nem, nisi priùs ad Regem deferanturr, vt videat, an
aliquid contineant quod ipsi non probetur, in quo,
inquit Vazq. manifestè statuitur, tales ordinationes si-
ne consensu Regis nullam vim habere: idemq́; ait iure
naturali dicendũ esse: nam facultas cōdendi leges,
vt ait D. Th. q. 90. ar. 3. aut est totius multitudinis,
aut habentis vicem totius multitudinis: quod ita
intelligendum est, vt multitudo seu ciuitas, quę nō
habet supremam iurisdictionẽ, quia sub alicuius
potestate est, non habeat hāc auctoritatẽ. Sed illāNulla ciuitas|sub aliquo|Principe con-|stituta leges|cōdere potest.
transtulerit in supremũ Principem: quod si aliqua
ciuitas sub aliquo supremo capite constituta, ha-
bet facultatem cōdendi ius particulare, id erit so-
lùm ex concessione Principis, & tale ius dicetur
municipale. Hanc autem facultatem habebit iuxta
mensuram concessionis. Ratio, inquit, est manife-
sta: nam perpetuo præcepto imperare toti multi-
tudini, pertinet ad supremam potestatem, hæc
autem non est penes ciuitatem, quando illa sub
alicuius principis Imperio constituta est, veluti
contrà, oppida, quæ sub potestate ciuitatis
constituta sunt, non habent potestatem condendi
sibi leges, nisi ex cōcessione ciuitatis, vt docet idẽ
Siluester. An verò hāc facultatem acceperint ciui-
tates, & oppida Imperij ab Imperatoribus, res fa-
cti est, ex legibus tamen allegatis id nulla ratione
colligere licet. Nam in illa l. omnes populi ff. de
iust. & iure, ius proprium ciuitatis non dicitur id,
quod Marcus Burgensis appellauit municipale, di-Ius municipa-|le quid sit.
stinctum à iure communi totius regni; sed dicitur
ius proprium, id est, non commune omnium gen-
tium, idemque omnino, & nihil aliud habetur in-
stit. de iure nat. gent. & ciuili §. 1. & 2. Hæc est sen-
tentia Vazquez, quæ confirmari potest: quia ciui-
tates non possunt imponere pœnam violantibus
eorum statuta, vt cum Iasone dixit Gregorius Lo-Qui possunt|suis præceptis|obligare, pos-|sunt transgres|sorespunire.
pez suprà: ergo nec facere statuta obligantia: nam
qui potest suis præceptis obligare, potest trans-
gressores punire.
------------------------------------------------------------
SECTIO XV.
An existentes in peccato mortali etiam infidelitatis,
leges ciuiles ferre possint.
ARmacanus li. 10. de quæstionib. Armen.70
ca. 4. & in dialogo inscripto, defensoriũ1. Senten.
pacis, dixit, Principes infideles, vel ini-
quos, eo ipso amittere totum suum do-
minium, & iurisdictionem. Eodem tempore idemPrincipes insi|deles & ini-|quos ius om-|ne suũ domi-|nij amittere|qui dixerint.
tenuit Ioannes Vvicleph, qui in Concilio Con-
stantiensi ses. 8. ar. 4. dixisse fertur. Si Episcopus, vel
Sacerdos, est in peccato mortali, non consecrat, non Ba-
ptizat, & art. 8. Papa si præscitus, & malus, & per con-
sequens membrum diaboli est, non habet potestatem,Huicleffi &|Ioannis Hussi|error.
nisi super fideles ab aliquo sibi datam forte à Cæsa-
re. Quibus verbis, quod attinet ad potestatem
ciuilem, sub dubio relinquit, sed potestatem
spiritualem à Christo manentem Papæ præscito,
aut malo denegat. Sed ar. 15. ait, nullus est Dominus
ciuilis, nullus est Prælatus, nullus est Episcopus, dum est
in peccato mortali, & art. 17. populares possunt ad suum
arbitrium dominos delinquentes corrigere. Eundem
errorem tenuit Ioannes Huss. vt patet ex Cōcilio
Constātiensi. ses. 15. ar. 8. 20. 22. & 30. & Valdenses
teste Castro. 12. contra hæreses, verbo potestas, &
Hæretici illi, quorũ meminit Bernardus serm. 66.<-P>
@@0@
@@1@Disput. VII. Sectio XV. 137
<-P>in canti. qui se successores Apostolorum iactabāt,
& Apostolicos nominabant. Asserebant enim, te-
ste Bernardo ibi Apostolici, id est, pontifices (quiApostolicorũ|errores.
etiā in nostris litaniis domini Apostolici dicũtur)
Archiepiscopi, Episcopi, & Presbyteri peccatores sũt, ac
per hoc nec dandis, nec accipiendis idonei sacramentis.
Qui hęretici nō solùm potestatẽ iurisdictionis; sed
etiam iurisdictionẽ, vel vsum ordinis, & alia quæ-
dam, vt ex dictis constat, peccatoribus adimebant.
Suadetur primò, quia potestas legislatiua ordina-1. Argum.|Error hic qui|bus fundamen|tis seu argu-|mentis suaden|tur.
tur ad bonum cōmune: cui valde contraria est ini-
quitas principum. Vnde Saul statim ac Deo displi-
cere cępit, regno priuatus est 1. Reg. 15. ver. 23. pro
eo quòd abiecisti sermonẽ Domini, abiecit te Deus, ne sis
Rex, & Oseæ 8. ver. 4. ipsi regnauerũt, & non ex me:
principes extiterunt, & non cognoui, argentum suum &
aurum suum fecerunt sibi idola, vt interirent: quasi di-
cat, regnauerunt; sed non ex legitima potestate:
quia cùm mali essent, ego non dabam eis potesta-
tem, & non est potestas nisi à me, vt Rom. 13. vers.
11. non est potestas nisi à Deo. Hinc etiam Eccles. 10.
ver. 8. dicitur, regnũ à gente in gentes trāsferet propter
iniustitias, & iniurias, & contumelias, & diuersos dolos.
Secundò, suadetur ex Clem. li. 2. const. Apost. c.
8. vbi dicitur, nec enim Rex impius, est vtique Rex; sed
tyrannus: nec Episcopus ignorantia, aut mala mente
oppressus, est amplius Episcopus: sed falso nomine ita ap-
pellatur: nō à Deo præfectus; sed ab hominibus, vt Ana-
nias, & Saphira in Israėl, & Sedechias & Ahias falsi
Prophetæ.
Tertiò, quia non expedit, vt potestatem legisla-
tiuam conferat Deus inimicis suis, & legum sua-
rum transgressoribus.
Quartò, quia omne dominium iurisdictionis
fundatur in ratione imaginis, & similitudinis: nā
Genes. 1. ver. 26. dicitur, faciamus hominem ad imagi-
nem & similitudinem nostram: sed peccator caret tali
ratione, nā ea consistit in gratia, & charitate: Ergo.
Quintò, quia qui conspitat contra principem
terrenum, pœna capitis, & omnium bonorũ con-
fiscatione punitur, l. quisque in principio C. ad l.
Iuliam majestatis, & auth. vt nulli iudicum §. 1.
coll. 9. & similiter, qui Deum grauiter offendit,
omnis dominij priuatione punitur.
Catholica tamen sententia est, peccatores do-71
minium iurisdictionis ad ferendas leges, & ad alia2. Sententia|de fide.
habere, & retinete posse: Gersō tract. de vita spiri.Peccatores iu-|risdictionem|retinere iure|possunt.
lect. 3. Almainus 4. dis. 15. q. 2. Victoria relect. 5. de
Indis. p. 1. nu. 5. & rele. de potest. ciuil. nu. 9. Molina
tract. 2. de iust. disp. 27. in fin. & disp. 19. Bellarm.
3. de laicis c. 8. Castro illo verbo, potestas, Vualdẽ-
sis 2. doctrinalis ar. c. 81. Toletus Rom. 13. anno. 3.
Conciliũ Constātiense suprà, confirmatũ à Marti-
no 5. in Bulla posita immediatè post ipsũ cōciliũ.
Probatur primò, ex Iob 34. ver. 18. qui dicit Regi,1. Probat.|Prima proba-|tio sumpta ex|Scriptura.
apostata, qui vocat duces impios, & ver. 30. qui regnare
facit hominem hypocritā propter peccata populi. Hiere.
26. ver. 6. & nunc itaque ego dedi omnes terras istas
in manu Nabuchodonozor Regis Babylonis serui
mei, & vers. 7. & seruient ei omnes gentes, & filio
eius, & filio filij eius, donec veniat tempus, &c. Constat
autem Nabuchodonozor, filios, & nepotes ipsius
fuisse idololatria, aliisq; multis peccatis infectos,
vide Daniel. 4. & 5. & specialiter expende id Da-
niel. 2. v. 37. quod dicit Nabuchodonosori, Tu Rex
regum es: & Deus cœli regnum, & fortitudinem, & im-
perium, & gloriam dedit tibi. Isa. 45. Hæc dicit dominus
Christo meo Cyro, &c. plures etiam Hebręorum Re-<-P>@@
<-P>ges peccatores fuisse, ex libr. Regũ. & Paralip. satis
liquet, qui numquam à Prophetis, vt tyranni vel
illegitimi Principes reprehenduntur, & Rom. 13.
& 1. Pet. 2. Apostoli docent, Regum potestatẽ esse
à Deo, & illis esse obediendum: quo tempore om-
nes Regeserant peccatores, & infideles, & Ioseph.
Gen. 47. fecit terram Ægypti tributariā Pharaoni
infideli, & Dauid, ac Salomon, qui aliquando gra-
uiter peccauerunt, non sunt priuati regno, nec eo-
rum successores: vnde Gen. 49. ver. 10. Non aufere-
tur sceptrum de Iuda, nec Dux de femore eius, donec ve-
niat qui mittendus est: & Matth. 23. vers. 2. Super Ca-
thedram Moysi sederunt Scribæ, & Pharisei, omnia
quæcumque dixerint vobis, seruate, & facite, secundùm
verò opera eorum nolite facere, dicunt enim, & non fa-
ciunt: & Ioan. 6. ver. 70. Nonne ego vos duodecim ele-
gi, & vnus ex vobis diabolus est? &c. 11. v. 51. Caiphas
cum esset Pontifex anni illius, prophetauit: 1. Pet. 2. v. 8.
Serui subditi estote in omni timore dominis, non tantùm
bonis, & modestis: sed etiam discolis: & Trident. sess. 7.Sacerdotes|qui in pecca-|to mortali sũt|verè cōsecrāt|& absoluunt.
can. 10. ait, si quis dixerit, ministrum in peccato mor-
tali existentem, modò omnia essentialia, quæ ad sacra-
mentum conficiendum, aut consecrandum pertinent, ser-
uauerit, non conficere, aut conferre sacramentum, ana-
thema sit, & sess. 14. can. 10. si quis dixerit sacerdotes,
qui in peccato mortali sunt, potestatem ligandi & sol-
uendi non habere, anathema sit.
Hoc ipsum tradidere Anaclet. ep. 3. refertur c. exItem ex Patri|bus.
merito, 6. q. 1. Euaristus c. non est de plebe 2. q. 7.
Greg. c. non nocet, q. 1. Hieron. c. aut alter, 8. q. 1.
Aug. c. Christum, 1. q. 1. & 5. ciuit. c. 21. ait, Deum
dare regna terrena piis, & impiis, sicut ei placet, &
infrà. Qui dedit Mario, ipse & Cæsari, qui Augusto,Deus dat re-|gna & piis, &|impiis.
ipse & Neroni, qui Vespasiano, vel patri, vel filio sua-
uissimis imperatorib. ipse & Domitiano crudelissimo, &
ne per singulos ire necesse sit, qui Cōstantino Christiano,
ipse Apostatæ Iuliano. Ambr. lib. 5. ep. 28. Theodosiũ
Imperatorem agnoscit, & veneratur, reprehendit
tamen ob Innocentium interfectionem Thessalo-
nicæ factā, & de Saul ait, & si Rex erat: peccaret ta-
men, si occideret innocẽtem, & in apologia Dauid. c. 2.
ille (inquit) Rex tātus, ac potens, ne exiguo quidem mo-Peccauit Da-|uid, vt solent|Reges, sed pœ-|nitentiā egit,|quod non so-|lent Reges.
mento manere penes se delicta passus est conscientiæ: &c.
4. peccauit Dauid, vt solent Reges: sed pœnitentiā gessit,
fleuit, ingemuit, quod non solent Reges. Anastasius Ni-
cenus tom. 6. bibliot. veteris edit. q. 15. in scriptu-
ram, hanc ex instituto quæstionem discutit. Cùm
dicat Apostolus, quòd mũdi potestates sunt à Deo ordi-
natæ, an omnis Princeps, Rex, & Episcopus à Deo præfi-
ciatur, & respōdet, cùm Deus dicat in lege, dabo vobis
Principes secũdũ corda vestra, est euidẽs quòd ex Prin-
cipibus & Regibus alij quidem à Deo præficiuntur tan-
quam digni eo honore: alij autem rursum, cùm sint indi-
gni, Dei permissione, aut voluntate præficiuntur populo
digno eorum indignitate. Quod duobus exẽplis ap-
positissimis illustrat, subiungitq́ue. Qamobrẽ quan-
do videris indignum aliquem, & sceleratũ Regem, aut
Principem, aut Magistratum, aut Episcopum, ne mire-
ris: nec Dei accuses prouidẽtiam: sed disce, & crede quòd
propter nostras iniquitates tradimur eiusmodi tyran-
nis, & ne sic quidem à malis abstinemus. Iren. lib. 5. c.
24. varios constituens dandi reges fines, inquit.
Quidam illorum ad correctionem, & vtilitatem sub-Propter quid|Reges dantur,|ex Irenæo.
iectorum dantur, & conseruationem iustitiæ: quidam ad
timorem, & pœnam, & increpationem, quidam autem
ad illusionem, & contumeliam, & superbiam, quemad-
modum & digni sunt, Dei iusto iudicio in omnibus
æqualiter superueniente. D. Thomas 1. de regi. princ.<-P>
@@0@
@@1@138 Quæst. XCV. Tract. XIV.
<-P>cap. 6. ait, in vltionem peccati diuina permissione impios
accipere principatum & cap. 7. multis exemplis illu-
strat, Deum interdum permittere, vt impij legiti-
mum imperium obe$unclearineant. Vide etiam Gregoriũ
18. mor. cap. 3. Bernardum suprà, doctè de hac re
disserentes.
Secundò probatur ratione: quia potestas politi-2. Probat.|Ratione idip-|sum cōfirma-|tur.
ca est purè naturalis, vnde esset in puris naturali-
bus: ergo non pendet à gratia, charitate, vel fide,
qu ęin eo statu non essent. Dices, licet hęc non re-
quirantur per se, & in omni statu: requiri tamen
per accidens, & in statu naturæ lapsæ, in quo non
potest homo carere peccato, nisi habeat fidem, &
gratiam: peccatum autem reddit incapacem huius
potestatis: contra, quia in statu puræ naturæ ele-
ctio peccatorum ad regnum valida esset, & per
peccatum non amitteretur. Ergo idem dicendum
est in præsenti statu, præsertim si peccatum sit ori-
ginale tantùm, seu aliena culpa contractum: hocHomines non|priuantur re-|gno ob suum|peccatum.
enim sicut non meretur priuationem subitam bo-
norum naturalium, imò nec fortunæ: ita non me-
retur priuationem huius potestatis: imò sicut nec
Deus, nec homines priuant aliis bonis statim
ob quodlibet peccatum mortale: ita nec potesta-
te ista. Alioqui etiam dici posset de veniali. Item
fides non amittitur per quodlibet mortale, vt di-
finitur in Tridentino sess. 6. can. 27. & 28. & idem
est de spe: ergo idem dicendum de iurisdictione
politica, aut Ecclesiastica, quæ non magis, sed mi-
nùs pugnant cum peccato mortali. Item qui est inQui est in pec-|cato, potest es-|se valde vtilis|ad regendum|alios.
aliquo peccato mortali, præsertim interno, vel oc-
culto, vel habituali tantùm, sine vllo malo propo-
sito formali, vel virtuali, potest esse valdè vtilis ad
regendum alios, & simpliciter vtilior reliquis, vt
si cæteri careant scientia, vel experientia, & aliis
eiusmodi requisitis: ergo non expedit, vt talis sit
incapax suscipiendæ, vel retinendæ iurisdictionis,
& potestatis legislatiuæ, aut gubernatiuæ, præser-
tim in actu primo, siue vsu, sicut est in illo, qui
iure hæreditario regnum obtinuit ante vsum ra-
tionis, vel ad tempus in amentiam incidit, & in
similibus. Alioqui quotidie essent reges mutandi,
quia quotidie committerentur peccata: quod ma-
ximum esset inconueniens, præsertim cùm idem
dicendum esset de magistratibus: sequeretur etiam
puerum, cuius pater defunctus esset, antequam ip-
se baptizaretur, non posse regnum obtinere iure
hæreditario, propter originale peccatum: hoc est
absurdum: ergo peccatum non reddit hominemPeccatum non|reddit homi-|nem incapa-|cem ad regnũ|quoad fieri, ne|que quoad cō-|seruari.
incapacem huius potestatis quoad fieri: ergo nec
quoad conseruari; quod minorem requirit apritu-
dinem in subiecto.
Item dominium rerum externarum non funda-
tur in gratia, aut carentia peccati: sed in pura natu-
ra facta ad imaginem Dei, ratione cuius dicitur
Genes. 1. dominamini piscibus maris, &c. Ergo nec
dominium iurisdictionis fundatur in gratia, vel
carentia peccati.
Ad hæc, cùm gratia, & iustitia sit occultissima,
& nemo de se, aut de alio sciat, an sit verè iustus,
vt patet ex Tridentino, sess. 6. cap. 9. si hæc essent
dominiorum tituli, nullum dominium esset certũ,Si vera esset|assertio cōtra-|ria nullum do|minium esset|certum.
ex quo nascerentur mirabiles confusiones, pertur-
bationes, scrupuli, & scandala inter homines. Præ-
terea, nullo iure lata est sententia priuationis ipso
facto contra reges vel alios iniquos superiores,
nec esset cōueniens, quia infinita perturbatio quo-
tidie nasceretur in Rep. & omnes subditi facilè<-P>@@
<-P>contra Reges, & alios superiores insurgerent, imò
nullus vellet principatum, aut magistratum acce-
ptare, quem tam facilè posset amittere. Item vel
Rex alioqui prauus in sui muneris executione ser-
uat honestatem, & tunc formaliter, & in quātùm
Rex, iniustus, aut prauus non est, sed materialiter
tantùm, & malitia se habet merè concomitanter,
nec refert ad hanc potestatem: vel in suo munere
iniustitiam exercet, & tunc leges, & præceptæ nō
obligāt, nec subditi illis tenentur: ergo non est in-
conueniens in eo esse Regiam potestatem: & idẽ
est de aliis principibus, magistratibus, &c. Cùm
tamen ex opposito sequantur magna incommoda:
sacramenta redduntur incerta; totus ordo Eccle-
siasticus, hierarchicus, politicúsq; euertitur, Resp.
labefactatur, & perturbatur, iniuriæ, proditiones,
periuria, & inuasiones emergunt.
Ex dictis constat, stando in iure diuino, hāc po-72
testatem perseuerare in infideli, non solùm respe-Potestas iuris|dictionis per-|seuerat in in-|fideli etiam re|spectu fideliũ,|qui subditieo|rum sunt.
ctu aliorum infidelium; sed etiam fidelium, qui
aliàs iusto titulo subditi eorum sunt. Nam de his
regibus loquuntur Apostoli locis citatis, & dicũt,
illis esse obediendum, non solùm propter iram, sed
etiam propter conscientiam, ac proinde sentiunt, esse
veros Reges: nec esset expediens, iure diuino fide-
les statim liberari ab obedientia infidelium: quia
tale ius noceret fidei propagationi, & conserua-
tioni. Nam plurima scandala sequerentur, nec re-
ges infideles permitterent subditos ad fidem con-
uerti, & in eodem populo essent plures supremi
principes temporales, vel fideles manerent sine
principe. Ius autem ecclesiasticum de hac re nulli-
bi inuenitur: ergo nullo iure infideles amittunt
dominium infidelium vel fidelium, vt etiam do-
cent D. Thomas & alij 2. 2. qu. 10. art. 10. vbi VaNullo iure in-|fideles amit-|tunt dominiũ|vel fidelium,|vel infideliũ.
lentia pun. 8. & colligitur ex Augustino 19. ciuit.
cap. 17. dicente, celestes ciues, id est, Christianos, &
bonos obtemperare legibus terrenæ ciuitatis, id est, malo-
rum & improborum. Confirmatur, quia in infideles
non baptizatos Ecclesia nullam habet iurisdictio-
nem: ideo nec potest illos punire, nec regnis pri-
uare, nisi aliquando iure belli: sed quamdiu eos nō
priuaret, retinerẽt suam potestatem. In baptizatos
autem fideles Ecclesia habet directam potestatem
spiritualem, & in pœnam hæresis posset eos ex-
communicare, & illis alias pœnas imponere: ha-
ctenus autem eam potestatem nō exercuit saltem
ipso facto, nec abstulit ab eis retentionem, & vsum
legislatiuę potestatis, imò nec ab illa deiici à sæcu-
laribus possunt, donec per sententiam ecclesiasti-
cam eorum delictum declaretur, iuxta cap. cum
secundùm leges, de hæreticis, in 6. vt latiùs infra
disp. de lege pœnali, & 2. 2. in materia de fide, vbi
Bannes, & alij.
Ad primum argumentum pro hæreticis factũ,73
Respondeo, multò maiora incommoda sequi, si
iurisdictio pẽdeat ex fide, vel bonis moribus prin-
cipis, vt ostendi. Quocirca, licet aliquando pecca-
tor mereatur regno priuari: tamen quamdiu est,
suum regnum possidet, & in regno viuit, verè RexRex quamdiu|viuit Rex per|seuerat.
perseuerat, & ita cōtigit in Saüle, donec Deo per-
mittente occisus fuit, & propter eius inobedien-
tiam regnum ad eius posteros non peruenit: quo
pacto aliqui intelligunt sententiā Dei, qua ipsum
regno priuauit. Solet enim Scriptura quod filiis
euenturum est, ipsorum parentibus prænunciare,
ac si ipsis esset euenturum, vt constat ex Genes. 27.
ver. 29. Esto dominus fratrum tuorum, & incuruentur<-P>
@@0@
@@1@Disput. VII. Sectio XV. 139
<-P>ante te filij matris tuæ; quod in solis posteris Iacob,
& fratrum impletum est. Constat etiam ex bene-
dictionibus patriarcharum Genes. 49. vide deni-
que 1. Reg. 2. vers. 32. virum Dei ad Heli summum
Sacerdotem, & iudicem politicum Hebræorum,
dicentem, & videbis æmulum tuum in templo in vni-
uersis prosperis Israël: cùm tamen Heli nullũ æmu-
lum habuerit, sed filij eius. Quod verò illa inter-
pretatio germana sit, præter cætera confirmant
verba illa Samuelis ad Saülem 1. Reg. 13. vers. 13.
Stulte egisti, nec custodisti mandata domini Dei tui, quæ
præcepit tibi, quod si non fecisses, iam nunc præparasset
Dostları ilə paylaş: |