2772- qqNAKLÎ DELİL u[7… |VT9 : Dinî hükümlerin tesbitinde temel kaynak olan Kur’an ve hadislerde görülen delillerdir. Müçtehidler bu iki kaynaktan ahkâm-ı şer’iyeyi tesbit ve istinbat etmişlerdir. Müçtehid olmayanların içtihada kalkışmaları caiz olmaz. Bilhassa Kur’an ve hadis tercemelerinden dinî hükümleri çıkarmak düşüncesi, çok yanlış birhareket olur. (Bak: 3762.p.)Böyle bir hareket, dinde, ilim ve âlime verilen ehemmiyeti istihfaf etmek sayılır. Hem Kur’anın mana camiiyetini nazara almamak manasına gelir.
2773- Şer’î hükümlerin tesbitinde naklî delil esastır. Yalnız akıl ile din namına hüküm getirilmez ve böyle bir hükmün dinle alâkası olmaz. Dinî meselelerde aklın ve ilmin vazifesi; dinî hükümlerdeki hikmetleri ve hakkaniyet delillerini görüp izhar etmektir. Kur’anın bazı âyetlerinde yapılan akla havaleler veKur’andan herkesin istifade etmesine ait hususlar ise tefekkür, faziletler ve havf ü reca ve bilhassa ahkâm-ı diniyenin hikmetlerini ve hakkaniyet delillerini görmek gibi ibret derslerine aittir. İslâm dinine “aklî dindir” denmesi bu sebebledir. Yoksa mücerred akıl ve dinî hükümler getirilebilir demek değildir.
Ahkâm-ı diniyede yalnız akla müracaat etmek, dinden uzaklaşmak ve kopmak demektir. (Bak: Fetva, Teşri’)
