İxtisas: Kitabxanaçılıq və informasiya Kurs: II fənn: Elmi,bədii,texniki və kənd təsərrüfatı biblioqrafiyası Müəllim: Rəsulzadə Aysu Telman qızı

Mövzu 3 .Biblioqrafik informasiyanın əsas xüsusiyyətləri.

Plan:

1. Biblioqrafik vəsait

2. Biblioqrafik informasiya haqqında

İndi biblioqrafik informasiyanın sənod koınmunikasiyaları sistemində bir vasil.ıçi kimi səciyyəvi xüsusiyyotini müoyyənləşdiron vo başqa vasitəçilordən fərq'.əndirən başlıca əlamətlori lormalaşdırmaq iiçün lazımi zomin yaranmışdır. Biblioqrafiyanın vasitoçiliyinin əsas xüsusiyyəti, biblioqrafik inlbrmasiyanın mahiyyəti ilə müəyyonloşir. O nun hom kataloq, həm do başqa formalarına aid olan köklü səciyyəvi 17 cohoti ondan iharəldir ki, o, təbbalçılara sonədbrin özlərini dcyil, onların haqqmda informasiyam çatdırır. Bu, sənəd >.kommunikasiyaları sistemində baş verən bütün çətinlikləri və təsadüfləri aradan qaldırmaq üçün müəyyən qaydada yaradılan məqsədyönlü infonnasiyadır. ifiiblioqrafik informasiyadan aynlıqda və sənədlərin özlərindən asılı olmayaraq istifadə etmək nujmkiindür. Belə informasiya insanm biblioqrafik iəaliyvəti əsasında yaraııiD Deməli, insanm sənəd haqqm da m ə’lumatı almaq və sənədlərlə informasiya tələbatçıları arasmdakı uyğunluğun həyata kcçirilməsin ' tə’sir etmək məqsədilə onları müəyyən qaydaya salmaq sahəsindəki işi hər bir biblioqrafik fəaliyyətin tarixən məntiqi əsasıdır. Sosial inforır ısiyanm xüsusi növü olan biblioqrafik informasiyamn sən~ i kom m unikasiyaları sistemində ikinci, yə’ni köməkçi mövqedə durması da məhz bununla əlaqədardjr.

Biblioqrafik vəsait. Nəhayət, bəs biblioqrafik infbrmasiya hansı form ada cəmiyyətdə mövcud olur, yayılır və ondan səmərəli istifadə necə tə’min edilir? f"Biblioqrafik ':əsvirlarin mütəşəkkil toplusunu əks etdirən və beləliklə biblioqrafik informasivanın cəmiyyət ü/vləri tərəfindən səmərəli istifadə olunmasını tə’min edən formaya «biblioqrafik vəsail» adı verilir. Deməli, sənədləşdiıilmiş biblioqralik informasiyanın oəmiyyətdə başhca mövcudluq forması, onun yayılmasında və istifadəsində əsas vasitə biblioqrafik vəsaitdir. Biblioqrafik qeyd və ya onun əsas hissəsi olan biblioqrafik təsvir isə biblioqrafik vəsaitin əsas ünsüriidür. Yuxarıda deyilənlər nəzərə alınaraq, biblioqrafik vəsaitə belə tə’ril' verilir: Biblioqrafik vəsait biblioqrafik informasiyanm məqsədinə, oxucu istiqamətinə uyğun olan fikrə, məqsədə, forma və rnəzmuna görə vəhdətdə götürülmüş və qaydaya salınmış biblioqrafik yazı toplusudur. «Biblioqrafik vəsait» anlayışı biblioqrafik informasiyanın sənədlərdə qeydə alınmış mövcudluq üsullarınm olduqca geniş dairəsini əhatə edir. Müxtəlif formalarda tamamlanmış (istər tələbatçının sorğusu üzrə hazııianmış yazılı arayış, çap cdilmiş ədəbiyyat göstəricisi, istərsə də kitabxana kataloqu olsun) hər bir biblıoqrafik informasiya m ənbəyi mahiyyət e’tibarilə biblioqrafik vəsaitdir. Biblioqrafik informasiya haqqındakı nəzəriyyəyə görə biblioqrafik vəsaiı də əhatə olunan bibl ıoqrafik qeydin miqd a n üzəıində heç bir məhdudiyyət qoyuhnur. Biblioqrafik vəsait bə’zən bir biblioqrafik yazıdan da ibarət ola bilər (məsələn, bir kitaba həsr olunmuş biblioqrafik plakat). Əslində isə biblioqrafik vəsaitdə yazıların sayı istənilən qədər ola bilər. Minlərlə biblioqrafik yazını vo ya biblioqıafik təsviri əks etdirən bibfioqralik vəsaitin mövcudluğuna şübhə yoxdur. Məsəiən: «A/ərbaycan SSR fim lər Akademiyası nəşıiərinin biblioqıaliyası» adh göstəricinin 1962-ci il buraxılışı 10 mincən çox biblioqrafik təsviıi əks ctdirir. Biblioqrafik yazılar maşmla oxunan Ibrmaya çevrilə və ];HM (kompiiter) yaddaştna verilə bilər (avtomatlaşdınlm ış inlbrmasiya axtarı.ş sistcmi). Lakin bununla işiıı mahiyyəti dəyişmir. Avtomatlaşdırılmış informasiya axtarış sistcmi (AİAS) mahiyyətinə görə səciyyəvi formaya malik olan biblioqrafik vəsaitdən başqa bir şcy deyil.