<-P>est: quia in Capitulum non transeunt reseruata Episco-
po Bero. ca. quæ in Ecclesiarum de constit. & cap. ex lit-
teris, de in integrum restit. Hæc Medicis, consonat
Tridentinum ses. 7. cap. 10. de reformat. prohibens
Capitulo, dare reuerendas ad ordines ei, qui beneficij
Ecclesiastici recepti, vel recipiendi occasione, arctatus
non fuerit: quia, videlicet, dare aliis perniciosum
esset: ergo similiter Capitulo non datur potestas
leges tunc ferendi: quia magis esset communiter
in destructionem, quàm in ædificationẽ Ecclesiæ.
An verò Capitulum sede vacante, possit di-87
spensare cum illegitimo ad ordines minores, &An Capitulũ|possit dispen-|sare cum ille-|gitimo sede|vacāte ad Mi|nores, & sim-|plex beneficiũ.
beneficium simplex, sicut potest Episcopus, iuxta
cap. 1. de filiis presbit. lib. 6. Respondit Nauarrus
consil. 28. de temp. ordinat. licet Ioannes And. cap. 1.
de filiis presbit. in 6. & Dominicus, & Francus ibi di-
cant, causam Papali decisione indigere propter varias
opiniones, quæ versantur super auctoritate Capituli sede
vacante ad dispensandũ, gl. clem. 1. §. 11. verbo capituli
de hæreticis videtur resoluere, quòd Capitulum non suc-
cedit Episcopo in iis quæ sunt iurisdictionis voluntariæ,
qualis est dispensatio: Contrarium tamen videtur ve-
rius, quòd tenet Panormitanus cap. cùm olim, de maior.
& obedien. cui satis accedit Francus Pauinus tract. de
officio capit. sede vacante cap. 7. p. 1. & melius ca. 1. nu. 3.
sed longè altius, & resolutiùs Federicus Senensis cons.
40. & melius cons. 30. cuius multis rationibus addo il-
lam firmam, quòd circa potestatem Capituli sede vacan-
te debet fieri regula affirmatiua, videlicet quòd succedit
Episcopo regulariter in omnibus, quæ sunt iurisdictionis
ordinariæ, exceptis casibus expressis, vt rectè resoluit
prædictus Francus Pauinus tract. citato p. 1. ca. 1. num. 3.
& constat, dispensationem illegitimorum pertinere ad
iurisdictionem ordinariam Episcopi, & quòd in nulla
parte iuris ille casus excipitur ab illa regula: ergo stan-
dum est ei argum. l. omnis definitio, ff. de regulis iuris, &
Rub. eodem, in 6. Hactenus Nauarrus.
------------------------------------------------------------
SECTIO XVII.
De aliis nonnullis congregationibus, seu communitati-
bus, an possint leges Ecclesiasticas condere.
SEbastianus Medicis tract. de legib. p 1.88
quæst. 16. num. 3. in genere sic ait, Vi-
dendum hîc esset de nonnullis aliis, vide-
licet de ministris, seu Prouincialibus, de
Prioribus, seu Guardianis, de Parochianis, Præpositis,
Plebanis, & aliis Rectoribus, necnon de conuenticulis,
congregationibus, fraternitatibus, collegiis, societatibus
& hospitalibus, & de aliis tam sæcularibus, quàm re-
gularibus clericis: sed, quia materia hæc satis potest com-
prehendi ex his, quæ dicta sunt, nunc omnia omittenda
putaui: nam facultas statuendi pendet ex vi iurisdictio-
nis alicui concessæ à superiore: ergo firma, & certa regu-
la tradi non potest, nisi quatenus inspicienda sit facultas
concessa de eo, quod agendum sit, de quo latiùs 2. p. dice-
mus, Vide Cagnol. Rub. C. qui admitti. num 43.
Quidam verò Theologi hîc, postquam de Con-
ciliis, & Capitulo Canonicorum dixere, adiungũt,
nulla alia congregatio, vel clericorum, vel magi-
strorum (quam vulgò absolutè vniuersitatem di-
cimus) potestatem habet iure communi ad feren-
das leges Ecclesiasticas: quare nisi speciatim à sede
Apostolica eis fuerit collata, aut legitima consue-
tudine inducta, non potest leges ferre: quia omnis
potestas iurisdictionis dimanat à Romano Ponti-
fice: ergo cũ de eiusmodi emanatione non constet<-P>
@@0@
@@1@Disput. VIII. Sectio XVIII. 181
<-P>comparatione vniuersitatis, nullas poterit le-
ges ferre, nisi speciatim alicui vniuersitati à Ponti-
fice maximo ea potestas conferatur, vel legitima
consuetudine inducta sit.
Respondeo tamen, prædictas, & similes com-89
munitates potestatem habere ad statuendum deCommunitas|quas leges fer|re possit vel|non.
minotibus ad se pertinentibus; de maioribus au-
tem nil per se efficere posse. Patet à simili ex his,
quæ dicta sunt de Capitulo viuente Prælato: &
ita tenent communiter Iurisperiti, de quo multa
dicit Albertus tractatu de communitatibus, quæ-
stione 3. Syluester verbo lex, quæst. 4. vbi ait, vni-
uersitatem clericorum, vel doctorum posse statu-
ta facere, quæ vim legum habeant. Probatque per
cap. ex literis, de constit. Quidam tamen recentio-
res Theologi dicunt, se non videre, quomodo in-
de deducatur: ibi enim solùm fit mentio statuti
vniuersitatis doctorum, & quamuis ibi dicatur, ab
iis statutum fuisse, vt si quis magistrorum nō obe-
diat mādatis vniuersitatis, communione seu con-
sortio in magistratibus priuetur: tamen ex hoc nō
colligitur, tale statutum ab illis solis doctoribus
conditum fuisse: sed ipsis consentientibus, & pe-
tentibus approbatum ab eo, qui supremam curam
haberet vniuersitatis. Vnde aiunt isti Theologi,
vniuersitatem doctorum sine consensu eius, qui
vniuersitatem fundauit, aut eius, qui supremam
habet potestatem in vniuersitatem, non posse le-
ges ferre, nec statuta perpetua facere, nisi speciali
concessione hoc priuilegium habeat. Sed certè
textus ille vrget, quia Pontifex planè supponit, sta-
tutum illud validum fuisse: sed pœnam impositam
interpretatur, & moderatur, præcipiens, vt si ma-
gister ille, qui vniuersitati magistrorum non pa-
ruit, iam correctus est, ad cōmunionem magistra-
lem admittatur: & diuinare est dicere, illud statu-
tum factum fuisse auctoritate Rectoris, vel alte-
rius, qui à Pontifice haberet iurisdictionem super
vniuersitatem. Fauet l. per iniquum. C. de iurisdict.
omnium iudicum, vbi text. supponit, Collegium
habere sua statuta, quæ seruanda sunt ab illis, qui
ratione negotiationis, vel professionis militaris,
vel alterius similis, in tali Collegio, seu congrega-
tione sunt: similiter ergo in collegiis, & congre-
gationibus ordinatis ad finem spiritualem sunt
propria statuta facta ab illis, qui in illis Collegiis
sunt. Vnde Rosella, verbo, excommunicator, post-
quam §. 3. docuit, Capitulum Canonicorum posse
aliqua statuta facere §. 4. cum Panormitano capit.
cùm omnes, de constit. ait, Capellanos aliarum Ec-
clesiarum posse sine consensu Prælati, vel Episcopi sta-
tuere, non in rebus magnis, sed in aliis. Idem de his
communitatibus ait Felinus cap. cùm omnes, ci-
tato.
Pro maiori autem declaratione aduerte, duo-90
bus modis intelligi posse legẽ fieri ab aliqua com-Communita-|tes quomodo|se poßint ge-|rere ad seruā-|das suas leges.
munitate. Primò, ratione iurisdictionis. Secundò,
ratione conuentionis & pacti inter membra talis
communitatis, vel inter fundatorem & illa. Qua
conuentione vel pacto obligant se singulæ partes
ad faciendum, quod tota communitas iniunxerit.
Hoc modo istas communitates facere leges seu
statuta posse illi Theologi fatentur, nulliq́ue du-
bium esse potest. Sed tales erunt propriè leges, vel
statuta, vt cùm ego promisi Deo, vel homini, vel
communitati facturum me quidquid iniunxerit,
& mihi aliquid iniungitur, non imponitur mihi
lex propriè: sed latissimè. Plùs ergo dicimus, nem-<-P>@@
<-P>pe eiusmodi communitates veram iurisdictionem
habere ad præcipiendum, & ad leges, seu staruta
ferenda nō ex vi promissionis, sed traditionis po-
testatis cuiusdam: quilibet enim potest tradere iusQuilibet po-|test tradere al|teri ius in se,|& cōmunitati,|& facere se|subditum il-|lius.
in se alteri personæ, vel communitati, & facere se
subditum illius, vt in bonum suum proprium gu-
bernetur: sicut ex natura rei posset se alterius ser-
uum facere, vt gubernetur in bonum domini.
Cùm ergo singuli hanc potestatem tradunt, sicut
tradere possunt alicui communitati ex ipsismet
nimirum constitutæ; illa communitas veram ha-
bet iurisdictionem in illos, ampliorem vel restri-
ctiorem iuxta primam eorum voluntatem, verbi
gratia, ad pręcipiendum in ordine ad hunc, vel il-
lum finem, ad quem communitas ipsa est institu-
ta: & iste modus iurisdictionis non pendet à sum-
mo Pontifice, nisi quatenus ipse potest illum im-
pedire, aut moderari iusta de causa, & est subordi-
natus Pontifici, imò & Episcopis, & ideo non de-
rogat ipsorum auctoritati: sed aliquæ communi
tates fortè sic constituuntur, vt non possint obli-
gare ad culpam: sed ad pœnam: quod ex vsu, con-
suetudine, & communi intelligentia constituen-
tium illam communitatem, intelligẽdum est: pos-
sunt enim tradere, vt dixi, maiorem, aut minorem
iurisdictionem in se, vt voluerint, & constitutio-
nes, seu statuta harum minorum communitatum
potest examinare, & re vera examinat Pontifex,
vel Episcopus, ne quid contineant Apostolicis, vel
Episcopalibus præceptis, aut iuri communi con-
trarium: & cùm inuenerit, nil contrarium conti-
nere, eas approbat: & tunc etiam videtur vim con-
ferre earum statutis, quam tamen re vera possent
habere sola auctoritate ipsius communitatis, vt
Victoria relect. 1. de potest. eccles. propos. 3. num. 3.
& propos. 3. relect. 2. p. 1. seu quæst. 1. princip. nu. 1.
& 2. docet totam spiritualem potestatem, quæ fuit
in lege naturæ, potuisse dari auctoritate humana
fidelium tradentium potestatem toti communita-
ti, vel vni ab ipsis electo, vt leges ferret in rebus
spiritualibus, & in ordine ad finem spiritualem, &
salutem animarum.
------------------------------------------------------------
SECTIO XVIII.
Vtrum communitates religiosæ, vel earum capitula pro-
uincialia, & generalia possint leges condere.
REspondeo posse, vt videri potest per91
Innocentium cap. in singulis de statuCommunita-|tes religiosæ|& Capitula|Prouincialia,|& genera-|lia possunt sibi|leges condere.
monachor. Sebastianus Medicis tra-
ctatu de legibus, & statutis part. 1.
quæst. 9. & 15.
Quæ potestas secundùm aliquos ex duplici ca-
pite prouenire potest, scilicet, ex vi obedientiæ, &
ex iurisdictione Ecclesiastica à summis Pontifici-
bus manante, iuxta priuilegia vnicuique harum
communitatum concessa: sed existimo, ex vi voti
obedientiæ nullas leges, nullaq́ue statuta, proprièVoti obedien-|tiæ obligatio|quam vim ha|beat.
dicta fieri posse: quia votum obedientiæ per se lo-
quendo nullam dat ei, in quem dirigitur iurisdi-
ctionem: sed tantùm inducit obligationem reli-
gionis ad faciendum, quod ille iniunxerit. Potest
tamen cum illo voto coniungi traditio potestatis
in seipsum, qua iure possit alius ei præcipere, & ad
implenda præcepta compellere, & hæc potestas
sine vllo voto, vel promissione tradi posset, vt su-
periore sectione diximus de aliis communitatibus<-P>
@@0@
@@1@182 Quæst. XCV. Tract. XIV.
<-P>piis. Et traditur nō solùm in aliis religionibus per
professionem, & in Societate nostra per vota post
biennium emissa: sed in omnibus per ingressum
religionis, seu susceptionem habitus. Simul autem
Pontifex, qui religiones approbat, confert iurisdi-
ctionem, qua eiusmodi religiosi, etiam si potesta-
tem super se tradere religioni, & eius capitulis aut
prælatis noluissent, possunt præceptis, & legibus
obligari, & transgressores puniri: cōmutatq́; Pon-
tifex iurisdictionem, quam habebant externi præ-
lati, & superiores, in iurisdictionẽ internorũ Præ-
latorum, & Capitulorum ipsius religionis, & ita, si
nouitio imponatur præceptum à Prælato cum in-
tentione obligandi ipsum, tenebitur in cōscientia
parere, non ex vi voti; quia nullum fecit: sed ex vi
potestatis, quam ipse, & Pontifex tradidere Præla-
to religionis: & pro transgressione talis præcepti,
& quorumcumque aliorũ humanorum, aut diui-
norum, poterit à Prælato puniri: qua de re ali-
quid cum Vazquez dixi tract. de peccatis.
In quo autem sit hæc potestas legislatiua, vel in
Prælatis religionis, vel in capitulo conuentuali,
prouinciali, aut generali, vel simul in his omnibus
collectiuè, aut diuisiuè, & quoúsque se extendat,
non possumus nunc exactè definire: sed consu-
lendæ sunt cuiusque religionis regulæ. Sed quia
iuxta regulas fit non solùm obedientiæ votum;
sed etiam traditio potestatis à Pontifice, & à reli-
giosis ipsis (datur enim potestas Pręlato ad regen-
dum iuxta regulam, & non aliter) cōsulenda etiam
sunt cuiuscumque religionis diplomata, statuta,
& constitutiones: quia iuxta illas his, vel illis Præ-
latis, itemq́ue capitulis Prouincialibus, vel Con-
uentualibus maior, vel minor, vel nulla potestas
legislatiua inest.
------------------------------------------------------------
SECTIO XIX.
An potestas legislatiua Ecclesiastica possit om-
nibus etiam fæminis delegari.
DDico primò, hanc potestatem esse de-Hæc potestas|est delegabilis.
legabilem, Panormitanus ca. grauem,
num. 1. de sentent. excommu. Andreas
Barbatia in additionibus ad Panor-
mitanum ibidem.
Probatur primò ex dist. cap. grauem, vbi qui-92
dam ciues Pisani deputati à potestate, & populo
fuere ad statuta ciuitatis edenda: si potestas con-
dendi leges politicas delegatur, cur non poterit
potestas condendi leges Ecclesiasticas delegari?
& quòd illi deputati, essent verè legislatores, colli-
gitur ex illis verbis statuerunt, & ex illis aliis, cæte-
rùm cùm illi statutarij: quod etiam obseruauit Feli-
nus ad illum textum notab. 1. quamuis male asse-
ruerit, cōsuetudinem illam delegandi potestatem
legislatiuam, à Pontifice improbari: non enim sta-
tutum illud reprobatur: quia statuentes iurisdi-
ctionem non habuerint: sed quia contrarium erat
libertati Ecclesiæ: quòd si illa prima ratione infir-
mum esset, Pōtifex id asseueraret, vt de iustitia suę
constitutionis magis constaret. Secundò probo:
quia iurisdictio Ecclesiastica ad causarum cogni-
tionem delegari potest, vt constat ex toto tit. de
offic. delegati: ergo etiam iurisdictio legislatiua
Ecclesiastica delegari poterit. Par enim est ratio.
Tertiò quia Pontifex propria auctoritate, & ar-
bitrio speciale officium legati constituit, cum or-
dinaria potestate condendi leges, vt superiùs vidi-<-P>@@
<-P>mus: ergo pro eadem voluntate poterit delegato
conferre potestatem non ordinariam condendi
leges Ecclesiasticas, id quod ex vsu abundè cōstat.
Omitto aliud argumentum depromptum ex l. vn.
§. quibus C. de nouo Codice faciendo: quo in hanc
sententiam dicitur Barbatius suprà, quia ex illo §.
solùm colligitur, legum compositionem, & ordi-
nationẽ à Iustiniano Imperatore quibusdam fuisse
delegatam; non verò potestatem ipsam ad ferẽdas
leges: quod satis constat ex eodem, §. & ex l. 1. &
2. C. de vet. iur. enucl.
Dico secundò, non expedit potestatem absolu-93
tam ferendi leges in totam Ecclesiam delegari à2. Concl.
Pontifice alteri personæ: nam quælibet alia perso-Potestatem fe|rendi leges in|totam Eccle-|siam non ex-|pedit delegari|à Pontifice.
na errare posset in scandalum, & perniciem Eccle-
siæ, & Pontificis irrisionem: nullum tamen absur-
dum esset delegari Concilio generali.
An verò potestas ferendi leges spirituales, seu
Ecclesiasticas mulieri delegari possit; Victoria re-
lect. 2. de potest. Eccles. quæst. 2. principali num. 3.
4. & 5. vniuersè asserit, mulieres potestatem Eccle-
siasticam habere non posse, cui sententiæ subscri-
bit Sotus 4. dist. 20. quęst. 1. ar. 4. §. sed de fœminis,
alios plures auctores referens, & dist. 25. qu. 1. art.
2. cuius opinionem sequitur, & dicit esse commu-
nem Theologorum Emanuel to. 1. quæstionum
regularium, quæst. 12. art. 2. eandem sequitur, qu.
15. art. 1. Suarez in hac materia de legibus disp. 9.
sect. 1. ducitur Victoria, quia potestas illa à iure di-
uino orta ordinatur ad gubernationem populi, &
directionem in finem spiritualem, sed gubernatio
populi, & directio in finem spiritualem iureipso
diuino mulieri est interdicta 1. Cor. 14. mulieres in
Ecclesiis taceant; non enim permittitur eis loqui; sed sub-
ditas esse, sicut lex dicit: si quid autem volunt discere, do-
mi viros suos interrogent: turpe est enim mulieri loqui
in Ecclesia, & hoc esse mandatum Dei satis indicat
dicens, siquis videtur propheta esse, aut spiritualis, co-
gnoscat, quæ scribo, quoniam domini sunt madata, & 1.
Timo. 2. mulier in silentio discat cum omni subiectione:
docere autem mulieri non permitto, neque dominari in
virum: sed esse in silentio, & Pæpuzitæ ab Epiphanio
hæres. 49. August. hæres. 27. inter hęreticos nume-
rantur, quòd fœminis sacerdotium attribuerint.
Secundò quia in Concilio Carthaginensi 4. cui
Augustinus interfuit ca. 49. & refertur in cap. mu-
lier, 23. dist. & de consec. dist. 4. sancitum fuit, ne
mulier, quamuis docta, & sancta, viros in conuentu do-
cere præsumat, & Augustinus lib. quæstionum ver.
testa. quæst. 45. & refertur cap. mulierem, & cap. est
ordo. 33. quæst. 5. mulierem, inquit, constat, subiectamMulier nullā|auctoritatem|habere, nec|docere potest.
dominio viri esse, & nullam auctoritatem habere: nec
docere enim potest, nec testis esse, nec fidem dare, nec iu-
dicare, &c. vide etiam Augusti. here. 27. & Epiphan.
hæres. 49. & Corasius, l. in multis, ff. de statu homi.
ait. Mulier nec magistratum genere, l. cum prætor, §.
non autem, ff. de iudic. nec postulare, l. 1. §. sexum, ff.
de postul. nec tutor dari potest, l. fin. ff. de tutel. nec
aliis muneribus, præsertim, publicis, fungi potest l. 2.
ff. de reg. iuris, quæ hîc copiosè Accursius com-
memorat. Hæc Corasius supra num. 1.
Dico tamen tertiò, mulieri potest ab Apostoli-94
ca sede delegari potestas ad ferendas leges, etiam3. Concl.
aliquas, quæ à iure diuino emanauerint. Ita aliqui
Theologi hîc: & probatur primò ex ca. dilecta de
maior. & obedientia ibi, clericos suæ iurisdictioni
subiectos propter inobedientiam, & culpas eorum. Qua-
re licet ibi Honorius III. constituere videatur, vt<-P>
@@0@
@@1@Disput. VIII. Sectio XIX. 183
<-P>Abbatissa non possit excommunicare saltem ex
officio, & iure ordinario: definit tamen habere iu-
risdictionem spiritualem ordinariam, iurisdictio
enim in clericos ad eos puniẽdum propter inobe-
dientiam, & culpas eorum, spiritualis est, & Eccle-
siastica, vt optimè obseruauit Panormitanus ibi, &
Decius reg. 2. de reg. iuris in 6. num. 41. ergo etiam
potest ex speciali Pontificis delegatione leges Ec-Mulier potest|ex Pontificis|delegatione le|ges condere.
clesiasticas ferre, vt ieiunij, vel festi alicuius ser-
uandi: idem colligitur ex cap. dilectæ de excessib.
pręlat. cap. cum dilecta. de confirmat. vtili, vel inu-
tili: tertiò quia meliori posse delegari potestatem
ferendi censuras affirmat Paludanns 4. dist. 19. qu.
2. art. 1. in solutione 5. Nauarrus lib. 5. consiliorum
tit. de sent. excom. cons. 73. Hugolinus, quem refert
& probat Suarez 3. p. tomo 5. disp. 2. sectio. 3. num.
7. & Salmerō 1. Corin. 14. disp. 32. §. subdit, asseue-
rat, non adeo turpe esse, mulierem publicè docere,
vt iure diuino simpliciter ei sit interdictum: quin
potiùs existimat, posse Pontificẽ maximum in eo
dispensare, vt mulier publicè doceat, si sanctitate,
& sapientia polleat, & dono reuelationum insi-
gnita sit, vt fuit beata Catherina Senensis, quæ in
consistorio apud Papam, & Cardinales non semel
sermonem habuit: ergo eadẽ ratione poterit mu-
lieri à Pontisice potestas ferendarum legum de-
legari.
Quartò probatur, quia nullo iure diuino prohi-
bitum videtur, ne Papa pro sua suprema potestate,
possit mulieri delegare potestatem ferendi leges,
quę à solo diuino iure manare poterat: potest ergo
etiam hanc delegare: qualis est lex præcipiens sub
excommunicatione, ne certum quid fiat: quia solo
diuino iure, & potestate potest ferri excommuni-
catio, cùm contineat priuationem fructus suffra-
giorum, quæ priuatio sola auctoritate diuina, seu
à Deo vt auctore supernaturali manante, induci
potest. Quintò si aliqua ratione potestas excom-
municandi non posset dari fæminæ, maximè quia
talis potestas pertinet ad claues, quæ per presby-
terium cōferuntur: hęc autem ratio est nulla; quia
secundum D. Thomam 4. dist. 18. quæst. 2. art. 2.
Dostları ilə paylaş: |