İslam öncesi Arap Yarımadasına bakış (bölgeleri, burada yaşamış devletler ve dinler)
Yüklə 227,09 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Hafta: Muhakkak ki Allah katında (yegâne) din İslam’dır (Al-i İmran 19).
- 1-Hz. Ebu Bekir (Hilafetü Resulillah) Dönemi (632-634)
- İcraatları 1-Üsame ordusunu sefere gönderdi
- 3-Ridde (irtidat-dinden dönme) hareketleri ile mücadele
- 4-Tebliğ ve İslam fetihlerinin başlaması
- Halid b. Velid’i
- Amr b. As
- 2-Hz. Ömer (Emirül-Müminin) Dönemi (634-644)
- Hz. Ebu Bekir Döneminde Hz. Ömer
- Muğire b. Şube
- 5. Hafta: Hz. Osman Dönemi (644-656)
- Yaşanan Problemlerin Sebepleri a.Hz. Osman’ın icraatlarından doğan problemler
- Yönetimde kolaylık için yapıldı, Bu kişiler daha öncede bu görevleri yapmışlar ve ehil kişilerdi
- Akrabalara yardımı çarpıtılmış, sahabelerin önde gelenlerinin şehirden ayrılma isteklerini ise bir hak olarak görmüştür.
- Ammar b. Yasir ise daha sonradan Mısır’a müfettiş olarak atandı. (iddianın asılsızlığının delilidir)
- Bu davranışı normalde övgü ile karşılanmıştır
-İslam öncesi Arap Yarımadasına bakış (bölgeleri, burada yaşamış devletler ve dinler) -Cahiliye Dönemi (inançlar, kültür, kabilecilik, kölelik, kız çocuklarının öldürülmesi..), Mekke’deki görevler (kıyade, hicabe, rifade, sikaye) -Müşrik, hanif, münafık, kâfir, ehl-i kitap kavramlarının anlamı -Savaşın yasak olduğu aylar (Eşhürul-hurum): Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Recep -Cahiliye evlilik çeşitleri: (Nikâhı mut’a, nikah-ı bedel, nikah-ı istibda, nikah-ı makt, nikah-ı şiğar…) -Başlıca siyer ve mağazi kitapları: (İbn İshak, Siretu İbn İshak), (Vakıdi, Kitabul-Meğazi), (İbn Hişam, es-Siretun Nebeviyye), (İbn Hazm, Cevamius-Sire) -Peygamberimizin (SAV) hayatı… (tekrar); Peyg.’in çocukluğu ve gençliği, yaşanan önemli olaylar -Peygamberimizin Yahudilerle (Medine Vesikası, Medine’den çıkarılma, savaşlar) ve Hıristiyanlarla İlişkileri (Necran Hıristiyanları-Mübahale, Mute, Tebük), (İslam’a davet mektupları) -Mescid-i Nebevi ve işlevleri -Peygamberimizin aile hayatı, çok evliliğinin hikmetleri (Hz. Hatice’den sonra 5 çocuk annesi Sevde validemizle evlendi bu evliliği üç yıl sürdü. 624’te Hz. Aişe ile evlendi. 625 yılından itibaren diğer evliliklerini yaptı) -Peygamberimizin bize örnek oluşu
*Fıtrat dini olan İslam’ı inanç, ibadet ve ahlaki öğretiler çerçevesinde anlatılması 3. Hafta: HULAFA-Yİ RAŞİDİN DÖNEMİ (632-661) -Peygamberimiz (SAV): “Herhangi bir ihtilafla karşılaştığınızda size düşen görev, benim sünnetime ve hulafa-yi raşidinin sünnetine uymaktır (Müsned IV, 126- 127) - 4 halife dönemidir; 1-Emevi halifesi Ömer b. Abdülaziz’i beşinci raşid halife kabul edenler var. 2-Peygamberimize nisbet edilen hadise göre, “gerçek anlamda hilafetin 30 yıl süreceği ve daha sonra saltanata dönüşeceği” hadisine göre bazı Sünni âlimler, Hz. Hasan’ı beşinci raşid halife kabul etmişlerdir. -Peygamberimiz kendisinden sonra kimin İslam devletini yöneteceğini söylememişti. Hz. Ebu Bekir namaz kıldır. Şura tarafından istişare ile halife seçildi 1-Hz. Ebu Bekir (Hilafetü Resulillah) Dönemi (632-634) -İlk Müslümanlardan, insanlar peygamberi yalanlarken o kabul etti -Peyg’den 2-3 yaş küçük -Atik: güzel soylu, Sıddık: Mirac ve gayba iman, Vakarlı ve ağır başlıydı. (tasavvufta sıddıkıyyet makamı) -Hanifdi, şirk koşmadı, güzel ahlaklı sevilen bir kişiydi. -Bekir adlı çocuğu yok neden Ebu bekir dendiği bilinmiyor. -Zengindi, işkence edilen birçok köleyi alarak azad etti (Bilal-i Habeşi) -Peyg. ile medineye hicret (Üzülme, Allah bizimle beraberdir. Tevbe 40) -Mekke’de Hz. Ömer ile Medine’de Harice b. Zeyd ile kardeş oldu. -Medine’de rahatsızlandı, ailesini yanına getirtti. Mescid-i Nebevi’nin arsasını aldı -Bedir savaşında esirlere nasıl davranılacağı fikrini verdi. -Peygamberimizden hiç ayrılmadı, peygamberimiz onunla istişare ederdi. -Peygamberimizi ve Kuran’ı en iyi anlayanlardan birisiydi. (Nasr suresi) -142 hadis rivayet etti. -Kuran’ı mushaf haline getirdi. Önemli bir hizmet icra etti. -Hudeybiye anlaşmasında emre itaat edenlerden ilkiydi. -Babası Mekke fethinden sonra Müslüman oldu, annesi daha önce Müslüman olmuştu. (yerine Ebu Talip) -Bizans ve Sasaniler arasında 611’de başlayan 619’a kadar devam eden savaşlarda sasaniler üstünlük sağladı, Suriye ve filistini işgal etti. Bizans mağlubiyeti üzerine Mekkeli müşrikler ateşperest İran taraftarı olmuşlardı. Onlar ehl-i kitaba üstün geldikleri gibi kendilerinin de Müslümanlara üstün geleceklerini söylediler. Bunun üzerine Rum suresi nazil oldu. Rumların bu yenilgiden sonra 3-9 yıl içinde galip geleceği haber verildi (Rum 1-4). Hz. Ebu Bekir Ubey b. Halef ile 100 deve karşılığında iddiaya girdi. Aralık 627’de Nineva savaşı ile bu gerçekleşti. Hz. Ebu Bekir, o sırada hayatta olmayan Übey’in mirasçılarından aldığı 100 deveyi, Peygamberimizin emri ile fakirlere dağıttı. -Peygamberimizin vefatında tavrı, kararlılığı ve yaptığı konuşma (Hz. Ömer, Bilal-i Habeşi) -Halife seçilince yaptığı konuşma (Hz. Ömer, Ebu Ubeyde bin Cerrah) -Bazı görevliler atadı. Beytülmale Ebu Ubeyde b. Cerrah, kaza işlerine Hz. Ömer, katiplik Zeyd b. Sabit ile Hz. Osman…vb gibi. -Atadığı görevlilere savaş hukuku ve gayri Müslimlerin statüleri ile ilgili önemli tavsiyeleri oldu. -Fedek arazisinin alınması konusunda Hz. Fatıma’yı üzdüğü iddiası, (Peygamberlerin miras bırakmayacağı hadisine binaen bu uygulamayı yaptı) -Hz. Ali’nin biatta gecikmesi, batına Şiilerin takiyye fikrini ortaya atmaları (Hz. Ali’nin Hz. Ömer ve Hz. Osman’a biat etmesi, çocuklarına onların adını vermesi hilafet konusunda hakkının yenildiği iddialarını çürütmektedir.) İcraatları 1-Üsame ordusunu sefere gönderdi (Mute savaşında şehit olanların intikamı, suriyeye doğru, düşmanla karşılaşmayan bu ordu, bazı kabilelerle mücadele, ganimetlerle medineye döndü) 2-Zekât vermeyiz diyenlerle mücadele (Harice b. Hısn el-Fezari gibi zekât vermeyiz diyenler oldu, Hz. Ömer ve bazı sahabeler kılıç çekilmez) 3-Ridde (irtidat-dinden dönme) hareketleri ile mücadele: Peygamberlik iddiasında bulunanlar; Müseylimetülkezzap (Yemame’de Halid bin Velid), Tuleyha b. Huveylid el-Esedi, Esved el-Ansi (Yemen valisini öldürdü, buraya hâkim oldu), Secah bint Haris (kadın, sonradan Müslüman oldu) 4-Tebliğ ve İslam fetihlerinin başlaması (Fetih-Fütuh-Fütuhat): Hz. Ebu Bekir ridde olaylarını bastırdıktan sonra Peygamberimizin başlattığı stratejiyi devam ettirerek güçlü 2 devlet olan (Bizans ve Sasaniler) ile mücadeleye başladı. İslam fetihlerinin amacı “ilayı kelimetullah”tır. -Irak Cephesi (Arabistan-Sasani-Bizans arasında); Sasanilerin elinde olan bir yerdi. Bekir b. Vail kabilesinin bir kolu olan Şeybanilerin reisi Müsenna b. Haris, Medine’ye gelerek İranlılar ile savaşmak üzere kabilesine bir kumandan tayin edilmesini istedi. Hz. Ebu Bekir yaptığı istişareler ve Hz. Ömer’in tavsiyesi ile Halid b. Velid’i bu göreve atadı. Halid, önce Basra körfezinin önemli merkezlerini fethetti. Daha sonra barış yoluyla aldığı Hire’de kaldı. Aynüttemr’i (Fırat ve Dicle’yi birbirine bağlayan sasanilerin erzak deposu) fethetti. Hz. Ebu Bekir bir mektup yazarak, Dumetülcendel’e giderek peygamberimizle yaptığı anlaşmayı bozan Ükeydir b. Abdülmelik’in üzerine yürümesini ve oradan da Suriye tarafına geçmesini istedi. Halid, Irak’ta yerine Müsenna b. Harise’yi bıraktı ve Dumetülcendel’i fethetti. Ükeydir burada öldü. -Suriye Cephesi (Bizans vassalı Gassaniler hüküm sürüyordu). Sasaniler 613 yılında Gassanileri yenerek Dımaşk’ı (Şam) ele geçirmişti. Heraklios, uzun süren savaşlar sonunda 628’de suriyeyi ele geçirmişti. Müslümanların Bizans ile mücadelesi; Peygamberimiz döneminde Mute Savaşı (629) ile başlamış, Tebük savaşı (630) ile devam etmişti (Savaşların amacı; bölgenin güvenliğini sağlamaktı). Hz. Ebu Bekir, 633 yılı son baharında her biri 3 bin kişiden oluşan üç ayrı orduyu suriyenin güneyine gönderdi. Yezid b. Ebu Süfyan ile Şürahbil b. Hasene’yi tebük-maan istikametinden Suriye ve Ürdün’e, Amr b. As’ı Eyle üzerinden sahil istikametinde Filistin’e doğru yola çıktılar. Kısa süre sonra orduların mevcudu 7500’e ulaştı. Başkumandanlığa önce Amr b. As daha sonra Ebu Ubeyde b. Cerrah getirildi. Filistin’de Gazze ve birçok yer fethedildi. Halid b. Velid, Hıristiyan Gassaniler’in şam yakınlarındaki askeri karargâhını yok etti (634). Daha sonra Şam’ın güneyine ilerleyerek diğer kumandanlarla birleşti. Burada birçok yer fethedildi. Halid, Heraklios’un kardeşi Theodoros’un kumanda ettiği 80 bin kişilik orduyu, Ecnadeyn savaşında mağlup etti. Böylelikle Filistin ve Suriye’nin kapısı Müslümanlara açıldı. -Hz. Ebu Bekir, 634 yılı Ağustos ayında rahatsızlandı. Yerine Hz. Ömer’i tavsiye etti. Ecnadeyn savaşının sonucunu öğrendikten sonra 23 Ağustos 634’te 63 yaşında vefat etti. Kızı Hz. Aişe’ye vefat edince maaşının beytülmale bırakmasını ve Peygamberimizin yanına defnedilmesini vasiyet etti. (Vasiyette bulunma) -Vefatında beytülmalde bir dirhemden başka bir şey yoktu. O, kendi varlığını ve fetihlerle elde edilenleri hemen eşit olarak dağıtıyordu. (Hz. Ömer bize yaşanılması zor bir hayat bıraktın).
* Takiyye (Hz. Ali’nin 6 ay sonra Hz. Ebu Bekir’e biatı, Hz. Ömer, Hz. Osman) * İmamet (Masum, gerçek kuran bilgisi, gaybı bilme) * Mut’a
* Ehl-i sünnetin kan ve malı helal… Alevilik Anadolu’ya has bir yorumdur. (Alevi vatandaşlarımıza atılan iftiralar…) Bunlarla alakası yoktur… 2-Hz. Ömer (Emirül-Müminin) Dönemi (634-644) -Hz. Ebu Bekir yerine tavsiye etti. Ancak Şura (Abdurrahman b. Avf, Said b. Zeyd, Osman b. Affan, Üseyd b. Hudayr…) kararı ile halife oldu. Hz. Ali ona biat edenlerin ilklerindendi. Hz. Ömer: “Ali olmasaydı Ömer helak olurdu” diyerek Hz. Ali’nin halifeliği döneminde yardımlarını tasdik etmiştir. - Tez canlılık-sert mizac (Peyg’in vefatında, kırtas vakasında, Hudeybiye’de (Fetih suresi ?) ve Zekât vermeyenlere muamele...) sonuçta hep pişmanlık -Peygamberimiz: “Ümmetimin içinde ümmetime en merhametli Ebu Bekir, Allah’ın emri konusunda en şiddetlisi Ömer’dir” buyurmuştur. -Ömer b. el-Hattab; (Faruk: hak ile batılı ayıran), Adalet onun en önemli özelliğiydi. Kul hakkına çok önem verirdi. (bu konuda kitabımızın 255-265 sayfalar arası dikkatice okunmalı) -Kütüb-ü Sitte’de rivayet ettiği 539 hadis bulunmaktadır. - Birinci rivayet; 616 Müslüman oldu. Peyg’i öldürmeye giderken Nuaym b. Abdullah sen kardeşine bak dedi. Kardeşi Fatıma ve eşi Said b. Zeyd kuran (Taha suresi) okuyorlardı. Kuran öğreten Habbab b. Eret ile birlikte Müslüman olduklarını söylediler. Hz. Ömer de iman etti. İkinci rivayet; içki içmek için Kâbe’nin yanına gitti. Burada peygamberimiz namaz kılıyordu. Namazda (hakka suresi 41-46) okuyordu. Peyg. eve dönerken Hz. Ömer, ona yetişerek iman ettiğini söyledi. Peyg.: Ya Ömer, Allah sana hidayet nasip etti. -Peyg.’in duası: “Ya Rabbi, İslamiyet’i Ömer b. Hattab veya Amr b. Hişam (Ebu Cehil) ile güçlendir” duasının bir tezahürü olduğu da belirtilmektedir. (Onun imanından sonra Müslümanlar ilk defa Kâbe’de toplu olarak namaz kıldılar). -Müslüman olmasından Medine’ye hicretine kadar geçen altı yıllık süre hakkında kaynaklarda bilgi yok. (Akrabalarından oluşan 20 kişilik bir kafile ile Mekke’den ayrılıp Kuba’ya gitti), Kuba’dan Medine’ye giderek Peyg. ile görüşürdü. Gitmediği zamanlar kardeşliği İtban ile yeni nazil olan ayetleri okurlardı. -Peyg. Mekke’de Hz. Ebu Bekir ile Medine’de İtban b. Malik ile (bazı kaynaklarda farklı isimler de geçmektedir) kardeş ilan etti. -Katıldığı seriyyeler dışında Peyg.’den hiç ayrılmadı. -Medine’de hutbe okurken İran cephesinde savaşmakta olan kumandanı Sariye’ye “Ey sariye dağa çekil, dağa” diye hitab etmiş ve kumandan bunu duyarak emri yerine getirmiş ordusunu kurtarmıştır. -Ebu Süfyan’ın iman etmesinde rolü oldu. -Aşere-i Mübeşşere’den olan Hz. Ömer, Peyg’in vahiy kâtipliğini de yapmıştır. -Birçok evliliği oldu. En son Hz. Ali ve Hz. Fatıma’nın kızı Ümmü Gülsüm ile evlendi. Bu evlilikle Peyg.’e akrabalık kurma amacı taşıdığı bilinmektedir. -Tebük gazvesi için malının yarısını verdi -Hz. Ömer, Hz. Ebu Bekir ile beraber “Şeyhayn” olarak anıldı. Sünni ulema, Hz. Ebu Bekir’den sonra Müslümanların en faziletlisi olarak onu kabul etmiştir. -Onun bazı görüşleri inen ayetler ile teyit edildi. Buna “Muvafakat-ı Ömer” denir. Bunlar arasında şarabın kesin şekilde haram kılınması (Bakara 219), Peyg’i ziyarete gelenlerin eşleri ile perde arkasından konuşması gerektiği (Ahzab 53), Kâbe’deki makam-ı İbrahim’in namazgâh yapılması (Bakara 125) ve münafıkların reisi Abdullah b. Übey b. Selul’un cenaze namazının kılınmaması (Tevbe 84) gibi hususlar örnek verilebilir. -Peygamberimiz: “Allah gerçeği Ömer’in lisanı ve kalbi üzere yarattı”, “Allah’ın emirleri konusunda ümmetimin en kuvvetlisi Ömer’dir”, “Muhakkak ki şeytan senden korkar, ya Ömer” gibi hadislerde geçti -Mührüne “Sana vaiz olarak ölüm yeter ey Ömer!” ifadesini yazdırdı.
-Zekât vermek istemeyenlerle mücadele konusunda görüşü oldu, ancak kabul edilmedi -Yalancı peygamber Tuleyha b. Huveylid üzerine bizzat yürümek isteyen halifeyi vaz geçirdi. -Ticaret yaparak geçimini sürdürmeyi düşünen halifeye maaş bağlanması Ebu Ubeyde’den istedi. -Halifenin müellefe-i gulupdan 2 kişiye tahsisat ayırmasına karşı çıktı, buna ihtiyaç kalmadığını söyld. -Müseylime ile yapılan Akraba savaşında (632) hafız sahabelerin şehit edilmesi üzerine Kuran’ın Zeyd b. Sabit başkanlığında bir heyet tarafından toplanmasını sağladı. -Halife Medine’den ayrıldığında veya rahatsızlandığında yerine vekâlet etti. 633 yılı hac emiri olarak görev yaptı. -Hz. Ömer, Hz Ebu Bekir’in vefatı üzerine Mescid-i Nebevi’de (23 Ağustos 634) biat aldı. İcraatları -Fethedilen geniş coğrafyada elde edilen ganimetin dağıtımı ve gayrimüslimlere muamele konusunda kararlar aldı. (Kitabımız 258-261 okunmalı) -635’de Mescid-i Nebevi’de ilk defa cemaatle teravih namazı kılınmasını emretmiş, kadın ve erkeklere iki ayrı imam tayin etmiştir. -Medine’de ve diğer bölgelerde çocukların okuma yazma, Kuran, dil kaideleri, şiir yüzme, binicilik ve atıcılık öğrenmelerinin sağlanması istenmiştir. -637’de Hicri takvimin kullanılmasını sağladı. -İlk hapishane bu dönemde kurulmuştur. -Mescid-i Nebevi’nin sınırlarını genişletmiştir. Mescid-i Haram’ı da genişletmiştir. -Savaş prensipleri belirledi; savaş öncesi karşı tarafla temas, elçi gönderilmesi, İslam’a davet, kabul etmezlerse cizye teklifi, bunu da kabul etmezlerse, savaşılacağının bildirilmesi….. -641 yılında divan teşkilatını kurmuştur. Divan defterine kişiler kaydedilmiş, kendilerine verilecekler taksim edilmiştir. -638 veya 639’da veba salgını oldu, başta Ebu Ubeyde b. Cerrah olmak üzere birçok sahabe ile 25 bin’e yakın insan öldü. -641’de Hayber ve çevresinde bulunan Yahudileri Hz. Ömer, Arap yarımadasının dışına çıkardı. Necranlı Hıristiyanları da Kufe tarafındaki Necraniye’ye gönderdi. (Bu kişilerin malları satın alındı ve mağdur edilmediler; gittikleri yerlerde topraklar verilmesini, bir süre vergi alınmamasını, cizye vererek hayatlarını devam ettirmeleri sağlandı) -644 yılı haccını eda eden Hz. Ömer, Medine’ye döndü. Burada Ebu Lulüe Firuz en Nihavendi, adlı İranlı köle Hz. Ömer’i hançerle yaraladı. Daha sonra intihar etti. -Yerine birini bırakmasını isteyenlere karşı 6 kişilik Aşere-i Mübeşşere’den oluşan Şura’nın üç gün içerisinde kendi içlerinden birini halife seçmelerini istedi. Oğlu Abdullah’ı halife seçilmemek şartıyla bu heyete dâhil etti. - Hz. Ömer, oğlunu Hz. Ayşe’ye göndererek Peygamberimizin yanına defnedilmek için izin istedi. Hz. Aişe kendisi için düşündüğü bu yeri ona vermeyi kabul etti. Hz. Ömer Kasım 644’de vefat etti ve cenaze namazını Suheyb b. Sinan kıldırdı. Irak Cephesi: Kaybettikleri yerleri almak için harekete geçen Sasanilere karşı, Ebu Ubeyd es-Sekafi komutasında 1000 kişilik birliği gönderdi. Kumandan Rüstem, fillerle takviye ettiği Sasani ordusunu Müslümanlar üzerine sürdü. Yapılan Köprü savaşında (634) Ebu Ubeyd komutasındaki Müslüman ordusu yenildi. Böylece Irak cephesindeki ilk yenilgi alınmış oldu. Ebu Ubeyd burada şehit oldu. Sad b. Ebu Vakkas kumandan tayin edildi. Bundan sonra Hz. Ömer, Irak’ta bulunan orduya takviye kuvvetler gönderdi. 9-10 bin kişilik Müslüman ordusu karşısında 70-80 bin Sasani ordusu vardı. Kadisiye savaşı (Mart 637) yapıldı. Rüstem burada öldü. Ordusunun geri kalan kısmı Celula’da toplandı. Kisra onun kardeşi Hurrezad’ı bu ordunun komutanı olarak görevlendirdi. Haşim b. Utbe kumandasındaki 12 bin kişilik Müslüman ordusuyla yapılan savaş sonucunda ganimetler elde edildi. Daha sonra diğer bazı yerler fethedildi. Burası Müslümanlar ile Sasaniler arasında tampon bölge oldu. Utbe, İran şehirlerini ele geçirdi (638). Ancak 1 yıl sonra Hümüzan komutasındaki Sasani ordusu buraları geri aldı. Utbe vefat edince yerine Muğire b. Şube daha sonra Basra valisi olarak Ebu Musa el-Eşari tayin edildi. Nihavend savaşı ile Irak fetihleri tamamlandı (642). İran’da İsfahan fethedildi. 644 Horasan bölgesi Türklerle temas kuruldu. Böylelikle ateşperest İran Müslümanların eline geçti, sasani yok oldu. Suriye Cephesi: Fihl savaşı ile Müslümanlar Bizans kuvvetlerine ağır kayıplar verdirdi (23 Ocak 635). Ardından Mercüssuffer savaşı (635) da kazanıldı. Dımeşk’in (Şam) fethi için engel kalmadı. Halid b. Velid, Eylül 635’te Şam’ı fethetti. Aynı yıl yapılan Mercürrum savaşını da Müslümanlar kazandı. Ba’belek, Humus ve Hama şehirlerini ele geçirdi. Bundan sonra Herakleios, Hıristiyan Araplar ve Ermeniler destekli 50-100 bin kişilik yeni bir ordu kurdurdu. Halid b. Velid komutasındaki Müslüman ordusu Yermük savaşı ile (20 Ağustos 636) bu orduyu yendi ve bölgedeki tüm şehirler Müslümanların eline geçti. 637’de Şeyzer, Kınnesrin, Halep, ardından Antakya, Urfa, Rakka ve Nusaybin kısa aralıklarla Müslümanlara teslim oldu. Filistin’in fethine devam edildi. Kudüs kuşatıldı. Patrik Sophronios şehrin anahtarlarını Hz. Ömer’e vereceğini söyledi. Hz. Ömer Kudüs’e giderek oradakilere eman verdi (638). Bundan sonra Mısır’ın fethine yönelen Müslümanlar 3 yılda (640-642) burayı fethetti. -Böylelikle Hz. Ömer döneminde (Sasani’ye bağlı Irak, İran ve Azerbaycan) ile (Bizans’a bağlı Suriye, El-Cezire, Filistin ve Mısır) fethedildi.
-Hz. Osman’ın halifeliği döneminde İslam yeni coğrafyalara yayılırken, Müslüman toplumda gözle görülür derecede değişim ve dönüşümler yaşanmıştır. Bunun doğal bir neticesi olarak çeşitli problemler ve tartışmalar yaşanmıştır. -Hz. Ebu Bekir’in gayretleri ile Müslüman olduğu rivayet edilir. -İlk önce peygamberimizin kızı Rukiye ile evlenmiştir. Medine döneminde Rukiye vefat edince Peygamberimizin diğer kızı Ümmü Gülsüm ile evlenerek Peygamberimize ikinci kez damat olmuştur. Bu sebeple ona “Zinnureyn” (İki nur sahibi)denmiştir. -Eşi Rukiye ile birlikte Habeşistan’a hicret etti. Sonra Mekkeye döndü, Medine’ye hicret etti. -Eşi Rukiye’nin rahatsızlığı sebebiyle Peyg’in de izniyle Bedir savaşına katılamamıştır. -Hz. Ebu Bekir ve Hz Ömer onunla istişare ederdi. -Halim-selim, merhametli ve iyi niyetliydi. Haya (Peyg. ifadesine göre melekler dahi ondan haya ederdi), Cömertti; Tebükte malının üçte birini verdi, Medineli bir Yahudi’nin işlettiği Rume kuyusunu ilk önce ortak oldu daha sonra satın alarak Müslümanların hizmetine sundu. -Peyg. vahiy katiplerindendi, Kuran nüshasını çoğaltarak belli başlı merkezlere göndermiştir. - 146 hadis rivayet etmiştir. -Oğlu Eban b. Osman, ilk siyer ve İslam tarihi müelliflerindendir. -Halife Seçilmesi; 7 kişilik Şura (Hz. Ali, Hz. Osman, Sad b. Ebu Vakkas, Zübeyr b. Avvam, Talha b. Ubeydullah, Abdurrahman b. Avf ve Hz. Ömer’in oğlu Abdullah) burada 2 isim öne çıktı. Hz. Ali ve Hz. Osman daha sonra Abdurrahman b. Avf halkı topladıktan sonra bu isimlere Allah’ın kitabı, Peygamberin sünneti ve önceki halifelerin yolu üzere hareket edeceklerine söz vermelerini sitedi. Hz. Ali, ilmi ve gücü yettiğince yapcağına söz verirken Hz. Osman, bu teklife tereddütsüz evet diyerek cevap verdi ve bunun üzerine Hz. Osman halife ilan edildi. (269. Sayfadaki bilgiler okunmalı) Fetih Hareketleri; Hz. Osman döneminde fetihler daha da hızlandırılarak hulafa-i raşidin döneminin en geniş sınırlarına ulaştı. Basra valisi Abdullah b. Amir en geniş fetihleri gerçekleştirdi. Amir ve onun emrindeki kumandanlar; Abdullah b. Hazim es-Sülemi, Ahnef b. Kays, Rabi b. Ziyad el-Harisi Horasan’ın önemli merkezlerini, Toharistan’ı ve Sicistan’ı aldılar. Diğer bir ordu merkezi olan Kufe’den Azerbaycan ve Taberistan üzerine seferler düzenlenerek birçok yer fethedildi Şam’dan Muaviye b. Ebu Süfyan Rum toprakları üzerine seferler düzenleyerek Antakya ve Tarsus’a, 653-654 yılında Malatya önlerine kadar gelindi. Muaviye deniz seferi düzenleyerek Akka’dan yola çıktı ve Kıbrıs’ın sahillerini ele geçirdi ve cizye karşılığında anlaşma sağlandı. Kuzey Afrika fetihlerini ise Abdullah b. Sa’d gerçekleştirdi. İlk önce Trablusgarp daha sonra bölgenin merkezi Subeytula ele geçirildi. Deniz seferinde ise Herakleios’un gönderdiği donanma ile 654’te Zatü’s Savari savaşı yapıldı ve Müslümanlar bu savaşı kazandı. Bu savaş İslam tarihinin en parlak deniz zaferlerinden biri kabul edilir. -Daha önceden fethedilen İran, Azerbaycan, Suriye ve Mısır’ın güvenlikleri sağlandı. Doğuda Hint toprakları, batıda Akdeniz’in en uç noktalarına ulaşıldı. Bizans’ın Afrika hakimiyetine son verilmiştir. Böylelikle Asya, Kuzey Afrika, Güney Kafkasya, Ortadoğu ve kısmen de Anadolu’da hakimiyet sağlanmıştır. Yaşanan Problemlerin Sebepleri a.Hz. Osman’ın icraatlarından doğan problemler:
b.İdarecilerin uygulamalarından kaynaklanan problemler:
Yüklə 227,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|