İstənilən növ texnologiyaların tətbiqi nəticəsində əldə edilən, kifayət qədər universal ümumi səmərəlilik meyarı kimi sosial zamanın qənaəti istifadə oluna bilər

3.2.2.İstifadəçi interfeysinin layihələndirilməsi
Dialoq rejimlərinin layihələndirilməsi- Son istifadəçiyə yönələn proqram məhsullarının əksəriyyəti is­tifadəçi ilə dialoq rejimində işləyirlər. Bu zaman verilənlərin ema­lına təsir edən məlumatların mübadiləsi aparılır. Dialoq rejimində obyektlərin emalı funksiyalarının işə salınması, obyektlərin xas­sələrinin dəyişdirilməsi; informasiyanın çapa verilməsi parametr­lərinin sazlanması və s. yerinə yetirilir.

Dialoq interfeysini dəstəkləyən sistemlər aşağıdakı siniflərə ayrılır:

• 
  sərt dialoq ssenarisinə malik olan sistemlər (mübadilə infor­masiyasının standartlaşdırılmış təsviri);
  
• 
  deskriptor sistemləri (məlumatların açar sözlərinin formatı);
  
• 
  hipermətn sistemlərinin analoqu olan tezaurus sistemləri (sistemin lüğətini təşkil edən deskriptorların semantik şəbəkəsi);
  
• 
  işgüzar dil (peşəkar istifadə üçün təbii olan dildə məlumat­ların verilməsi).
  

İstifadə üçün dialoq ssenarisi sərt olan sistemlər daha rahat hesab olunur və aşağıdakı şəkildə verilirlər:

• 
  müəyyən edilmiş siyahıdan istifadəçiyə emal funksi­yalarının alternativinin seçilməsini təklif edən menyu-dialoq;
  
• 
  siyahıdan mümkün qiymətləri seçilən sorğu-cavab əməliy­yatları, və ya Hə/Yox tipli cavablar;
  
• 
  açar sözlər, frazalar və ya ekran formalarının doldurulması yolu ilə verilən formata görə sorğu.
  

Dialoq prosesi ssenari ilə idarə olunur və onun üçün aşa­ğıdakılar müəyyən edilir:

• 
  dialoqun əvvəlini bildirən nöqtə (an, şərt);
  
• 
  dialoq təşəbbüskarı (insan və ya proqram məhsulu);
  
• 
  dialoqun parametrləri və tərkibi (məlumatlar, menyunun tərkibi və strukturu, ekran formaları və s.);
  
• 
  dialoqun başa çatmasma proqram məhsulunun reaksiyası.
  

Dialoqun ssenarisi aşağıdakı vasitələrlə təsvir oluna bilər:

• 
  məlumatların verilməsi və alınmış cavablarm emal blokları­nı xarakterizə edən blok-sxem;
  
• 
  təpələri məlumatları və yerinə yetirilən əməliyyatları, qövs­ləri isə məlumatlar arasında əlaqəni bildirən istiqamətləndirilmiş qraf,
  
• 
  ssenarilərin qurulması üçün ixtisaslaşmış obyekt-yönlü dil­lər.
  

Dialoq proseslərinin və son istifadəçi interfeysinin yaradılması üçün proqramların işlənməsinin obyekt-yönlü alət vasitələri daha mü­nasibdir. Onların tərkibinə menyu quraşdırıcıları, ekran formalarının konstruktcrlan və s. daxildir. Menyu quraşdırıcıları vasitəsi ilə son istifadəçiyə yönəlmiş baş menyu və bir-birinə daxil olmuş altmenyular şəklində verilmiş rejim və əmrlər toplusu yaradılır.