İsim ve Sıfatlar Tevhidinde Ehl-i Sünnet’in Muhaliflere Cevabı

Allah’ın İsim ve Sıfatlarını Bilmenin Önemi

Muhakkak Allah’ın isim ve sıfatlarını bilmek, mânâsını iyice anlamak, gereğiyle amel etmek ve onlarla Allah’a dua edip O’ndan istemek, kulların kalplerinde; yaratıcıyı yüceltme, O’nu takdîs ederek her türlü eksiklik ve kusurdan tenzîh etme ve O’nu sevme, O’nu umut edip arzulama ve O’ndan korkma, O’na tevekkül etme (dayanma) ve O’na dönme hasletlerini oluşturur. Öyle ki yaratıcı onların kalplerinde, ne zâtında ne de sıfatlarında hiçbir ortağı bulunmayan en yüce örnek olur. Hiç kimsenin, onların kalplerindeki bu yer gibi bir yeri yoktur. İşte böylece kul kalbî tevhidi gerçekleştirmiş olur. Yine böylece Allah için kulluk gerçekleşmiş, kalpler O’nun büyüklüğüne boyun eğmiş ve nefisler O’nun azametinden durulmuş olur.¹

İlimlerin en faziletlisi dînî ilimler olunca, bizim Allah’ı bilip tanımamızı sağlayan ilim, doğal olarak kendi dışındaki dînî ilimlerin en faziletlisi olmaktadır. Çünkü bu ilim bize Allah Azze ve Celle’yi tanıtmakta ve O’nun hakkında bilgi sâhibi olmamızı sağlamaktadır. “Üstelik kalplerin hayat bulmasının, nimet ve huzura kavuşmasının tek yolu, Rabbi, ma’bûdu ve yaradanını isimleri, sıfatları ve fiilleriyle bilip tanımasıdır.”¹

İşte bu noktadan hareketle tevhidin iki rüknünden biri sayılan İsim ve Sıfat Tevhidini bilip tanımamız bizim için kaçınılmaz bir gerek olmaktadır.² Çünkü peygamberlerin getirdiği tevhid iki çeşittir: İlimde ve i’tikâdda tevhid, irâde ve kasıtta (amaçta) tevhid. Bunlardan ilkine, haber verme ve marifetle (bilgi) olan ilgi ve alâkası nedeniyle ilmî tevhid, ikincisine kasıt ve iradeyle olan ilgi ve alâkası nedeniyle de kasdî-irâdî tevhid adı verilir. Tevhidin ilk çeşidi olan ilmî tevhidin dayanağı, âlemlerin Rabbi Allah’a âit kemâl (olgunluk) sıfatlarını ispat etmek, O’ndan teşbîh ve misâli nefyetmek ve O’nu bütün kusur ve eksikliklerden tenzîh etmektir.³