İkinci fəsil
Əfqanıstan ordusu
Əfqanıstanda bir məsəl var, deyirlər ki, eşşəyə
minmək bir ayıbdır, ondan düşmək də başqa bir
ayıb. Mənim Əfqanıstandakı halım da eynilə
belə idi.
2004-cü ilin yayında birbaş Kabilə getdim.
Birinci işim atamın köhnə pasportu əsasında
özümə Əfqanıstan pasportu almaq oldu. Yeni
pasporta yiyələndim, amma bir şey dəyişmədi,
gözləntilərimlə rastlaşmadım. Mən Əfqanıstan
əhalisinin bir qismi ilə eyni soydan idim, ancaq
çox keçmədən başa düşdüm ki, buraya da aid
deyiləm. Məşhəddə doğulmuş, 20 ilə yaxın
11
İranda yaşamışdım, əfqanıstanlılarla böyük
fərqlərim vardı. Nə qədər axtarırdımsa, onlarla
öz aramda az oxşarlıq tapa bilirdim; dil və
ləhcədən tutmuş mədəniyyət, əxlaq və adət-
ənənələrə qədər. Güclü depressiyaya düşdüm.
Elə birinci ayda Əfqanıstana getdiyimə peşman
oldum. Ancaq o qədər israr və iddiadan sonra
İrana dönüb valideynlərimin üzünə baxmağa
utanırdım.
Bir müddətdən sonra özümü toparladım.
Uşaqlıqdan silahı, hərbi sahəni çox sevirdim,
rəsm dərslərində ancaq tüfəng və tank şəkilləri
çəkirdim. Müəllimim həmişə deyirdi ki, sən
başqa bir şey çəkə bilmirsən? İrandakı müdafiə
hazırlığı dərsi də yadıma düşdü. Ancaq
əfqanıstanlı
olduğumuza
görə
mənə
və
dostlarıma silahdan istifadə etməyə icazə
verməmişdilər.
Qərara gəldim ki, Əfqanıstan Milli Ordusunda
işə düzəlim. Üçillik bir müqavilə əsasında çavuş
rütbəsilə bölüyün təminat xidmətinin rəisi
vəzifəsində xidmətə başladım.
Dəri farscası ilə danışa bilmədiyimə görə
Əfqanıstan
ordusunda
dəfələrlə
məsxərə
olundum.
Əfqanıstanda
Məşhədə
ziyarətə
12
gedənlərə “zəvvar” deyirdilər. Orada məni
məsxərə olaraq, “iranlı” və ya “zəvvarək”
(balaca zəvvar) deyə çağırırdılar. Ancaq mən bu
yellərdən titrəyən dağ deyildim. Dil öyrənmə
istedadım yaxşı olduğuna görə tez bir zamanda
dəri farscası ilə, hətta yerli ləhcəylə danışmağı
bacardım.
Orduda həzara, puştu, özbək və tacik kimi
bütün soylardan adam vardı, çoxu da sünni idi.
Bəzi dostlarım deyirdilər ki, burada şiə
olduğunu gizlətsən, yaxşı olar. Ancaq mən
razılaşmadım, dedim ki, inşallah, problem
yaranmaz.
Azan veriləndə bütün əsgərlər namaza
toplaşırdılar. Bir gün dostumla cibimizdən
möhür çıxarıb namaza dayandıq. Namazı
bitirəndən sonra gördük ki, əsgərlər bizi dövrəyə
alıb heyrətlə bir-birinə göstərir, deyirlər: “Bunlar
müşrikdirlər!”
Buna baxmayaraq, hamımız bir yerdə qalırdıq,
heç vaxt aramızda problem yaranmırdı. Kimsə
şiə-sünni mübahisəsi salmaq istəyəndə də
digərləri mane olurdular. Puştunlar bizim də
Quran oxuduğumuzu görəndə təəccüblənirdilər,
şiələrə qarşı fikirləri dəyişirdi. Bir dəfə puştun
13
dostlarımdan biri məni evinə dəvət etdi.
Talibandan olduqlarına görə bəziləri məsləhət
görürdülər ki, onların kəndinə getməyim. Lakin
mən getdim və çox səmimi qarşılandım.
Məni məyus edən və Əfqanıstan ordusu ilə
müqaviləmi uzatmağa mane olan amil oradakı
əxlaqi problemlər idi. Təəssüf ki, əsgərlər üçün
tərbiyəvi-əxlaqi bölmə nəzərdə tutulmamışdı,
hərbi hissədə çox intizamsızlıq və əxlaqsızlıq
görünürdü. Əsgərlər əvvəldə namaza qarşı çox
ciddi olur, gündə beş dəfə vacib və müstəhəb
namazlar
qılır,
get-gedə
isə
həvəsdən
düşürdülər. Hərbi hissədə spirtli içkilər, qumar
və əxlaqsız filmlər azad idi. Əfqanıstanlı əsgərlər
amerikalı hərbçilərdən bir qutu film və jurnal
alıb tamaşa edirdilər.
Orduya amerikalılar hərbi təlim keçirdilər. Bir
amerikalı çavuşun bizim generalımıza hərbi
salam vermədiyini, hətta əmr verdiyini görəndə
çox narahat olurdum. Bu isə orada adi bir şey
idi.
Düzdür, amerikalı əsgər və komandirlər bizim
mədəniyyətimizə hörmət etməyə çalışırdılar.
Məsələn, ramazan ayında günorta azanından
iftara qədər hərbi təlimi dayandırırdılar. Bir dəfə
14
otağımda namaz qılırdım. Hiss elədim ki,
amerikalı bir əsgər qapının önündə dayanıb,
içəri girməyə tərəddüd edir. Elə bilirdi ki, içəri
girsə, müqəddəs ayinə hörmətsizlik etmiş olar.
Mən ərzaq xitmətinə başçılıq edirdim. Təzə
çörək yeyək deyə Kabildən bir təndir almışdım.
Bir dəfə amerikalı komandirlərin biri məndən bir
parça təzə çörək alıb yedi, çox xoşu gəldi, amma
qalanını yerə atdı. Ona başa saldım ki, bizim
mədəniyyətimizdə çörək müqəddəsdir, onu heç
vaxt yerə atmırıq. Soruşdu ki, bəs nə edirsiz?
Dedim ki, onu hündür bir yerə qoyuruq. Bu
söhbətdən sonra onun əlində çörək hündür bir
yer axtardığını dəfələrlə görmüşəm.
Üç ildən sonra müqaviləmi uzatmadım.
Atamın dəstəyi ilə İranda ingilis dili kurslarına
gedib bu dili tam öyrəndim. Əfqanıstan
ordusunda amerikalılarla da çox ünsiyyət qurub
ləhcələrini mənimsəyə bilmişdim. Bu dəfə
birillik müqavilə bağlayıb orduda tərcüməçi
kimi fəaliyyətə başladım.
|