İsmail arabaci kiMDİR

KIRIM TATAR ÖZERK YÖNETİMİ BAYRAĞI

Kırım Tatar Bayrağı  "Tarak Tamgalı Gökbayrak"

TARİHÇESİ Türkler, çok eski dönemlerden beri Kırım'da yaşamaktadırlar. 13. asırdan itibaren Kırım Tatarları adını almışlardır. Önceleri Altınorda Devleti içinde yer almışlar, daha sonra ise sınırları Moskova'ya kadar ulaşan Kırım Hanlığı'nı kurmuşlardır. Fatih Sultan Mehmet, 1475'de Gedik Ahmet Paşa'yı kuvvetli bir donanma ile gönderip Kefe'yi ve Kırım sahillerindeki Cenevizliler'e ait bütün limanları feth ettirmiştir. Cenevizliler tarafından hapse atılan Mengli Giray kurtarılıp Hanlığa getirilerek Osmanlı sultanına tâbi olmayı kabul etmiş ve Kırım Hanlığı Osmanlı imparatorluğunun özerk bir eyaleti olmuştur. Osmanlı imparatorluğu ile Rusya arasında 1774 yılında imzalanan Küçük Kaynarca anlaşması ile Kırım Hanlığı Osmanlı himayesinden çıkmıştır. Rus işgaline maruz kalan Kırım Türklerinin esaret yılları böylece başlamıştır. Yerli halkı başka bölgelere göçe zorlanmıştır. 1795 yılında yapılan nüfus sayımında, Kırım’da % 80 oranında Kırım Tatarı yaşadığını ortaya çıkarmıştır. Kırım Tatarları da genellikle Kırım savaşı zamanında toplu göç yaşadılar. Bunlardan 30.000 kişilik ilk grup, 1857 yılında Osmanlı ordusunun peşinden gitmiştir. En büyük göçler, 1860-65, 1874-75 yıllarında yaşandı. Bu dönemde Osmanlı topraklarına 140.000 kişi göç etti. 20. yüzyılın başında (1902-1903) Kırım Tatarlarının büyük bir kısmı artık tarihi vatanlarının dışında idi. Bu yıllarda Kırım Tatarlarının, Kırım toplam nüfusuna oranı %30 lara kadar gerilemiştir. Fakat Sevastopol’a kadar döşenen demiryolu ve 19. asrın sonunda Rusya’da başlayan ekonomik hareketlenme yeni Kırım’a yeni insanların gelmesini teşvik etti. Bu nedenlerle, 20. yüzyılın başında Kırım’daki demografik yapı tamamıyla değişmiş, burada yaşayan Kırım Tatar sayısı 180.000 den fazla değildir. Göçler ilk önce Romanya ve Bulgaristan topraklarına olmuş fakat buralar da Osmanlı’nın elinden çıkınca Romanya ve Bulgaristan’a yerleşmiş olan Kırım Tatarlarının çoğu Anadolu’ya gelmeye başlamıştır.
Rus çarlığı 1917 yılında Bolşevik ihtilâli ile parçalanınca Kırım'ın Bağımsızlık yolu da açılmıştır. 9 Aralık 1917'de Kırım Tatar Milli Kurultayı toplanmış; 26 Aralık 1912'de Kırım Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğu ilân edilmiştir. Kırım, Nisan 1918'de Almanlar tarafından da belli bir süre işgal edilmiş; 1920 yılının sonlarına doğru tekrar Bolşeviklerin eline geçmiştir. 1921 yılında Kırım Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuş ve Rusya'ya bağlanmıştır. Kırım Tatarları II. Dünya savaşında Almanlara yardım ettikleri gerekçesiyle 18 Mayıs 1944 yılında, Kırım'dan topluca, çoğunlukla Orta Asya steplerine (Özbekistan’a) sürgün edilmişlerdir. Operasyonun yapılmasına sadece 60 saat harcanmıştır. Bu zaman içinde 200.000 kişi, 71 trene doldurularak Kırım’dan çıkarılmış ve bunun dışında 5.000’e yakın Kırım Tatarı, kömür ve turba ocaklarında çalıştırılmak üzere, “Moskovugol” trastına verilmiştir. Sovyet Hükümeti, 25.06.1945 yılında yayınladığı Kararname ile Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ni ortadan kaldırmış; Kırım, oblast statüsüne getirilerek yine Rusya'ya bağlı kalmıştır. Sürgün ve savaş kayıpları neticesinde Kırım’daki muazzam nüfus azalmasını telafi etmek amacı ile 1940-1970’li yılları arasında Rusya ve Ukrayna’nın çeşitli bölgelerinden organize bir şekilde insan getirilmeye başlanmıştır. Kruşçev, Rus-Ukrain kardeşliğinin 1000. yılı münasebetiyle Kırım Oblastı'nı Rusya'dan alarak Ukrayna'ya bağlamıştır. Kırım Bölgesi bugün Ukrayna'ya bağlı özerk bir Cumhuriyettir. Cumhuriyet içerisinde ise Tatar Özerk Yönetimi bulunmaktadır. Kırım Tatarlarının liderliğini ömrünü Kırım davasına adamış olan Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu yapmaktadır.

Türkiye’de Kırım Tatar Türklerinin yoğun olarak yaşadığı illerimiz şunlardır: Eskişehir, Ankara, Yozgat, Kırşehir ve Balıkesir’dir.