abro- gata non sit, nec legibus regni ea dere aliquid sta- tutum sit: hoc docet Didacus Perez in proœm. or- dinatio. regal. seu ordinamenti regij, quæst. 3. Gre- gorius Lopez l. 5. verbo, de otra ley, gloss. 2. tit. 1. part. 1. & lib. 6. tit. 4. gloss. 2. verbo, porlas leyes, de- ste libro par. 3. Didacus Castillo in l. 1. tauri verbo nose vse deella. Matienzo in l. 2. gloss. 1. num. 15. tit. 5. lib. 5. nouæ recōp. & absolutè Romanorum leges Hispanos non constringere docet Lauren- tius antiquus iuris interpres, cuius meminit Ar- chidiaconus cap. cùm deuotissimam, 12. quæst. 2. & ibidem id tenet Ægidius de Bellamera, Ho- stiensis, & doctores cap. super specula, de priuile- giis, & Oldradus cons. 69. Palacios Rubrius in in- troduct. repet. ad cap. per vestras, de donat. inter vir. & vxor. Vazquez disput. 153. cap. 2. num. 21. & sequentib. & alij, quos allegaui sect. præced. Patet, quia disertis verbis iure nostro Hispano definitũ est, ne causæ, & lites dirimantur aliis, quàm hu- ius regni legibus, vt liquet ex legibus, quas præce- denti sectione recensuimus. Nullaq́ue alia lex Hi- spaniæ ostendi poterit, qua statutum sit, vt leges Romanorum vim legum habeant ad decisionem causarum, & Reip. administrationem deficienti- bus legibus Hispaniæ: nam etsi in l. 11. tit. 3. lib. 1. ordinam. in hæc verba. Henricus II. statuerit.
Ecclesiarum, & monasteriorum, atque persona- rum, quæ Dei cultui ex instituto consecratæ sunt, statutum est, vt ex d. l. liquidò constat: quare cùm exceptio firmet regulam in contrarium. Authen. de non alienan. aut permut. cap. 2. §. vt autem col- lat. 2. efficitur, vt leges imperatoriæ vim legũ non habeant ad decisionem causarum, & Reip. guber- nationem, vt superiùs docuimus. Neque obstat<-P>@@
550. verba illa ipsius legis, y no por otras algunas, in- telligenda esse, cùm de occurrente casu leges regię reperiuntur: tunc enim necesse est regiis legibus iudicare, omissis imperatoriis: Cæterum non in- terdici ea lege, vt in subsidium legum Hispana- rum imperiales vim habeant. Nam negatio illa,
traneas, cùm ea sit negationis natura, vt quidquid post se inuenit, destruat: quare cum l. illa 1. tauri definitum sit, vt per leges illas Hispaniæ eo ordi- ne, quo ibi proponuntur, causæ dirimantur, effici- tur, vt nulla in causa leges ciuiles Romanorum vim legum in Hispania habeant, nisi in legibus Hispaniæ expressè exceptæ sint. Vnde falsa est sententia Antonij Gomez l. 1. tauri, in princip. & Burgos de Paz ibi, num. 520. & sequentibus, & aliorum, qui cẽsent, legibus regiis deficientibus, iudicandum esse legibus ciuilibus Romanorũ in temporalibus, profanisq́ue causis: quos impugnat Vazquez disput. 153. cap. 2. num. 24. & 25. Dico tertiò, licet in Hispania leges Imperato- rum ad decisionem causarum, & Reip. guberna- tionem allegare, non vt leges, sed vt dictamina rationi consentanea (cùm re ipsa talia fuerint) & naturam contractuum optimè explicantia: ita au- ctores pro fecũda assertione memorati, & Panor- mitanus cap. Ecclesia S. Mariæ, num. 10. de constit. vniuersè ait, quòd vbi lex ciuilis Imperatorum es- set fundata super ratione naturali, potest iudex Ecclesiasticus illam seruare, non ratione legis, sed ratione naturali: & Baldus cap. fin. de constit. testa- tur, Francos vti lege Romana, non quia lex, sed quia bona est. Quod etiam ait Andreas de Isernia in Prælud. Feudorum, quæst. 2. ad finem, ergo ea- dem ratione Hispani poterũt leges Romanorum, cùm eas viderint rationi cōsentaneas, ad decisio- nem causarum allegare. Quod quidem apertè de- ducitur ex d. l. 3. tit. 1. lib. 2. nouæ compilat. quæ est lex 1. tauri, & sic ait. Empero bien queremos y sufrimos quelos libros delos derechos, quelos sabios antiquos hi- cieron, se lean enlos estudios generales de nuestro seño- rio: por que ay enellos mucha sabiduria, y queremos dar lugar, quelos nuestros sean sabidores y sean por ende mas honrados. Latinè sic reddere possumus cum Vazquez. Cæterùm volumus & permittimus, vt libri legum, quos antiqui consulti sapientes conscripserunt, explicẽtur in nostris studiis generalibus & vniuersita- tibus, eò quòd multa in illis sapienter dicta continentur: ideoque volumus, vt subditi nostri earum scientia pol- leant, & ob eam honorentur. Ex his enim verbis per- spicuè deducitur, leges Imperatorum, nō vt leges, sed vt sapientium pronunciata, ad decisionem causarum forensium allegari posse, vt re ipsa vbi- que allegantur. Alioqui otiosum, vel parum vtile fuisset decernere, vt in studiis generalibus Impe- ratorum leges explicarentur: velleq́ue Reges, vt eorum subditi earum legum scientia pollerent, & ob eam comparatam honore efficerentur. Bene autem Vazquez disp. cit. num. 18. & sequentibus explicat, quomodò leges imperij iuuare iudices Hispanos possint ad rectè ferendam sententiam, vel enim continent naturalem obligationem cer- tam, vel valde probabilem, vel continent pœnas iustas, quæ quando leges Hispanæ pœnam non designant, iustè infligi possunt. Leges verò Cæsa- reæ, quæ irritant contractum, vel testamentum<-P> @@0@ @@1@ bus, non sunt seruandæ iudicibus Hispanis, nisi le- ge essent confirmatæ in Hispania; quia nec est cō- suetudo in Hispania, vt pro legibus habeantur, vt cum Oldrado, Palacio, Rubrio, Matiẽzo, & Gre- gorio, Lopez, docet Vazquez suprà. ------------------------------------------------------------ An iure Hispano deficiente ius canonicum in tempo- ralibus Hispanos obliget. ti Hispani Doctores, Villadiego re- pet. cap. constiturus, vers. ego autem, de in integrũ rest. Palacios Rubrius in introduct. repetitionis cap. per ve- stras vers. idem videtur mihi dicendum, de don. inter vir. & vxor. Castillo l. 1. tauri verbo; prime- ramente. Cifuentes l. 1. tauri quæst. 1. Didacus Pe- rez in proœmio ordinam. qu. 3. Bernardus Diaz in practica crim. canon. cap. 60. & 136. Salcedo in ad- ditionibus ad eandem practicam cap. 164. in fin. Gregorius Lopez l. octaua verbo, maguel el ostro, ad fin. tit. 14. par. 5. ducũtur hac ratione: quia quod suapte natura firmius, & illustrius est, præferendũ est, vt patet l. fin. C. de his qui veniā ætat. impetr. & cap. si quem, quod est penult. de sentent. excō- muni. sed ius canonicum comparatione iuris im- perialis firmius, & illustrius est, vt pote quod à po- testate spirituali oritur, & ad finem supernaturalẽ ordinatur: ergo præferendum, ac proinde, deficiẽ- te iure Hispano, ad illud recurrẽdum erat: sed hęc sententia nulla firma ratione fulcitur, nec vera est. Primò, quia nulla Hispana lege definitum est, vt deficiente iure Hispano canonicum in temporali- bus pro lege habeatur, imo ius canonicum in tem- poralibus non disponit, nisi in ordine ad spiritua- lia, in quo euẽtu, siue sit ius Hispanum, siue non, iuri canonico standum est: ergo numquam sup- pleri iure canonico potest, & debet ius Hispanũ; seu nunquam valet ius canonicum in defectum legis Hispanæ alioqui non valiturum, nec aduer- uersarij possunt huius accommodatũ exemplum proferre. Secundò, quia ad Reip. politicæ gubernationẽ ius imperiale, paucis exceptis legibus, in quibus vsuræ, præscriptio malæ fidei, & alia id genus cō- ceduntur, magis conducere videtur, quàm ius ca- nonicum: ideoque in d. l. 1. tauri cum regibus Ca- tholicis operæpretium visum fuerit, vt ius Impe- riale in studiis generalibus exponeretur, ne verbũ quidem simile illa aut alia lege de iure canonico pronũciatum, & nihilominus, deficiente iure Hi- spano, non tenemur ad Imperiale recurrere: ergo multò minus ad canonicum: sed ex ratione natu- rali quasi nulla in eo euentu esset lex politica, iu- dicandum erit: poterit tamen ius canonicum, & imperiale, imò & quodcumque aliud Reip. sapiẽ- ti manu ducere ad intelligendam naturalem obli- gationem, vel facultatem, verbi gratia, si aliquid iure Hispano non damnatur, vt malum, aut non taxatur pro illo pœna, & in alio iure damnatur, & taxatur pœna, poterit iudex Hispanus punire si- mili, vel æquali pœna, ductus illo exemplo: simili- ter contractus, qui censetur nullus iure naturæ in alia Repub. poterit in Hispania similiter censeri nullus, &c. @@ ------------------------------------------------------------ Vtrùm omnes Reges, & Reginæ potestatem habeant ferendi leges ciuiles. sunt leges ciuiles cōdere pro suo quis- que regno. Ita omnes Thologi hîc, & alibi, & Canonistæ cap. Ecclesia S. Mariæ de constit. Baldus ca. 1. eodem tit. Andreas de Isernia in proœmio constit. Neapolit. in prin- cip. Franciscus de Ripa ad Rub. de constit. num. 7. Gregorius Lopez l. 18. verbo, sobre las gentes desu- señorio, tit. 1. par. 1. Perez. in proœmio ordinamẽti quæst. 1. & alij plures, quos recenset, & sequitur Antonius Gomez l. 1. tauri num. 6. Bartholus, & alij l. vlt. C. de legibus, Nauarrus cap. nouit, de iu- dic. not. 3. num. 119. Rebuffus in proœmio constit. regal. gloss. 1. nu. 4. per textum in cap. constitutio. d. 2. & l. 1. ff. de constitut. princip. Et quia, dum ei regnum commissum est, omnia commissa censen- tur, sine quibus regnum gubernari non potest, l. 2. ff. de iuris. omni. iudic. imò, si quis præscripserit iurisdictionem in loco, videtur præscripsisse po- testatem condendi ibi statum, vt scribit Rebuffus suprà num. 5. & Ancharanus cap. 1. de constitur. quem refert Barbatius de rebus Eccles. non alien, columna 17. num. 85. Item princeps dicitur Vica- rius Dei in temporalibus, gloss. singularis in prin- cip. Rub. de hæredibus & falcid. quam notat Boë- rius addi. ad Ioann. de Montaigne, in tractatu de auctoritate magni concilij, & Iacobus Bonaudus in panegyrico in addit. ad Ioann. de Terrar. tract. contra rebelles regum, in fine: ergo in temporali- bus potest leges condere, vt tenet Decius cap. no- uit, de iudic. Augustinus de Ancona tractatu de potest. Ecclesiæ quæst. 44. ideò in temporalibus in suo regno prius ad eundem esse Regem, quàm Papam; quia est proximior, dixit Rebuffus suprà num. 6. cum Baldo cap. significantibus, in fine, de officio deleg. Felinus cap. cum non licet, colum. 8. & sequenti, de præscript. Deinde Regem posse le- ges condere, docet Ægidius lib. 3. de regim. prin- cip. p. 2. cap. 27. Carthusianus 3. de fide cap. 103. Cardinalis Bellarminus 3. de laicis cap. 10. D. Tho. 2. 2. quæst. 50. art. 1. ad 3. vbi ait, principalem actum
mas 2. 2. quæst. 57. art. 2. & 1. 2. quæst. 90. art. 3. vbi omnes eius interpretes. idem patet l. 12. tit. 1. par. 1. & l. 8. tit. 1. par. 2. Isidorus 5. ethymol. cap. 10. & re- fertur d. 2. cap. constitutio. Chrysostomus Psal. 44. colligitur ex scriptura, in qua sæpe cum Regia di- gnitate potestas legislatiua coniungitur, Prouerb. 8. Per me reges regnant, & legum conditores iusta de- cernunt. Isaiæ 33. Dominus legifer noster, Dominus Rex noster 1. Petr. 2. siue Regi quasi præcellenti. Vnde Plato dialogo polit. seu ciuil. patet, legum lationem ad dignitatem Regiam pertinere. Ex Xenophonte quoque lib. 8. Cyropœdiæ dicente, quando Prin- ceps melior est, puriora iura constituit; quando verò de- terior, nequiora. Plut. Commentar. in principe re- quiri doctrinam ait, lex principis opus, Arist. 10. ethico. cap. 9. Patris præceptio vim non habet, nec ne-
sius & Valentini. in lib. legum nouellar. ti. 4. dicũt,<-P> @@0@ @@1@ illis esse præcipuam. Philo. 2. de vita Moysis. Regis officium est, iubere, quæ oportet fieri, & vetare, à quibus abstineri decet. Cæterùm iussio faciendorum, & interdi- ctorum cauendorũ propriè ad legem pertinet, atque ita consequitur, vt rex animata lex sit: lex verò sit Rex iu- stissimus. Clemens Alexandrinus 1. Strom. legum ferendarum peritia regnandi scientiæ pars est, sicut etiā iudicandi facultas. Ratio manifesta conclusionis est: quia reges iure belli, vel concessione Reip. vel alio iure simili potestatem habere solẽt imperan- di & præceptis temporalibus, & perpetuis, quæ posteriora leges sunt: ergo possunt leges ferre. Confirmatur, quia in Rep. quæ Democraticè seu populariter regitur, est potestas ferendi leges: er- go si eam transfert in principem, vt à principio communiter factum est, eādem habebit princeps, quo argumento Iustinianus l. fin. C. de legibus, probat Imperatorem posse condere leges, nimirũ, quia Resp. in illum transtulit suam potestatem. Quoniam autem hæc potestas eo modo, & con- ditione existit in principe, quo ei data est à com- munitate, vt notat Innocẽtius ca. à nobis de elect. & c. 1. de locato, videndum ex scripturis vel con- suetudine, an ad ferendas leges requiratur consen- sus populi, vel comitiorum, vel Senatus: nam si Resp. apposuit hanc conditionem, vel limitatio- nem non poterunt reges ipsi leges condere, & sic fertur, Reges Lacedæmonum non potuisse sine consensu populi leges condere: idémque modò dicunt aliqui de Regibus Poloniæ; communiter tamen non habent hanc limitationem positam ab habente ad hoc auctoritatem, & ideò commu- niter leges condere possunt. Sed grauis controuersia est, an quando Rex ti- tulum, & nomen regis habet, quasi denominatio- ne extrinseca, & quasi per Analogiam ad vxorem, quæ iure hæreditario, vel alio titulo est per se re- gina, & habet dominium regni, & non ratione mariti, tunc condere leges pertineat ad Regem, vel ad Reginam, vel ad vtrumque diuisim, vel co- pulatim. Et quod supponimus, nimirũ in eo euen- tu Regem appellari, patet vsu ipso, & consuetudi- ne, & quia ita definitum est, l. 9. tit. 1. part. 2. & l. si autem vxor, collar. 4. in authent. de consulib. item l. mulieris C. de dignitatib. lib. 12. tradit Vazquez disput. 153. cap. 3. num. 34. & lib. de adoratione in posteriori disput. addita cap. 8. colligitur ex cap. ex parte, de foro competenti, ibi, Quondam Reginæ, quibus in verbis insinuatur, Reginam viuente vi- ro, ad quem regnum pertinet, verè esse reginam, id est regis vxorem, defuncto autem viro non ita propriè esse reginam, cum iam nō sit vxor Regis, sed fuerit: esse tamen tunc etiam aliquo modo re- ginam, patet ex eodem textu ibi, ex parte Reginæ & ibi, cum dicta Regina: Vide etiam cap. dilecti, de arbitris, ibi, in Reginam Francorum fuit compromis-
Regina Galliæ appellatur, & libr. 7. indictione 1. epist. 5. & lib. 11. epist. 8. Brunechilda, Regina Fran- corum dicitur, non quia regnum ipsius esset: nam lege Salica fœminæ à successione regni excludun- tur: sed ratione mariti, sicut ètiam vxor Impera- toris, Augusta, dicitur, l. princeps. ff. de legib. si Au- gusta, ff. de leg. 2. l. bene à Zenone. C. de quadrien. præscript. similiter ergo maritus eius, quæ iure hę- reditario Regina est, & regnum possidet, Rex di- citur, præsertim vxore viuente.
Hoc supposito, in hac controuersia tres sunt sentẽtiæ, quas refert Vazquez disp. 153. c. 3. à nu. 1.
Prima sententia est Montalui, l. 9. tit. 1. parte 1. in tali euẽtu iurisdictionem regni, ac proinde po- testatem legumlatiuam post matrimonium ad so- lum virum pertinere. Suaderi potest, primò ex ea- dem. l. vbi dicitur militem, qui ducit Reginā, Re- gem appellari. Secundò & fortiùs, quia Genes. 3. dicitur, sub viri potestate eris, & quia vir est caput vxoris, 1. Cor. 11. ver. 3. & non permittitur mulie- ribus loqui, sed subditas esse viris suis, cap. 14. ver. 34. vnde, 1. Tim. 2. v. 11. mulieri autem docere non
Gen. quæst. 153. relatus, ca. est ordo, 33. quæst. 5. est ordo naturalis in hominibus, vt seruiant fœminæ viris, & filij parentibus: quia nulla iustitia est, vt maior seruiat minori, & in cap. mulierem ead. causa & quæst. idem August. in quæst. vet. test. ait, mulierem
præsertim viro suo. Accedit. l. 2. ff. de reg. iuris, vbi Vlpianus ait, fœminas ab omnibus officiis ciuilibus, vel
tera, vir poterit impunè ipsam occidere: ergo, si illa est Princeps, etiam respectu viri impunè lice- bit subdito Principẽ suum occidere: quod videtur absurdum: nam Reges, qui legẽ illā permissiuam ediderunt, non potuêre statuere, vel saltem non intenderunt, successores impunè in aliquo euen- tu occidi posse, nisi fortè ad vitandum detrimen- tum boni communis. Secunda sententia est Ioannis Lupi de Palacios Rubios tract. de retentione Regni Nauarræ, p. 5. §. 5. Regni administrationem tunc secundum le- ges Hispaniæ, & ad maritum & ad vxorem perti- nere. Suaderi potest ex l. 3. tit. 15. p. 2. qua defini- Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|