İslami Açıdan Gençlik Psikolojisi

Birinci Konu: Gençliğin Önem ve Değeri

1.  İbn-i Ebi Leyla İmam Cafer-i Sâdık’a (a.s.) şöyle sordu:

- Yüce Allah’ın yarattığı en tatlı şey nedir?

- Genç evlat.

- Peki, Yüce Allah’ın yarattığı en acı şey nedir?

- O genci kaybetmek.

- Şehadet ederim ki, sen Allah’ın kullarına bir hüccet, bir delilsin.[1]

Genç, Allah Teâlâ’nın var etikleri arasında en tatlı olanıdır;

Gencin ölümü en acı şeydir;

Allah’ın yarattığı varlıklar içerisinde gencin makamının yüceliği;

Gencin önem ve değeri.

2.  Peygamber Efendimiz (s.a.a.) şöyle buyurmuştur:

“Allah kendi gölgesinden başka hiçbir gölgenin olmadığı günde yedi kişiye gölge bahşedecektir; Âdil imam, Allah’a ibadetle büyüyen genç…”[2]

Gençlik dönemindeki ibadetin değeri;

Gençlerin kendi dinî eğitimleri için teşvik ve rağbet ettirilmeleri;

Gençlik dönemindeki dinî terbiye ve eğitimin önemi;

Gençlerin mütedeyyin oluşları, onların değer sahibi olmalarının bir delili.

3.  Allah’ın Resulü (s.a.a.) şöyle buyurur:

“Henüz gençliğinin ilk evresinde Allah’a ibadet etmeye koyulmuş bir genç ile ilerlemiş yaşıyla beraber Allah’a yönelen yaşlı kimse arasındaki fark, peygamberlerin diğer insanlara üstünlüğü gibidir.”[3]

Gencin ibadetinin önem ve değeri;

Gençlerin İlâhî değerlerden haberdar edilmesi;

Gençlerin ibadete teşvik ve rağbet ettirilmesinin gerekliliği;

Gençlerin dindarlığa teşvik ve rağbet göstermesi adına değerlerin mukayese yöntemleri.

4.  Fahr-i Kâinat Muhammed Mustafa’dan (s.a.a.) şöyle nakledilmiştir:

“Hiçbir genç yoktur ki, dünya lezzetleri ve eğlencelerini bir kenara bıraksın da gençliğinde kendini Allah yoluna adasın ve Yüce Allah da ona yetmiş iki Sıddık’ın ödülünü vermemiş olsun; Allah ona şöyle buyurur: Ey kendi istek ve arzularını benim için bırakıp, gençliğini benim yolumda harcayan genç! Sen benim yanımda aynen bazı meleklerim gibisin.”[4]

Allah’ın kendi has gençlerine karşı mahabbetinin beyanı ve gençlerin iyiliğe teşvik edilmesi;

Gençlik dönemindeki arzu ve şehevî istekler ile mantıksal yüzleşme;

Gençlerin geçici isteklerden yüz çevirmeleri için teşvik edilmelerinin gerekliliği;

Lüzumsuz ve fayda getirmeyen işlerden uzak duran gençlerin meleklere benzetilmesi, genç neslin dinî terbiyesi için bir yöntemdir.

5.  Emiru’l-Mü’minîn Ali (a.s.), Allah’ın Resulü’nden (s.a.a.) şöyle nakleder:

“Kına yakın, çünkü kına gençliğinizi, yüz güzelliğinizi ve cinsel gücünüzü artırır ve böylece Allah, meleklerine karşı sizinle övünür.”[5]

Genç, Allah’ın meleklerine karşı övünme sebebi;

Genç ve gençlik Allah’ın yarattığı bir şaheser;

Gençlik ve gençleşmeye teşvik;

Allah gençliği, genci, güzellik ve ferahlığı sever;

Güzellik ve mutluluğu elde etme yollarının gençlere öğretilmesi.

6.  Allah’ın Resulü (s.a.a.) der ki:

“Allah nezdinde yaratılmış en sevimli varlık, gençlik ve güzelliğini Allah yolunda sarf eden güzel gençtir. O öyle biridir ki; Allah meleklerin yanında onunla övünüp, şöyle buyurur: Bu benim gerçek kulumdur.”[6]

Gençlerin kabiliyet ve meyillerini yönlendirip, doğru olanı göstermenin gerekliliği;

Allah’a iman ve güven, genç neslin sapkınlığa düşmesinin ve hak yoldan çıkmasının önündeki en önemli etken;

Gençler için din eğitiminin önem ve gerekliliği;

Yüce Allah’ın gençlerin tasvip edilen davranışlarına karşı aşk ve sevgisini göstermesi; onların eğitim ve terbiyeleri için bir yöntem;

Gençlik döneminde mütedeyyin olmanın önem ve değeri.

7.  İmam Muhammed Bâkır (a.s.) ceddi Muhammed Mustafa’dan (s.a.a.) şöyle nakleder:

“Yaşlılık zaafı Müslümanlara galebe çaldığı vakit, Yüce Allah meleklerine; onun amelinin gençliğinde yerine getirdiği gibi yazılmasını emreder.”[7]

Mutluluk ve sevinç gençlik döneminin özelliklerindendir;

Gençlik dönemindeki amellerin ileri yaşlara etkisi.

8.  Mü’minlerin Emiri İmam Ali (a.s.) şöyle buyurur:

“Mehdi’nin (a.s.) ashabı gençtir ve içlerinde yaşlı yoktur. Ancak (varsa da) gözdeki sürme ve yol azığındaki tuz kadardır. (Bilin ki;) yolcunun azığında bulunan en az şey tuzdur.”[8]

Mehdilik inancı ve düzeninde gençlerin yeri, değeri ve önemi;

Gençlerin hakkı araması ve hakka eğilimi;

 

- Allah’ın Resulü’nden (s.a.a.):

“Allah, hiçbir peygamberi gençlik dönemi dışında peygamberliğe seçmemiştir.”[9]

 

- Resulullah’dan (s.a.a.):

“Allah hiçbir peygamberi gençlik dönemi dışında peygamberlikle görevlendirmemiş ve hiçbir bilgine gençlik dönemi dışında bilgiyi lütfetmemiştir.”[10]

9.  İmam Cafer-i Sâdık (a.s.) buyurur ki:

“Şia gençleri, gece yataklarında uyurken, önceden haberleşmeksizin bir gece ansızın Sahipleri (İmam Mehdi) etrafında toplanır ve (kendilerini) sabah vakti Mekke’de bulurlar.”[11]

Gençlerin Hz. Mehdi’nin (a.f.) hükümetindeki rolü;

İmam Mehdi’yle görüşme, gençler için bir ayrıcalıktır;

Dinin ve din büyüklerinin gençlere değer vermesi;

Dinî meselelere gençlerin öncülük etmesi.

10.  Ali oğlu Hasan (a.s.) şöyle buyurmuştur:

“O, Seyyidetü’l-Nisâi’l-âlemîn) (tüm kadın ve cariyelerin en üstünü) olan birinin oğlu olan kardeşim Hüseyin’in (a.s.) dokuzuncu oğludur. Onun gaybetinde Allah Teâlâ, onun ömrünü uzatacak ve sonra kendi kudreti ile onu kırk yaşından daha genç olarak aşikâr edecektir. İşte bu Allah’ın her şeye kadir olduğunun bilinmesi içindir.”[12]

Gençlik yaşı, kırka kadardır.

11.  İmam Cafer-i Sâdık’dan (a.s.) nakledilen bir rivayette:

“(İmam şahsın adını anarak) Falanca şöyle diyor: Ben çocuk sahibi olmaktan kaçınıyordum; ta ki Arefe’de vakfe yapana kadar. Orada yanı başımda bir genç ağlayarak dua ediyor ve şöyle diyordu: “Ya Rabbim! Ah Anam, ah babam! Ah Anam, ah babam!...” Bunu, bu sahneyi gördükten sonra çocuk sahibi olmayı arzuladım.”[13]

Gençlerin sergilediği örnek davranışların büyükler üzerindeki etkisi;

İmam’ın (a.s.) gençlerin olumlu davranışlarını nakletmeye önem vermesi;

Başkalarının örnek alabilmesi için gençlerin olumlu davranışlarının anlatılmasının önemi;

İyi evlatlar anne-babasının ölümünden sonra da onlar için iyi şeyler yaparlar;

Dindar gençler aileleriyle iyi ilişkiler içerisindedirler.

12.  İmam Cafer-i Sâdık (a.s.) şöyle buyurdu:

“Allah’ın Resulü (s.a.a.) buyurdular; Ku’rân’ı öğrenin; zira Kur’ân, kıyamet gününde Kur’ân okuyanın yanına genç ve güzel bir surete bürünmüş olarak gelecek ve ona şöyle diyecektir: “Ben (kimim biliyor musun?), seni geceleri uyanık bırakan, senin sıcak günlerini susuz hâle getiren, dilini damağını kurutan ve gözyaşlarını akıtan ve şimdi de nereye gidersen git seninle (olanım). Bugün bütün tüccarlar (dünyada yaptıkları gibi) kendi ticaretlerinin peşinde ve ben de bugün senin faydandayım (senin kârınım).”[14]

Genç ve gençliğin değer ve önemi; (Kur’ân’ın da kıyamet gününde bir genç gibi zahir olması);

Kur’an’ın etki ve faydalarının anlatılması yoluyla Kur’an öğrenimine teşvik. 

^[1]      Sadûk, Muhammed bin Ali; Men La Yahzeru’l-Fakîh, C. 1, s. 188.

^[2]      Meclisî, Muhammed Bâkır; Bihâru’l-Envâr, C. 26, s. 261. 

^[3]      Muttekıy El-Hindî, Ali bin Hisâmeddîn; Kenzu’l-A’mâl, C. 15, s. 776. 

^[4]      a.g.e., s. 785, Hadis No 43106.

^[5]      Tabersî, Ebu Nasr Hasan b. Fazl; Mekârimu’l-Ahlâk, s. 82.

^[6]      Muttekıy El-Hindî, Ali bin Hisâmeddîn; Kenzu’l-A’mâl, C. 15, s. 785 Hadis No 43103. 

^[7]      Kuleynî, Muhammed b. Yâkub b. İshak; El-Kâfî, C. 3, s. 113. 

^[8]      Numanî, Muhammed b. İbrahim; El-Gaybiyye, s. 316. 

^[9]      Muttekıy El-Hindî, Ali bin Hisâmeddîn; Kenzu’l-A’mâl, C. 11, s. 475. 

^[10]     Heysemî, Ali b. Ebi Bekir; Mecmau’z-Zevâid ve Menbau’l-Fevâid, C. 1, s. 125. 

^[11]     Numani, Muhammed b. İbrahim; El-Gaybiyye, s. 316. 

^[12]     Sadûk, Muhammed bin Ali; Kemâlu’d-din ve Temamu’n-Ni’me, s. 315. 

^[13]     Kuleynî, Muhammed b. Yâkub b. İshak; El-Kâfî, C. 6, s. 3. 

^[14]     Kuleynî, Muhammed b. Yâkub b. İshak; El-Kâfî, C. 2, s. 603.